Hof Den Haag, 22-12-2021, nr. BK-21/00207 en BK-21/00225

Belanghebbende stelt zich in de aanvullende gronden van het hoger beroep op het standpunt dat de handelsinkoopwaarde van de auto moet worden gesteld op € 142.600. Belanghebbende heeft daarbij - zoals hij ter zitting ook heeft toegelicht - de handelsinkoopwaarde van € 164.442 van de koerslijst van Eurotaxglass’s tot uitgangspunt genomen, en daarop (behoudens over de opties) 15% ‘markt- en dealersituatie’ (Hof ook: ‘marktsituatie handelaar’ en ‘marktsituatie’) in aftrek gebracht onder verwijzing naar Hoge Raad 15 november 2019, ECLI:NL:HR:2019:1783, BNB 2020/23.

De Inspecteur heeft toegelicht dat de koerslijst van Eurotaxglass’s inmiddels niet meer de mogelijkheid biedt de ‘marktsituatie handelaar’ en ‘marktsituatie’ aan te vinken. De reden daarvoor is dat die mogelijkheid als gevolg van het hiervoor genoemde arrest standaard en dus te pas en te onpas werd aangevinkt, ook als de daadwerkelijke markt- en dealersituatie daarvoor geen enkele aanleiding gaf.

Eurotaxglass’s heeft inmiddels een disclaimer opgenomen op de koerslijst. De disclaimer luidt als volgt:

“Het gebruik van de schuifknoppen ‘Marktsituatie handelaar’ en ‘Marktsituatie’ worden niet meer toegelaten. Eurotax is van mening dat dergelijke prijsverhogings- en prijsverlagingsindicatoren niet meer relevant zijn voor de handelsinkoopwaarde te bepalen zoals vermeld in het Arrest HR_2019_1783 van de Hoge Raad. Eveneens is Eurotax van mening dat het gebruik van eender welke correctiefactoren gegrond moet zijn en effectief bewezen moet worden door de gebruiker zelf, waar het Arrest dit anders heeft belicht. Daarom zijn de indicatoren ‘Marktsituatie handelaar’ en ‘Marktsituatie’ voortaan op 0% vastgelegd.”

Gelet op de inmiddels door de koerslijstprovider gehanteerde disclaimer en in afwijking van het vorengenoemde arrest is het Hof van oordeel dat thans niet meer van een aftrek ‘marktsituatie handelaar’ en ‘marktsituatie’ kan worden uitgegaan zonder daarvoor een onderbouwing voor het individuele geval te geven. Weliswaar heeft belanghebbende ter zitting gemotiveerd uiteengezet waar deze aftrek in het algemeen op ziet, maar een onderbouwing voor de aftrek in het geval van belanghebbende is daarmee niet gegeven. Het Hof ziet daarom geen aanleiding enige aftrek ‘marktsituatie handelaar’ en ‘marktsituatie’ in aanmerking te nemen. Dat de Belastingdienst regelmatig overleg heeft met de branche en dat dit onderwerp met de koerslijstprovider is besproken doet aan het vorenstaande niet af. Belanghebbende heeft weliswaar de indruk gewekt, maar niet aannemelijk gemaakt dat de disclaimer door Eurotaxglass’s onder protest op de koerslijst is opgenomen na druk van de Belastingdienst.

Het Hof volgt dan ook de in het DRZ rapport opgenomen handelsinkoopwaarde van de auto van € 146.434 op basis van de XRAY-koerslijst.

Waardevermindering door schade

Tussen partijen is niet in geschil dat de totale schade ten tijde van de aangifte € 12.559 bedraagt. Het standpunt van belanghebbende is echter dat met de totale schade van € 12.559 als waardevermindering van de auto bij de berekening van de verschuldigde Bpm rekening moet worden gehouden. De Inspecteur stelt zich daarentegen op het standpunt dat met 92% daarvan (€ 11.494) in voldoende mate rekening is gehouden met de waardevermindering van de auto.

Allereerst dient het Hof zich uit te laten over de vraag op wie de bewijslast rust de omvang van de waardevermindering van de auto als gevolg van schade aannemelijk te maken. De Hoge Raad heeft in dat verband als volgt geoordeeld (17 januari 2020, ECLI:NL:HR:2020:63, BNB 2020/45):

“2.3

Middel 2 is gericht tegen de hiervoor in 2.2.2 weergegeven oordelen van het Hof. Het middel betoogt dat in die oordelen het oordeel besloten ligt dat belanghebbende moet bewijzen dat de waardevermindering van de auto als gevolg van de beschadigingen meer bedraagt dan 72 procent van de herstelkosten. Volgens het middel is deze bewijslastverdeling in strijd met artikel 110 VWEU.

