Rb. Almelo, 01-11-2011, nr. 08/700306-09

De vaststaande feiten

Op 14 augustus 2009 is in een perceel aan de [adres] in Hengelo (O) een manspersoon, liggend op bed en badend in het bloed aangetroffen. Het slachtoffer bleek te zijn genaamd [slachtoffer] (hierna: slachtoffer), geboren op [1946] in Hengelo (O), gewoond hebbende aan de [adres] in Hengelo (O). Op 14 augustus 2009 werd om 19.10 uur door GGD-arts M. Evers ter plaatse de schouw op het slachtoffer verricht in het bijzijn van verbalisant K. Berenst. De GGD-arts heeft niet kunnen vaststellen dat het slachtoffer een natuurlijke dood is gestorven. Het gelaat, het bovenste deel van de borst en de armen bevatten meerdere letsels. Op 16 augustus 2009 is sectie verricht op het lichaam van het slachtoffer door arts-patholoog dr. V. Soerdjbalie-Maikoe, verbonden aan het NFI. Bij de sectie op het lichaam van het slachtoffer zijn in totaal 32 scherprandige huidperforaties met onderhuidse bloeduitstortingen, aan het hoofd, hals en bovenste ledematen gezien. Deze letsels zijn bij leven ontstaan door inwerking van uitwendig mechanisch scherprandig klievend/snijdend en perforerend geweld, zoals bijvoorbeeld opgeleverd kan worden door één of meerdere messen. Het intreden van de dood wordt verklaard door weefselschade ten gevolge van bloedverlies in combinatie met verstikking door massaal ingeademd bloed.

Het tijdstip van overlijden

De berekening volgens Das

Dr. mr. C. Das (hierna: Das) heeft onderzoek gedaan naar het tijdstip van overlijden van het slachtoffer, mede op basis van het model van Henssge. Naar het oordeel van de rechtbank heeft Das deze methode echter niet correct toegepast.

Het model is gebaseerd op de afkoeling van het lichaam. Daarbij kan bedekking van het lichaam relevant zijn, maar alleen de bedekking van de onderzijde van de romp. In onderhavige zaak was de onderzijde van de romp van het slachtoffer bedekt, zodat uitgegaan moet worden van een bedekt lichaam. Das heeft daarom ten onrechte de afkoelingstijden van een naakt lichaam en een bedekt lichaam gecombineerd. Daarbij is ook nog eens onduidelijk gebleven of hij een gemiddelde heeft berekend of de uitersten van de beide berekeningen heeft genomen. In het laatste geval lijkt de marge van 3 uur, waarmee iedere berekening gepaard gaat, niet consequent te zijn toegepast.

De invloeden uit de omgeving op de afkoeling van een lichaam worden door Henssge verwerkt door middel van correctiefactoren. Het gewicht van een slachtoffer wordt, door het te vermenigvuldigen met de correctiefactoren, kunstmatig vermeerderd of verminderd. Das heeft vastgesteld dat het lichaamsgewicht van het slachtoffer vrij laag is ten opzichte van de lengte, waardoor het lichaam mogelijk sneller afkoelde dat gemiddeld. Das heeft hier in zijn onderzoek echter geen rekening mee gehouden en heeft de correctiefactor die nodig is omdat het lichaam van het slachtoffer bedekt was, niet aangepast. Ook had het lichaamsgewicht van het slachtoffer gecorrigeerd moeten worden, omdat hij op een matras lag. Dit heeft Das niet gedaan.

De rechtbank zal de conclusies van Das dan ook in beginsel buiten beschouwing laten, maar zal daarop terugkomen in het laatste onderdeel van paragraaf 5.4.

De berekening volgens Schieveld

S.J.M. Eikelenboom-Schieveld (hierna: Schieveld) heeft op 8 februari 2011 gerapporteerd over het door haar gedane onderzoek naar het tijdstip van overlijden van het slachtoffer. De inhoud van dit rapport heeft zij op de zitting van 30 september 2011, na de beëdiging als deskundige, gehandhaafd.

Zij heeft bij haar berekening eveneens onder andere de methode van Henssge gehanteerd en daarbij de door Henssge genoemde correctiefactoren toegepast. De rechtbank heeft geen reden aan haar rapport te twijfelen en hanteert dit daarom als uitgangspunt voor wat betreft het tijdstip van overlijden van het slachtoffer.

Evenals de officier van justitie heeft betoogd, zal de rechtbank geen acht slaan op hetgeen Schieveld in haar rapport heeft geconcludeerd aan de hand van het door haar beschreven TNO-model. Dit model is niet gevalideerd. Dat dit model is gebaseerd op vaststaande natuurkundige principes maakt een validatie niet overbodig, omdat immers niet op voorhand duidelijk is dat deze principes, met elkaar gecombineerd, juist zijn toegepast en dat geen relevante aspecten over het hoofd zijn gezien. De vaststelling dat het model al enkele keren tot een juiste voorspelling is gekomen, kan een wetenschappelijke validatie niet vervangen. Anders dan de officier van justitie stelt, betekent dit echter niet dat ook de overwegingen van Schieveld over het model van Henssge buiten beschouwing zouden moeten worden gelaten. Beide methoden kunnen immers los van elkaar worden toegepast.

