Rb. Rotterdam, 08-11-2017, nr. 10/996686-15

Bewijswaardering

Inleiding

Onder de naam [dossiernaam] is door de fiscale inlichtingen en opsporingsdienst (FIOD) onderzoek gedaan naar een aantal handelaren in bitcoins. Daarbij is de verdenking gerezen dat de bitcoins die door de verdachte aan een van de hiervoor bedoelde handelaren zijn geleverd, van misdrijf afkomstig waren. Na een doorzoeking van een woning is de verdenking jegens de verdachte uitgebreid met een tweetal overtredingen van de Opiumwet.

Bitcoins zijn een vorm van elektronisch geld die worden bewaard in een digitaal bestand dat een wallet of portemonnee wordt genoemd. Bitcoinwallets zijn alfanumeriek, ze staan niet op naam en er is geen centrale autoriteit die de wallets beheert. De houder van een bitcoinwallet is dan ook in zoverre anoniem. Maar als men bitcoins koopt en daarvoor betaalt met giraal geld - of bitcoins te gelde maakt en de waarde laat bijschrijven op de eigen bankrekening - dan is er een koppeling tussen een bitcoinwallet en een bankrekening en is er van anonimiteit geen sprake meer. Bij de bitcoin-handelaren die in de zaak- [dossiernaam] voorwerp van onderzoek zijn, kon men bitcoins inwisselen tegen contant geld zodat de anonimiteit van de verkoper gewaarborgd bleef.

De technologie achter de bitcoin is de blockchain of blokketen, een soort openbaar archief of kasboek van alle bitcoin-transacties. De blockchain maakt van iedere bitcoin in chronologische volgorde zichtbaar in welke wallets hij is gehouden.

De verdachte heeft de beschikking gehad over diverse bitcoinwallets. In die wallets worden bitcoins gestort vanuit onder meer MiddleEarthMarketplace , AgoraMarket en NucleusMarket , marktplaatsen op het dark web. Het dark web is een deel van het internet dat niet vindbaar is voor zoekmachines zoals Google en alleen met speciale software te benaderen is. Het dark web onderscheidt zich van het normale internet doordat op het dark web de IP-adressen van de gebruikers verborgen blijven. Wanneer IP-adressen verborgen blijven is het niet mogelijk de identiteit van de computergebruiker te achterhalen en blijft men dus anoniem. Via marktplaatsen op het dark web worden veel illegale producten en diensten verhandeld.

Standpunt verdediging

Aangevoerd is onder meer dat de verdachte niet woonde op het adres waar drugs en drugsgerelateerde zaken zijn aangetroffen en dat deze dan ook niet van hem waren. De bitcoins in de bitcoinwallet van de verdachte zijn niet van misdrijf afkomstig; de verdachte heeft in het verleden uit legale inkomsten tegen een lage koers bitcoins aangeschaft en hij heeft bitcoins verworven door legale diensten te leveren via het dark web. Ten slotte had de verdachte goede redenen om zijn bitcoins bij zijn handelaar te verzilveren; hij vreesde problemen met de bank als hij de waarde van zijn bitcoins op zijn bankrekening liet bijschrijven en doordat hij de waarde van zijn bitcoins meteen cash kreeg uitbetaald dekte hij zich tevens in tegen koersfluctuaties van de bitcoin.

Beoordeling

Bij een zoeking in een woning aan de [adres delict] te Almere zijn onder meer diverse dichte enveloppen, doosjes en zakjes aangetroffen en in beslag genomen, waarvan later is vastgesteld dat daar drugs (heroïne, ketamine en XTC) in zat, meer dan een geringe hoeveelheid voor eigen gebruik.

Een zijkamer van de woning had de kenmerken van een ruimte van waaruit post wordt verzonden; er stond onder meer een werktafel, een weegschaal, een computer, een vacumeermachine en er lag verpakkingsmateriaal. In de woning is ook een notitieblok aangetroffen met verwijzingen naar bitcoins, bedragen en adressen, alsmede winstberekeningen en termen die lijken te verwijzen naar (voorraden) synthetische drugs. Ten slotte zijn in die woning verzendbewijzen aangetroffen en een USB-stick met een adressenlijst. Het gaat om 105 verzendbewijzen die zijn afgegeven in Nederland, België en Duitsland, van poststukken die door verschillende afzenders zijn verzonden naar adressen in onder meer Rusland, Canada, Oostenrijk, Kroatië en Tsjechië. Onderzoek in het handelsregister en in de systemen van de belastingdienst naar een aantal afzenders wees uit dat deze afzenders niet ingeschreven stonden op de aangegeven adressen.