(…)

Een redelijke verdeling van de bewijslast brengt mee dat de belastingplichtige die stelt recht te hebben op een vermindering van belasting, de daarvoor benodigde feiten moet stellen en bij betwisting aannemelijk moet maken. De belastingplichtige die bij het vaststellen van de vermindering van bpm uitgaat van de handelsinkoopwaarde uit een koerslijst en stelt dat die handelsinkoopwaarde moet worden verminderd vanwege – niet in deze koerslijst verwerkte – beschadigingen aan de te registreren personenauto, draagt bij betwisting dan ook de last te bewijzen dat en in hoeverre beschadigingen een waardedaling ten opzichte van de uit die koerslijst volgende waarde tot gevolg hebben.

Artikel 110 VWEU verzet zich niet tegen deze bewijslastverdeling. In dit verband verdient opmerking dat de belastingplichtige voldoende gelegenheid moet worden geboden het van hem gevraagde bewijs te leveren.”

Voorts neemt het Hof tot uitgangspunt dat in artikel 10, achtste, negende en tiende lid, van de Wet op de belasting van personenauto’s en motorrijwielen (de Wet BPM) en artikel 8 van de Uitvoeringsregeling belasting van personenauto’s en motorrijwielen 1992 (de Uitvoeringsregeling), in samenhang bezien met Bijlage I bij de Uitvoeringsregeling - kort gezegd - is neergelegd dat de waardevermindering van auto’s met meer dan normale gebruiksschade kan worden vastgesteld met gebruikmaking van een taxatierapport, waarbij de waardevermindering als gevolg van schade wordt vastgesteld op 72% van het schadebedrag. Voor het geval de taxateur van mening is dat de waardevermindering voor het te taxeren motorrijtuig hoger is dan de vastgestelde norm van 72%, is in Bijlage I bij de Uitvoeringsregeling bepaald dat dit dan gemotiveerd wordt aangegeven, gestaafd met een deugdelijke schadecalculatie en beeldmateriaal.

Gelet op het hiervoor genoemde arrest en het hiervoor vermelde percentage van 72 dat belanghebbende als waardevermindering van de auto als gevolg van schade tot uitgangspunt mag nemen, rust op belanghebbende dus de bewijslast aannemelijk te maken dat de schade van € 12.559 in het onderhavige geval voor een groter deel dan 92% in aanmerking moet worden genomen als waardevermindering van de auto. Daar is belanghebbende niet in geslaagd reeds omdat het taxatierapport van belanghebbende daarvoor geen onderbouwing biedt. De enkele verwijzing door belanghebbende naar de leeftijd van de auto en het geringe kilometrage zoals aan de orde was in Gerechtshof ’s-Hertogenbosch 14 juli 2016, ECLI:NL:GHSHE:2016:2998, is daarvoor eveneens onvoldoende, zeker in het licht van de omstandigheid dat de Inspecteur reeds 92% in aanmerking heeft genomen.

Door rekening te houden met een waardevermindering van € 11.494 (92% van het gecalculeerde schadebedrag) heeft de Inspecteur naar het oordeel van het Hof in (meer dan) voldoende mate rekening gehouden met de waardevermindering van de auto.

Waardevermindering wegens schadeverleden

Belanghebbende stelt zich in zijn hogerberoepschrift - onder verwijzing naar een uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden van 27 augustus 2019 (ECLI:NL:GHARL:2019:6889) - op het standpunt dat het schadeverleden van de auto als zodanig reeds tot een waardevermindering moet leiden van € 21.250. De Rechtbank heeft in goede justitie een waardevermindering van € 5.000 in aanmerking genomen. De Inspecteur heeft zich in zijn hogerberoepschrift op het standpunt gesteld dat er geen aanleiding is enige waardevermindering wegens schadeverleden in aanmerking te nemen.

Het Hof neemt ook hier als uitgangspunt dat op belanghebbende die een waardevermindering in aanmerking wenst te nemen de bewijslast rust aannemelijk te maken dat en tot welke omvang met een waardevermindering wegens schadeverleden rekening moet worden gehouden.

Hoewel belanghebbende naar het oordeel van het Hof zijn stelling gemotiveerd heeft toegelicht en in algemene zin voldoende heeft onderbouwd, heeft hij de omvang van de waardevermindering zonder enige onderbouwing gesteld op € 21.250 (25%) van het getaxeerde schadebedrag. Het door belanghebbende ingebrachte taxatierapport biedt daarvoor geen aanknopingspunt. Het Hof volgt belanghebbende daarom niet.