Schieveld overweegt dat het lichaam van het slachtoffer grotendeels was bedekt met een dekbed en dat het slachtoffer alleen een slip droeg, waardoor het gewicht van het slachtoffer vermenigvuldigd wordt met een factor groter dan 1. Daardoor wordt het lichaam zwaarder dan het in werkelijkheid is, maar wordt recht gedaan aan de situatie dat het lichaam bedekt is, waardoor het langzamer afkoelt. Volgens de tabel van Henssge is de te gebruiken correctiefactor 1.8. De matras waar het slachtoffer op lag, betekent een extra vertraging in de afkoeling. De correctiefactor wordt daarom verhoogd naar 1,9. Het slachtoffer was met zijn 60 kilogram en 173 cm aan de lichte kant. Dit betekent dat naast de gebruikelijke correctiefactoren nog een aanpassingstabel van Henssge moet worden gebruikt. Volgens Henssge heeft een lager lichaamsgewicht een hogere correctiefactor nodig. Deze correctiefactor komt uit op 2,4. Om een zo correct mogelijke schatting van het postmortale tijdsverloop te verkrijgen, dient voor beide correctiefactoren het verloop van het aantal uren sinds het overlijden te worden berekend. Bij een correctiefactor van 1,9 is dit aantal 21 uur en bij een correctiefactor van 2.4 is 28 uur verstreken. Dit wordt vervolgens gemiddeld tot 24,5 uren. Toepassing van Henssges model op het slachtoffer levert een postmortaal tijdsverloop op van ongeveer 24,5 uur met daaromheen de spreiding van 3 uur ervoor en 3 uur erna. Het overlijden heeft plaatsgevonden tussen 21,5 uur en 27,5 uur voor het tijdstip van de metingen op 14 augustus 2009 om 19.10 uur. Wanneer wordt uitgegaan van een tijdstip van meting van rond 19.00 uur loopt het tijdsinterval, waarin het overlijden kan hebben plaatsgevonden, van 15.30 uur tot 21.30 uur op 13 augustus 2009.

Deze conclusie wordt volgens Schieveld bevestigd door de bevindingen over de lijkstijfheid. De ambulancebroeders en de schouwarts beschrijven het slachtoffer als lijkstijf en ijskoud. Volgens een grove vuistregel kan ervan worden uitgegaan dat wanneer een lichaam koud en stijf is, de betrokkene tussen de 8 en 36 uur dood is. Bij hogere temperaturen gaat het intreden van de lijkstijfheid sneller, maar bij ouderen met weinig spiermassa treedt lijkstijfheid juist trager in. Het slachtoffer was slecht ter been en had weinig spiermassa, waardoor de stijfheid later intreedt. Het feit dat het slachtoffer geheel lijkstijf en ijskoud was, ondersteunt de hypothese dat hij eerder in de buurt van de 36 dan in de buurt van de 8 uur dood is.

De rechtbank hecht geen waarde aan de stelling van Das dat aan de hand van het verschijnsel lijkstijfheid in deze casus geen enkele uitspraak kan worden gedaan. In zijn rapport van 5 februari 2010 heeft hij immers zelf enkele opmerkingen gemaakt over het moment van intreden van volledige lijkstijfheid en geconcludeerd dat dit verenigbaar is met de hieronder te bespreken getuigenverklaring van [getuige 1]. Ook heeft de rechtbank geen reden om Das te volgen in zijn stelling dat de aanduiding “ijskoud” subjectief is en in strijd met het objectieve gegeven dat de lichaamstemperatuur 30 graden was. Ten eerste is de temperatuur van 30 graden rectaal gemeten in het bedekte deel van het lichaam. Ten tweede moet de term “ijskoud” worden afgezet tegen de verwachte temperatuur van een menselijk lichaam.

De verklaring van de getuige [getuige 1]

De getuige [getuige 1] heeft bij de politie verklaard dat hij het slachtoffer op 14 augustus 2009 in de ochtend in de keuken heeft gezien en rond 14.00 uur ’s middags nog in zijn, slachtoffers, kamer heeft zien zitten. De rechtbank stelt vast dat deze getuigenverklaring in strijd is met de conclusies van Schieveld, maar ook met die van Das, voor zover deze het model van Henssge toepast. Volgens beiden was het slachtoffer in ieder geval om 14.00 uur op 14 augustus al overleden. Daar komt bij dat de getuige eerder heeft verklaard dat hij die vrijdag 14 augustus 2009 niemand is tegengekomen en ook niets heeft gehoord. Ook vertelt hij bij die gelegenheid niet dat hij bij de kamer van het slachtoffer is geweest. Integendeel, hij zegt niet naar de voordeur en dus de kamer van het slachtoffer te zijn gegaan om een krant te halen en zegt het pand via de achterdeur te hebben verlaten. Deze tegenstrijdigheid wordt niet verklaard en doet afbreuk aan de betrouwbaarheid van de getuigenverklaring. De rechtbank zal deze verklaring daarom buiten beschouwing laten.