De aangetroffen drugs, voor een deel in dichte enveloppen, de ingerichte werkruimte en de kennelijk verzonnen adresgegevens duiden erop dat er voorbereidingen zijn getroffen om vanuit de woning aan de [adres delict] te Almere drugs te verzenden naar afnemers in het buitenland. De vraag rijst wie die woning tot zijn beschikking had.

Ten tijde in geding stond [naam 1] op het bewuste adres ingeschreven; de verdachte stond ingeschreven op het adres van zijn moeder in Amsterdam Zuidoost. Er zijn evenwel aanwijzingen dat de verdachte op het bewuste adres woonde. Zo zijn er tapgesprekken waaruit kan worden afgeleid dat de verdachte in november 2015 al drie maandelijkse huurtermijnen van € 1.000 voor die woning aan [naam 2] had voldaan, en de huur voortaan aan [naam 3] zou voldoen. Ook is er een tapgesprek waarin [naam 3] aan de verdachte aankondigt dat een kandidaat-huurder de woning wil komen bekijken, waarop de verdachte zegt dat die eigenlijk niet in de werkkamer kan kijken. In een ander gesprek noemt de verdachte ‘ [straatnaam] ’ op de vraag van een NN-man aan de verdachte hoe zijn straat heet. Daar komt bij dat de verdachte op de dag van de zoeking is aangehouden op het adres [adres delict] te Almere, de verdachte toen alleen in de woning aanwezig was en bij die gelegenheid alleen zijn boxershort aan had.

De rechtbank leidt uit deze feiten en omstandigheden af dat de verdachte de huur voor de woning betaalde en daarmee recht op gebruik van de woning had, en ook daadwerkelijk gedurende langere tijd van dat recht op die woning -inclusief de werkkamer- gebruik maakte. Dat betekent dat de verdachte in de ten laste gelegde periode de woning aan de [adres delict] te Almere tot zijn beschikking had, en dat de rechtbank voorbij gaat aan het daartegen gevoerde verweer.

Het is ondenkbaar dat een persoon die voorbereidingen heeft getroffen voor de verzending van heroïne en synthetische drugs naar het buitenland -een feit dat bestraft kan worden met een gevangenisstraf van 6 jaar- de daarmee verband houdende voorwerpen onbeheerd in een woning achterlaat. Aangenomen mag worden dat dit soort zaken zich in het verborgene afspelen en dat personen die daarmee niets te doen hebben niet worden toegelaten tot de plaats waar de illegale waar voor het grijpen ligt. Het kan dan ook niet anders zijn dan dat de verdachte de goederen en voorwerpen opzettelijk aanwezig en voorhanden heeft gehad.

Als gezegd blijkt uit onderzoek naar de wallets van de verdachte dat daarin bitcoins worden gestort vanuit marktplaatsen op het dark web. Ter zitting heeft de verdachte verklaard dat deze bitcoins een tegenprestatie zijn voor door hem geleverde legale diensten. Wat voor diensten dit zijn geweest, dat heeft de verdachte niet nader gespecificeerd anders dan dat het om kennis over bitcoins zou gaan, en de verdachte kan ook overigens geen bewijs voor zijn stelling leveren. Bij de belastingdienst zijn geen legale inkomsten of vermogensbestanddelen bekend die een verklaring kunnen vormen voor de bedragen die in zijn bitcoinwallet worden gestort. De rechtbank gaat er gelet op hetgeen hiervoor is overwogen van uit dat de bitcoins die in de wallets van de verdachte worden bijgeschreven afkomstig zijn van enig misdrijf -meer bepaald: van de handel in (synthetische) drugs. Ook in zoverre wordt het verweer van de verdediging verworpen.

De verdachte heeft een deel van zijn bitcoins ingewisseld tegen contant geld bij een handelaar die hem anonimiteit garandeerde. Met deze omzetting is de criminele herkomst van de bitcoins, die immers via de blokketen had kunnen worden herleid, verhuld. Nu er overigens geen vermogen onder de verdachte is aangetroffen moet het ervoor worden gehouden dat hij de overige criminele opbrengsten heeft gebruikt. Al met al luidt de slotsom dat de verdachte grote hoeveelheden bitcoins en geldbedragen heeft witgewassen. De duur en de intensiteit daarvan maakt dat de verdachte van dat witwassen een gewoonte heeft gemaakt.

Het omwisselen van bitcoins tegen euro`s heeft plaatsgevonden in een nauwe en bewuste samenwerking met de handelaar die anonimiteit garandeerde. Hierbij is sprake geweest van een gezamenlijke uitvoering. De bijdragen van de betrokkenen, twee onafhankelijk van elkaar opererende marktpartijen, zijn elk van voldoende gewicht om van medeplegen te kunnen spreken.