Het Hof is - anders dan de Inspecteur - echter wel van oordeel dat in de handel aan het specifieke schadeverleden van deze auto een waardedrukkende invloed wordt verbonden. Het betreft immers een auto met een historische nieuwprijs van circa € 275.000 met een zodanig omvangrijke schade - waarvoor het taxatierapport van belanghebbende voldoende aanknopingspunten biedt - dat ook al is die helemaal hersteld een blijvende waardevermindering vanwege dat schadeverleden aannemelijk is. De auto had bovendien zodanig essentiële gebreken in de zin van artikel 8, lid 3, Wet BPM dat die eerst dienden te worden hersteld alvorens de waardevermindering met betrekking tot de resterende schade kon worden vastgesteld. Een koper zal met die omstandigheid rekening houden. Temeer daar het een exclusieve auto betreft van slechts één jaar oud en een kilometerstand van 2.483 ten tijde van het belastbare feit. Dat de taxateur van belanghebbende in zijn taxatierapport louter rekening heeft gehouden met de directe schade van € 85.016 doet het Hof in deze zaak niet anders oordelen. Evenmin de omstandigheid dat noch belanghebbende noch de Inspecteur gekwalificeerd zijn als taxateur, zoals de Inspecteur heeft aangevoerd. Een dergelijke stellingname zou immers betekenen dat een rapport van een taxateur door belanghebbende en de Inspecteur nooit ter discussie zou kunnen worden gesteld, hetgeen in strijd is met de realiteit.

De Inspecteur heeft in zijn pleitnota nog betoogd dat een aftrek wegens een schadeverleden dat niet in het taxatierapport is opgenomen, maar later in een procedure wordt ingebracht in strijd komt met artikel 10, lid 9, Wet BPM. Het betreft immers een gegeven dat niet is gebruikt voor het vaststellen van de aangegeven afschrijving en evenmin op verzoek van de Inspecteur is toegevoegd.

Het Hof kan de Inspecteur in zijn standpunt niet volgen. De Hoge Raad heeft in het arrest van 18 maart 2016, ECLI:NL:HR:2016:422, BNB 2016/143, in dit verband als volgt geoordeeld:

“2.4.3. Voor een belastingplichtige zal het in de regel niet onmogelijk of uiterst moeilijk zijn om bij het doen van de aangifte bpm opgaaf te doen van de gegevens die nodig zijn voor het bepalen van de reële waardevermindering van het desbetreffende motorvoertuig in overeenstemming met artikel 110 VWEU. Dat bij het aanwenden van rechtsmiddelen op het punt van het vaststellen van de afschrijving van een gebruikt voertuig de belastingplichtige gehouden wordt aan de bij het doen van de aangifte aangeleverde en gebruikte gegevens, vindt zijn rechtvaardiging in de hiervoor in 2.4.2 weergegeven overwegingen van de wetgever om een doelmatige en controleerbare wijze van heffen van bpm te bewerkstelligen.

In het licht van de hiervoor bedoelde overwegingen staat het bepaalde in artikel 10, lid 7, derde volzin, van de Wet [Hof: thans lid 9] evenwel niet eraan in de weg om door het aanwenden van rechtsmiddelen te kiezen voor een andere in of bij de Wet voorziene methode ter bepaling van de afschrijving dan waarvan bij de aangifte is uitgegaan of een beroep te doen op gegevens die bij de aangifte niet zijn gebruikt voor de berekening van de bpm, mits voor het vaststellen van de juistheid ervan geen (tweede) controle van het voertuig nodig is zodat een vergelijking van de aangedragen gegevens en de bij de aangifte gebruikte gegevens volstaat om vast te stellen of het bij de aangifte gebezigde afschrijvingspercentage te laag is geweest. Aldus uitgelegd gaat het bepaalde in artikel 10, lid 7, derde volzin, van de Wet niet verder dan de wetgever voor de hiervoor in 2.4.2 omschreven doelen redelijkerwijs noodzakelijk kon achten. Daarmee is – naar redelijkerwijs niet voor twijfel vatbaar is - het bepaalde in artikel 10, lid 7, derde volzin, van de Wet niet in strijd met het recht van de Unie, in het bijzonder het doeltreffendheidsbeginsel.”

Aangezien voor de bepaling van de omvang van het in aanmerking te nemen bedrag in verband met het schadeverleden van de auto een tweede controle van de auto niet per se noodzakelijk is en overigens ook niet mogelijk gelet op de omstandigheid dat de schade aan de auto ten tijde van de aangifte al voor het grootste deel was hersteld, staat het belanghebbende naar het oordeel van het Hof niet in de weg om dit punt eerst in bezwaar of (hoger) beroep aan te voeren.

Het Hof is alles overziend van oordeel dat de Rechtbank de waardevermindering terecht in goede justitie heeft vastgesteld op € 5.000.

Leeftijdskorting

De Inspecteur heeft tot slot nog gewezen op een fout in de berekening van de Rechtbank. De Rechtbank heeft immers de historische Bpm berekend op € 46.589. Het gevolg daarvan is dat ook de leeftijdskorting van € 508 in de berekening wijzigt. Dat betekent dat de Rechtbank de naheffingsaanslag had moeten verminderen tot op € 9.566 in plaats van € 9.521. Belanghebbende heeft ter zitting opgemerkt zich hierin te kunnen vinden. Aangezien het Hof partijen kan volgen in deze berekening zal de naheffingsaanslag nader worden vastgesteld op € 9.566.

Slotsom

Het vorenstaande leidt tot de conclusie dat het hoger beroep van belanghebbende ongegrond is en het hoger beroep van de Inspecteur gegrond is.