De conclusie

De rechtbank heeft geen reden om te twijfelen aan de bevindingen en conclusies van Schieveld. De rechtbank hanteert daarom als tijdsinterval waarin het overlijden heeft plaatsgevonden, de periode van 15.30 uur tot 21.30 uur op 13 augustus 2009.

De bloedsporen op de kleding

In het onderzoek naar de dood van het slachtoffer zijn op de kleding van verdachte bloedsporen aangetroffen. Bij DNA-onderzoek is vastgesteld dat het daarbij ook gaat om bloed van het slachtoffer. De rechtbank is nagegaan wat de betekenis van deze bloedsporen is voor het bewijs tegen verdachte.

De bloedsporen op de kleding en het werken met scenario’s

Een eerste vermoeden van bewijswaarde

Op 14 augustus 2009 zijn onder andere een zwart overhemd, een blauwe spijkerbroek en een paar zwarte schoenen onder verdachte in beslag genomen. Dat is de kleding die verdachte aan had op het moment van zijn aanhouding.

Deze kleding is onderzocht door M.J. van der Scheer (hierna: Van der Scheer) en R. Eikelenboom (hierna: Eikelenboom). Daarbij zijn bloedsporen aangetroffen op de voorzijde van de spijkerbroek, op de voor- en achterzijde van het overhemd en op de mouwen van het overhemd. Het gaat alles bij elkaar om tientallen bloedvlekken van verschillende grootte. Op de voor- en achterzijde van het overhemd komen daarnaast ook bloedspatten voor. Op de achterzijde van de broek komt ook nog één geïsoleerd bloedvlekje voor.

Vier van deze bloedsporen zijn onderworpen aan DNA-onderzoek. Van de sporen aan de voorzijde van de spijkerbroek en aan de voor- en achterzijde van het overhemd is vastgesteld dat het DNA-profiel overeenkomt met dat van het slachtoffer. De kans dat het DNA-profiel van een willekeurig gekozen man matcht met deze DNA-profielen is kleiner dan één op één miljard. Het geïsoleerde bloedvlekje op de achterzijde van de spijkerbroek heeft slechts een onvolledig DNA-profiel opgeleverd dat niet afkomstig kan zijn van het slachtoffer. Het zou afkomstig kunnen zijn van verdachte, maar een statistische berekening kon niet worden uitgevoerd.

Op en rond het slachtoffer is een grote hoeveelheid bloed aangetroffen. Uit de sectie is gebleken dat het slachtoffer is overleden als gevolg van bloedverlies in combinatie met verstikking door massaal ingeademd bloed.

Deze omstandigheden, bij elkaar bezien, zijn reden voor de gedachte dat bij het doden van het slachtoffer bloed is vrijgekomen en dat de bloedsporen op de kleding van de verdachte zijn ontstaan bij het toebrengen van het letsel. Zou dit juist blijken, dan is dit zeer belastend bewijs tegen verdachte.

Nader onderzoek aan de hand van scenario’s

Om echter de precieze betekenis van de bloedsporen te achterhalen, heeft de rechtbank verschillende mogelijke verklaringen, ofwel scenario’s, voor het aantreffen van de bloedsporen op de kleding met elkaar vergeleken en beoordeeld. Deze beoordeling is uitgewerkt in de paragrafen 5.3.2. en 5.3.3.

Een belangrijk element in die beoordeling zijn de conclusies van twee deskundigen. De rechtbank heeft in haar tussenvonnis van 21 mei 2010 overwogen dat het noodzakelijk is dat nader deskundigenonderzoek plaatsvindt naar een aantal scenario’s die de aangetroffen bloedsporen kunnen verklaren.

Het ging om de volgende scenario’s: het bloed is op de kleding van verdachte terechtgekomen toen verdachte:

De scenario’s 1, 5 en 6

Scenario’s 1 en 5

In scenario 5 - de impliciete stelling van de officier van justitie - is het bloed van het slachtoffer op de kleding van verdachte terechtgekomen toen verdachte zelf de verwondingen aan het slachtoffer toebracht.

Van der Scheer beschrijft op het achterpand van het overhemd een serie ovaalvormige sterk op bloedspatten gelijkende bloedsporen. Deze bloedsporen vertonen een gemiddelde grootte van circa 3 bij 1 centimeter. Ook vertonen zij een lineaire georiënteerde beweegrichting van de rechterachterzijde van de nek naar de linkerzijde ter hoogte van de heup. Volgens Van der Scheer kan dit bloedsporenbeeld verklaard worden door het vanaf een bebloed object of bebloed persoon minimaal éénmaal wegslingeren van vloeibaar bloed (cast off-patroon) en kan bij steekincidenten een dergelijk patroon op de achterzijde van de kleding van de steker terechtkomen. Van der Scheer acht het aangetroffen bloedsporenbeeld zeer veel waarschijnlijker in scenario 5 dan in scenario 1.