Conclusie

De verweren worden verworpen. De verdachte heeft gedurende langere tijd samen met een ander grote hoeveelheden bitcoins en geldbedragen witgewassen. Daarnaast heeft de verdachte opzettelijk heroïne en synthetische drugs aanwezig gehad en opzettelijk voorwerpen voorhanden gehad die bestemd waren om die drugs buiten het grondgebied van Nederland te brengen dan wel te verkopen of af te leveren.

Bewezenverklaring

In bijlage II heeft de rechtbank de inhoud van wettige bewijsmiddelen opgenomen, houdende voor de bewezenverklaring redengevende feiten en omstandigheden. Op grond daarvan, en op grond van de redengevende inhoud van het voorgaande, is wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte het onder 1 t/m 3 ten laste gelegde heeft begaan op die wijze dat:

1.

hij op tijdstippen in de periode van 6 februari 2015 tot en met 19 januari 2016 te Almere, althans in Nederland,

tezamen en in vereniging met een ander

a.

(telkens) voorwerpen, te weten een hoeveelheid van 1.887,81 bitcoins en grote (girale en/of contante) geldbedragen, heeft verworven en/of voorhanden heeft gehad en/of heeft overgedragen en/of omgezet, en/of van genoemde voorwerp(en) gebruik heeft gemaakt, terwijl hij, verdachte, en/of zijn mededader(s) wist(en), dat bovenomschreven voorwerpen - onmiddellijk of middellijk - afkomstig waren uit enig misdrijf, terwijl hij, verdachte, en zijn mededader van het plegen van dat feit een gewoonte hebben gemaakt,

en

b.

(telkens) van voorwerpen, te weten een hoeveelheid van 1.887,81 bitcoins en grote (girale en/of contante) geldbedrag en, de werkelijke aard, de herkomst, heeft verborgen en/of verhuld, terwijl hij, verdachte, en zijn mededader wisten, dat bovenomschreven voorwerpen - onmiddellijk of middellijk - afkomstig waren uit enig misdrijf, terwijl hij, verdachte, en zijn mededader van het plegen van dat feit een gewoonte hebben gemaakt;

2.

hij op 19 januari 2016 te Almere opzettelijk aanwezig heeft gehad ongeveer vijftien (15) tabletten/pillen, in elk geval een hoeveelheid van een materiaal bevattende MDMA (3,4 methyleendioxymethamfetamine) en/of MDA (tenamfetamine)

en/of MDEA (3,4 methyleendioxyethylamfetamine, synoniem: N-ethyl-MDA)

en/of afmetamine, zijnde MDMA (3,4 methyleendioxymethamfetamine) en/of MDA (tenamfetamine) en/of MDEA (3,4 methyleendioxyethylamfetamine, synoniem: N-ethyl-MDA) en/of afmetamine (te weten zogeheten XTC-pillen),

(telkens) een middel als bedoeld in de bij de Opiumwet behorende lijst I, dan

wel aangewezen krachtens het vijfde lid van artikel 3a van die wet,

en

ongeveer 199,92 gram, in elk geval een hoeveelheid van een materiaal bevattende heroïne (4,5-epoxy-17-methylmorfinan-3,6-diyl-diacetaat) en/of amfetamine, zijnde heroïne (4,5-epoxy-17-methylmorfinan-3,6-diyl-diacetaat) en/of amfetamine (DOC-457a), (telkens) een middel als bedoeld in de bij de Opiumwet behorende lijst I, dan wel aangewezen krachtens het vijfde lid van artikel 3a van die wet;

3.

hij op tijdstippen in de periode van 6 februari 2015 tot en met 19 januari 2016, te Almere, om een feit, bedoeld in het vierde of vijfde lid van artikel 10 van de Opiumwet, te weten het opzettelijk binnen of buiten het grondgebied van Nederland brengen en/of verwerken, verkopen, afleveren, verstrekken en/of vervoeren van een hoeveelheid van een materiaal bevattende MDA en/of MDMA en/of MDEA en/of N-ethylMDA en/of amfetamine (te weten zogeheten XTC-pillen), zijnde MDA en MDMA en MDEA en N-ethylMDA en amfetamine,

en

een hoeveelheid van een materiaal bevattende heroïne (4,5-epoxy-17-methylmorfinan-3,6-diyl-diacetaat) en/of amfetamine, zijnde heroïne (4,5-epoxy-17-methylmorfinan-3,6-diyl-diacetaat) en/of amfetamine,

(telkens) een middel vermeld op de bij de Opiumwet behorende lijst I , voor te bereiden en/of te bevorderen voorwerpen en/of stoffen en/of gelden en/of andere betaalmiddelen, te weten:

- verpakkingsmaterialen en enveloppen en adressenbestanden en

- een weegschaal en

- een label-writer en een plastificeerapparaat en

- meerdere laptops en meerdere mobiele telefoons en meerdere (andere) gegevensdragers met een adressenbestand en een desktop en ketamine en/of andere voorwerpen en/of stoffen

voorhanden heeft gehad, waarvan verdachte wist dat die bestemd waren tot het plegen van die feiten.