Eikelenboom concludeert dat de bloedspatten en het patroon van weggeslingerd bloed op de achterzijde van het overhemd - ook indien het cast off-patroon op de muur boven het slachtoffer buiten beschouwing wordt gelaten - veel steun geven aan de hypothese dat de drager van het overhemd het slachtoffer heeft gestoken.

Zowel Eikelenboom als Van der Scheer stelt dat mag worden aangenomen dat het bloedspoorpatroon op de achterzijde van het overhemd uit bloed van het slachtoffer bestaat nu het DNA-profiel van één uit dat patroon geselecteerd bloedspoor een match vertoont met het DNA-profiel van het slachtoffer.

De rechtbank heeft geen reden om te twijfelen aan deze conclusies van de deskundigen. De verdediging heeft opgemerkt dat de conclusies van Van der Scheer zijn gebaseerd op de aanname dat de sporen met een mes zijn veroorzaakt, terwijl daarover niets bekend is. De rechtbank verwerpt die stelling. Van der Scheer heeft ter zitting van 21 april 2010 gesproken over een steekvoorwerp en Eikelenboom komt uitgaande van een steekwapen tot dezelfde conclusie. Evenmin valt in het zien dat aan de conclusie van Van der Scheer afdoet dat hij geen zelfstandig onderzoek heeft verricht naar het tijdstip van overlijden van het slachtoffer.

Verder heeft de verdediging naar voren gebracht dat in scenario 5 gelet op het aantal aan het slachtoffer toegebrachte verwondingen, meer dan één cast off-patroon op de rug van de dader verwacht mag worden. Deze stelling is niet onderbouwd. Van der Scheer constateert overigens dat niet alleen sprake is van één patroon bestaande uit een serie sterk op bloedspatten gelijkende bloedsporen, maar ook van een aantal spatten en vlekjes die geen deel uitmaken van dat patroon. De rechtbank merkt daarbij op dat zij de aangetroffen bloedsporen op de muur boven het slachtoffer buiten beschouwing laat, omdat door het luminolonderzoek dat is uitgevoerd voorafgaand aan het onderzoek van die sporen, verdunning en vervorming van die sporen kan optreden, zodat ook de conclusies die samenhangen met de vorm van de bloedspat of -spatten kan veranderen.

Tot slot heeft de verdediging opgeworpen dat in scenario 5 bloedspatjes op de broek en de voorzijde van het overhemd van verdachte te verwachten zouden zijn geweest. Van der Scheer stelt daarentegen in zijn rapport van 16 november 2010 dat op de foto’s van de situatie waarin het slachtoffer is aangetroffen een lokaal beperkt bloedsporenbeeld te zien is, zodat de verwachting is dat op de kleding van de dader geen tot zeer beperkt bloedspatten terecht zijn gekomen. Verder heeft hij geen aanwijzing verkregen op een bloedspatpatroon dat eenduidig kan worden verklaard door een slagaderlijke bloeding. Daarbij komt dat Eikelenboom met infraroodfoto’s enkele bloedspatjes en bloedvlekjes heeft aangetroffen op de voorzijde van het overhemd van verdachte, welke spatjes en vlekjes alleen kunnen ontstaan wanneer kracht op bloed wordt uitgeoefend. Hoewel de door Eikelenboom gevonden spatjes en vlekjes niet door DNA-onderzoek met het slachtoffer in verband kunnen worden gebracht, constateert de rechtbank dat vast staat dat op andere plekken op de voorzijde van de kleding van verdachte wel bloed van het slachtoffer is aangetroffen.

In scenario 1 is het bloed van het slachtoffer op de kleding van verdachte terechtgekomen toen verdachte het lichaam van het slachtoffer aantrof op 14 augustus 2009 kort voor 17.40 uur.

Eikelenboom zegt in zijn rapport dat bloedspatten niet ontstaan wanneer kracht op gedroogd bloed wordt uitgeoefend en dat ook voor het ontstaan van overdrachtspatronen vloeibaar bloed nodig is. Eikelenboom voegt daaraan toe dat er weinig steun is voor de hypothese dat de aangetroffen bloedspatten en bloedvlekken op het overhemd zijn ontstaan bij handelingen die zijn verricht tijdens het aantreffen van het overleden slachtoffer en dat vooral het patroon van weggeslingerd bloed op de achterzijde van het overhemd van de verdachte zeer moeilijk te verklaren is bij een scenario waarbij verdachte het slachtoffer aantreft.

Uitgaande van het door Schieveld bepaalde tijdstip van overlijden rond 24 (+/- 3) uur voor de meting om 19.10 uur, is het volgens Eikelenboom niet uitgesloten dat het bloed in de poelpatronen nog vloeibaar is geweest, maar zal een groot deel van het poelpatroon in de matras zijn getrokken. Om die reden acht Eikelenboom het onwaarschijnlijk dat de bloedspatten op de kleding van verdachte kort voor 17.40 uur (op 14 augustus 2009) zijn veroorzaakt. Ter terechtzitting van 30 september 2011 heeft Eikelenboom daar nog aan toegevoegd dat na 10 tot 24 uur alleen bloed in het poelpatroon nog vloeibaar (stollend) zou kunnen zijn, maar dat de kans zeer klein is dat daar nog een bloedspat uit ontstaat en dat een bloedspat van stollend bloed een ander patroon geeft dan een bloedspat van vloeibaar bloed.

Van der Scheer heeft ter zitting van 21 april 2010 verklaard dat er - uitgaande van het door Das gegeven tijdstip van overlijden - op het moment van aantreffen van het slachtoffer nog wel iets bloed vloeibaar zou kunnen zijn, maar dat je daar dan wel naar op zoek moet, bij wijze van spreken met je handen erin. In zijn rapport van 16 november 2010 vermeldt Van der Scheer dat op de ontvangen foto’s geen vloeibaar bloed zichtbaar is en dat, als het slachtoffer al langer is overleden, de kans op het aantreffen van vloeibaar bloed verder afneemt. Op basis daarvan en op basis van de verklaringen van de ambulancebroeder [verpleegkundige] en van technisch rechercheur Berenst, concludeert Van der Scheer dat zich op 14 augustus 2009 om 17.45 uur geen vloeibaar bloed meer bevond op de matras en/of de omgeving. Van der Scheer vermeldt verder dat er op de kleding van verdachte geen gestold bloed is aangetroffen en dat, indien reeds gestold bloed zou zijn gebruikt voor het vervaardigen van de aangetroffen bloedsporen, dat zou zijn herkend. Ook om deze reden luidt de conclusie van Van der Scheer dat het aangetroffen bloedsporenbeeld op de kleding van verdachte zeer veel waarschijnlijker is in scenario 5 dan in scenario 1.

De hiervoor al vermelde conclusie(s) van Eikelenboom luiden:

De scenario’s 2, 3 en 4

Scenario 2

In scenario 2 is het bloed van het slachtoffer op de kleding van verdachte gekomen toen verdachte nadat het feit gepleegd was, in contact is gekomen met de persoon die het slachtoffer de dodelijke verwondingen toebracht.

Volgens Van der Scheer is het bij het evalueren van verschillende scenario's van belang dat deze scenario's een expliciet omschreven handeling of activiteit bevatten waaraan de bevindingen van het onderzoek kunnen worden getoetst. Scenario 2 heeft betrekking op contact tussen twee personen. Zonder expliciete informatie over de aard van het contact is het niet mogelijk om aan te geven hoe (on)waarschijnlijk het aangetroffen bloedsporenbeeld op de kleding van de verdachte is onder dit scenario. Het is daarom niet mogelijk, aldus Van der Scheer, om de resultaten van het bloedsporenonderzoek te toetsen aan scenario 2.

Van der Scheer merkt echter in zijn rapport aan de hand van de bestudeerde foto's op dat op de vloerbedekking geen op bloed gelijkende sporen zichtbaar zijn en dat de nabije omgeving van het bed (de kamer in) opvallend vrij van bloedsporen is.

Eikelenboom betoogt over scenario 2 dat men in dit scenario vooral overdrachtspatronen zou verwachten. Een overdrachtspatroon is een bloedspoorpatroon dat ontstaat als een nat, bebloed oppervlak in contact komt met een tweede oppervlak, wat moet worden onderscheiden van patronen van weggeslingerd bloed of patronen die ontstaan door impact van steken. Volgens Eikelenboom zou een contact tussen personen zeer kort na het delict moeten zijn geweest, omdat bloed op kleding, handen en objecten van de dader snel droogt. De bloedspatten op de rug van het overhemd zijn onder dit scenario niet te verklaren. Om een patroon van weggeslingerd bloed op de rug te verklaren is een object nodig waarop veel bloed van het slachtoffer aanwezig is. Wanneer dit object door een andere persoon wordt meegenomen, is de verwachting dat bloed van dit object afdruppelt. Op de plaats delict zijn, aldus Eikelenboom, geen passieve druppels waargenomen. Er is daarom geen steun voor de hypothese dat een onbekende dader met een zwaar bebloed object de plaats delict heeft verlaten. Het patroon van weggeslingerd bloed is het best te verklaren wanneer de drager ervan het slachtoffer meerdere keren heeft gestoken.