Hetgeen meer of anders is ten laste gelegd is niet bewezen. De verdachte moet daarvan worden vrijgesproken.

Algemene overweging

De straf die aan de verdachte wordt opgelegd, is gegrond op de ernst van de feiten, de omstandigheden waaronder de feiten zijn begaan en de persoon en de persoonlijke omstandigheden van de verdachte. Daarbij wordt in het bijzonder het volgende in aanmerking genomen.

Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan voorbereidingshandelingen voor de handel in synthetische drugs. In de woning waar hij verbleef is een kamer aangetroffen die was ingericht als postkamer. In deze postkamer zijn onder meer een werktafel, een weegschaal, een computer, een vacumeermachine, handschoenen, verpakkingsmateriaal, enveloppen, dozen, losse A4-bladen en adresstickers aangetroffen. Daarnaast zijn er diverse verdovende middelen aangetroffen.

De handel in synthetische drugs dient krachtig te worden bestreden wegens de schadelijkheid van deze drugs voor de volksgezondheid. Bovendien ondervindt de samenleving ernstige overlast ten gevolge van de handel in harddrugs. Het gebruik van harddrugs genereert immers op haar beurt strafbare feiten met alle nadelige gevolgen van dien. Daarom wordt niet alleen tegen de daadwerkelijke productie en handel ervan, maar ook tegen voorbereidingshandelingen daartoe, fors opgetreden.

Verdachte heeft kennelijk enkel uit winstbejag gehandeld en zich totaal niet bekommerd om de schadelijke gevolgen van zijn handelen voor anderen.

Voorts heeft verdachte zich schuldig gemaakt aan witwassen van met drughandel verdiende opbrengsten. Door het witwassen van crimineel vermogen wordt de onderliggende criminaliteit gefaciliteerd. Het vormt een aantasting van de legale economie en is, mede vanwege de corrumperende invloed ervan op het reguliere handelsverkeer, een bedreiging voor de integriteit van het financiële handelsverkeer. Ook worden op deze manier inkomens en vermogens onttrokken aan het zicht van de belastingdienst.

Persoonlijke omstandigheden van de verdachte

Strafblad

De rechtbank heeft acht geslagen op een uittreksel uit de justitiële documentatie van3 oktober 2017, waaruit blijkt dat de verdachte eerder is veroordeeld voor soortgelijke strafbare feiten.

Rapportages

Reclassering Nederland heeft een rapport over de verdachte opgemaakt, gedateerd10 augustus 2016. Dit rapport houdt in dat de verdachte in staat lijkt zichzelf te kunnen handhaven in de maatschappij. Er is wel sprake van meerdere praktische problemen. Zo heeft hij geen inkomen, geen betaalde baan en is er sprake van een schuld bij zijn zorgverzekering. Omdat verdachte zich beroept op zijn zwijgrecht is onduidelijk gebleven welke factoren een rol hebben gespeeld bij het delictgedrag en hoe groot het risico op recidive is. De verdachte ziet geen meerwaarde in reclasseringscontact. De reclassering onthoudt zich van advies over de sanctie.

Ter zitting heeft de verdachte over zijn persoonlijke omstandigheden verklaard dat hij momenteel werkzaam is bij een sportschool, en heeft dit onderbouwd met stukken.

Conclusies van de rechtbank

Gelet op hetgeen de rechtbank hierboven heeft overwogen, komt zij tot de volgende conclusies.

Gezien de ernst van de feiten kan niet anders worden gereageerd dan met het opleggen van een gevangenisstraf. Bij de bepaling van de duur van de gevangenisstraf heeft de rechtbank acht geslagen op straffen die in soortgelijke zaken plegen te worden opgelegd. Die straf is lager dan de straf die door de officier van justitie is gevorderd. Anders dan de officier van justitie zoekt de rechtbank geen aansluiting bij de oriëntatiepunten van het Landelijk Overleg Vakinhoud Strafrecht voor fraude omdat het bewezenverklaarde witwassen niet in een frauduleuze context heeft plaatsgevonden.

Alles afwegend acht de rechtbank de hierna te noemen straf passend en geboden.