De verdediging heeft aangevoerd dat Eikelenboom er bij deze hypothese van uit gaat dat een onbekende dader met een zwaar bebloed object de plaats delict heeft verlaten en daarna in contact is gekomen met verdachte. Als de dader pas veel later in contact komt met verdachte, is de kans op contactsporen klein. De rechtbank verwerpt dit verweer. Het berust op een onjuiste lezing van het rapport van de deskundige. Eikelenboom heeft immers aangegeven dat bij dit scenario vooral overdrachtspatronen zijn te verwachten. Daarmee zijn de bloedspatten op de rug van het overhemd niet te verklaren, omdat - zo begrijpt de rechtbank het rapport van de deskundige - dit geen overdrachtspatronen zijn. Om een patroon van weggeslingerd bloed op de rug van het overhemd te verklaren, is een zwaar bebloed object met veel bloed van het slachtoffer nodig waar bloed vanaf druppelt. Omdat geen passieve bloedspatten op de plaats delict zijn aangetroffen die wijzen op de aanwezigheid van een zwaar bebloed object dat het patroon van weggeslingerd bloed op de achterzijde van het overhemd van verdachte kan verklaren, komt de deskundige tot de conclusie dat er geen steun is voor dit scenario. Dat Eikelenboom er in zijn redenering vanuit is gegaan dat een onbekende dader de plaats delict heeft verlaten en daarna in contact is gekomen met verdachte, berust niet op een onjuiste interpretatie van het scenario, nu dit er immers vanuit gaat dat het bloed op de kleding van verdachte is terechtgekomen nadat het delict door een ander was gepleegd.

Met betrekking tot de bloedvlek die is aan getroffen op de rechterpijp van de spijkerbroek, ter hoogte van de knieholte en de zijkant van de knie, stelt Eikelenboom dat deze bloedvlek waarschijnlijk een overdrachtspatroon of een bloedveeg betreft. Niet uitgesloten is dat dit patroon is ontstaan doordat de drager van de broek tegen het bebloede bed heeft gestaan. De bloedsporen op de spijkerbroek kunnen worden verklaard onder een scenario waarbij de drager het slachtoffer heeft gestoken of waarbij de drager in contact met vloeibaar bloed is gekomen tijdens het ontdekken van het slachtoffer. Dit doet echter aan het voorgaande niet af, nu dit enerzijds niet in strijd is met de veronderstelling van Eikelenboom dat bij dit scenario vooral overdrachtspatronen zijn te verwachten en anderzijds dat daarmee het patroon van weggeslingerd bloed op de achterzijde van het overhemd van verdachte niet kan worden verklaard.

De rechtbank heeft geen reden te twijfelen aan de overwegingen en conclusies van Eikelenboom. Omdat Van der Scheer het bloedsporenonderzoek niet heeft getoetst aan dit scenario wegens het ontbreken van informatie over de aard van het contact, acht de rechtbank diens rapport voor dit scenario niet van betekenis. Daarbij merkt de rechtbank wel op dat de feitelijke vaststellingen van Van der Scheer niet in strijd zijn met de bevindingen van Eikelenboom.

Gelet op het feit dat overdrachtspatronen noch passieve bloeddruppels zijn aangetroffen op de plaats delict die wijzen op de aanwezigheid van een zwaar met bloed van het slachtoffer bedekt object dat het bloedspoor op de rug van het overhemd van verdachte zou kunnen verklaren, oordeelt de rechtbank dat er geen steun is voor de hypothese dat een onbekende dader, in scenario 2, met een zwaar bebloed object de plaats delict heeft verlaten. De rechtbank is van oordeel dat, in vergelijking met scenario 5, het patroon van weggeslingerd bloed beter is te verklaren wanneer de drager ervan, overeenkomstig dit scenario, het slachtoffer meerdere keren heeft gestoken.

Scenario 3

In scenario 3 is het bloed van het slachtoffer op de kleding van verdachte gekomen toen verdachte in contact is gekomen met het wapen waarmee het feit is gepleegd, al dan niet terwijl dat wapen in of bij het stoffelijk overschot aanwezig was.

Zonder expliciete informatie over de aard van het contact is het volgens Van der Scheer ook hier niet mogelijk om aan te geven hoe (on)waarschijnlijk het aangetroffen bloedsporenbeeld op de kleding van de verdachte onder dit scenario is. Het is daarom niet mogelijk, aldus Van der Scheer, om de resultaten van het bloedsporenonderzoek te toetsen aan scenario 3.

Eikelenboom stelt dat ook in dit scenario voornamelijk overdrachtspatronen worden verwacht en geen bloedspatten en een patroon van weggeslingerd bloed. Indien de verdachte het wapen uit het slachtoffer heeft getrokken, zou theoretisch een patroon van weggeslingerd bloed kunnen ontstaan. Er moet dan wel vloeibaar bloed aanwezig zijn. Dat is na 24 uur niet erg waarschijnlijk. De bloedspatten op de voorzijde van het overhemd samen met een aantal spatten op de achterzijde, worden hiermee niet verklaard. De kans op patronen van weggeslingerd bloed neemt toe met de mate van geweld. Eikelenboom komt tot de conclusie dat er bij dit delict veel meer steun is voor de opvatting dat de patronen van weggeslingerd bloed zijn ontstaan tijdens het steken van het slachtoffer dan wanneer iemand een mes uit het slachtoffer trekt.

Zoals hiervoor weergegeven heeft Eikelenboom gerapporteerd dat een object nodig is waarop veel bloed van het slachtoffer aanwezig is om een patroon van weggeslingerd bloed op de rug te verklaren. Eikelenboom verwijst naar zijn bevindingen bij scenario 1 voor wat betreft de verwachte afwezigheid van vloeibaar bloed. Op de plaats delict zijn verder geen passieve druppels aangetroffen. De rechtbank verwijst naar hetgeen zij hiervoor over deze punten heeft overwogen.

De verdediging stelt dat Eikelenboom uitgaat van niet bestaande variabelen. Immers, hij noemt de aanname dat de verdachte het mes uit het slachtoffer heeft getrokken, zonder dat die aanname correct is dan wel aannemelijk. De rechtbank verwerpt dit verweer. Eikelenboom heeft bij het toetsen van het scenario mogen uitgaan van de mogelijkheid dat verdachte toen hij het slachtoffer aantrof het wapen uit het lichaam heeft gehaald. Dit is immers één van de mogelijkheden die in het geschetste scenario besloten ligt. Het scenario spreekt over ‘terwijl dat wapen in of bij het stoffelijk overschot aanwezig was’.

Ook voor wat betreft de bloedvlek die is aan getroffen op de rechterpijp van de spijkerbroek van verdachte, ter hoogte van de knieholte en de zijkant van de knie, verwijst de rechtbank naar hetgeen zij hiervoor al heeft overwogen.

De rechtbank heeft geen reden te twijfelen aan de overwegingen en conclusies van Eikelenboom. Omdat Van der Scheer het bloedsporenonderzoek ook aan dit scenario niet heeft getoetst, acht de rechtbank diens rapport voor dit scenario niet van betekenis. Daarbij merkt de rechtbank wederom op dat de feitelijke vaststellingen van Van der Scheer niet in strijd zijn met de bevindingen van Eikelenboom.

Er zijn geen overdrachtspatronen aangetroffen. Ten tijde van het aantreffen door verdachte van het slachtoffer was er geen sprake meer van vloeibaar bloed. Door het enkel trekken van het wapen uit het lichaam van het slachtoffer kunnen de bloedspatten op de voor- en achterzijde van het overhemd van verdachte niet worden verklaard. Er zijn geen passieve bloeddruppels op de plaats delict aangetroffen die wijzen op de aanwezigheid van een zwaar bebloed object waarmee het bloedspoorpatroon op de achterzijde van het overhemd van verdachte kan worden verklaard. Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat, in vergelijking met scenario 3, er meer steun is voor scenario 5.

Scenario 4

In scenario 4 is het bloed op de kleding van verdachte gekomen toen verdachte aanwezig was bij het toebrengen van de verwondingen aan het slachtoffer door een ander.

Van der Scheer concludeert met betrekking tot dit scenario dat de onderlinge posities van de verdachte en de onbekende derde persoon en de handeling of activiteit van deze onbekende derde persoon niet specifiek zijn omschreven, en dat daarover ook geen aanname kan worden gedaan. Op dit moment is het - aldus Van der Scheer - niet mogelijk om aan te geven hoeveel waarschijnlijker dan wel onwaarschijnlijker het bloedsporenbeeld onder scenario 4 in vergelijking met scenario 5 is.

Eikelenboom beschrijft in zijn rapport dat de ruimte waarin het slachtoffer is gestoken, beperkt is. De bloedsporen op de voorzijde van de kleding van verdachte zouden kunnen worden verklaard doordat verdachte aanwezig is geweest bij een delict waarbij een ander persoon heeft gestoken. Bij het patroon van weggeslingerd bloed op de achterzijde van het overhemd is het moeilijk een scenario te ontwikkelen waarbij een ander persoon dit patroon op verdachtes overhemd veroorzaakt. Wanneer verdachte achter een persoon heeft gestaan die het slachtoffer heeft gestoken, dan zou men de bloeddruppels van het weggeslingerde bloed op de voorzijde van het overhemd verwachten en niet op de achterzijde, aldus de deskundige. Eikelenboom concludeert vervolgens dat er veel steun is voor de hypothese dat de dader het slachtoffer met de rechterhand, bovenhands heeft gestoken terwijl hij rechts van het bed stond, voor het tafeltje.

Nu dit scenario er van uitgaat dat verdachte op de plaats delict aanwezig was toen een andere persoon de verwondingen toebracht aan het slachtoffer, is van belang welke positie verdachte in dit scenario kan hebben ingenomen en wel zodanig dat daarmee de op zijn kleding aangetroffen bloedsporen op zowel de voor- als achterzijde kunnen worden verklaard.

In het rapport van Eikelenboom is op foto 27 te zien dat zich tegen de muur ter hoogte van het hoofdeinde van het bed een tafeltje bevindt. Op foto 26 staat links van het tafeltje een rollator. Op welke afstand deze van het bed staat, is niet te zien. Ambulanceverpleegkundige [verpleegkundige] heeft over de rollator verklaard dat deze ongeveer 60 cm van het bed stond en dat hij de rollator ongeveer 40 cm de kamer in heeft gereden om beter bij het slachtoffer te kunnen. [Verpleegkundige] heeft de rollator in de oorspronkelijke stand teruggeduwd.

De veronderstelling van Eikelenboom dat verdachte vanwege de beperkte ruimte achter degene moet hebben gestaan die de verwondingen aan het slachtoffer heeft toegebracht, moet naar het oordeel van de rechtbank worden verworpen. Zonder wetenschap over de indeling van de kamer en de plaats van de diverse objecten rond het bed van het slachtoffer onmiddellijk voor en na het plegen van het delict, kan niet zonder meer worden aangenomen dat de ruimte zo beperkt was dat verdachte slechts achter de dader heeft kunnen staan. Zo kan niet zonder meer worden aangenomen dat foto 26 deze plaats delict weergeeft, omdat niet kan worden uitgesloten dat de dader of daders na het plegen van het delict door het verplaatsen van objecten, zoals de rollator, de ruimte rondom het bed zodanig hebben verkleind dat daardoor de indruk kon ontstaan dat het niet mogelijk is geweest dat verdachte heeft kunnen staan naast degene die de verwondingen aan het slachtoffer heeft toegebracht. Onbekend is bovendien hoe slecht ter been het slachtoffer was en hoe ver de rollator gebruikelijk van het bed stond. Vanwege deze factoren kan niet worden uitgesloten dat de ruimte rond het bed van het slachtoffer bij het plegen van het delict voldoende is geweest voor verdachte om naast degene te staan die de verwondingen aan het slachtoffer heeft toegebracht.

Als verdachte naast de dader zou hebben gestaan, dan zou dit mogelijk de bloedvlek op de spijkerbroek die Eikelenboom als overdrachtspatroon heeft aangemerkt, en de bloedvlekken aan de voorzijde van het overhemd kunnen verklaren. Wat met deze positie van verdachte echter niet kan worden verklaard, is het cast off-patroon op de achterzijde van het overhemd van verdachte. Immers zowel Van der Scheer als Eikelenboom verbindt het cast off-patroon aan degene die de steken aan het slachtoffer heeft toegebracht. Eikelenboom merkt in dit verband op dat het moeilijk is een scenario te ontwikkelen waarbij een andere persoon het cast off-patroon op de achterzijde van het overhemd van verdachte heeft veroorzaakt. Bovendien zou in dit scenario voorstelbaar zijn geweest dat stekende bewegingen van de andere persoon die bloedvlekken of -spatten op de kleding van verdachte veroorzaken, ook op de grond dergelijke vlekken zouden hebben veroorzaakt. Zoals overwogen heeft Van der Scheer echter in zijn rapport aan de hand van de bestudeerde foto’s vermeld dat op de vloerbedekking geen op bloed gelijkende sporen zichtbaar zijn en dat de nabije omgeving van het bed (de kamer in) opvallend vrij van bloedsporen is.

Afgezien van hetgeen Eikelenboom heeft overwogen over de plaats van verdachte bij het steken, heeft de rechtbank geen twijfel aan de overwegingen en conclusies van Eikelenboom. Ook hier geldt dat het rapport van Van der Scheer weliswaar geen betekenis heeft voor de beoordeling van dit scenario, maar ook niet in strijd is met de bevindingen van Eikelenboom en met hetgeen de rechtbank hierna concludeert.

Op grond van het feit dat in dit scenario in beginsel alleen de bloedvlekken aan de voorzijde van de kleding van verdachte kunnen worden verklaard, doch niet het cast off-patroon op de achterzijde van het overhemd van verdachte, acht de rechtbank het sporenbeeld bij scenario 4 veel minder waarschijnlijk dan bij scenario 5.

De overwegingen over het daderschap

De rechtbank zal vervolgens nagaan welke conclusies uit het dossier en met name uit het bloedsporenonderzoek kunnen worden getrokken over wat er op 13 en 14 augustus 2009 is gebeurd en wie het slachtoffer om het leven heeft gebracht.

De verklaringen van [getuige 3] en [getuige 2] blijven buiten beschouwing

De getuigen [getuige 2] en [getuige 3] hebben beiden bij de politie verklaard dat verdachte tegen hen in het huis van bewaring heeft verteld dat hij het slachtoffer met een mes om het leven heeft gebracht. Anders dan de officier van justitie, hecht de rechtbank geen waarde aan deze getuigenverklaringen. Ten eerste heeft [getuige 2] zijn verklaring tijdens een verhoor bij de rechter-commissaris ingetrokken. Ten tweede zijn de politieverklaringen van de beide getuigen tegenstrijdig. [getuige 3] vertelt dat het gesprek met verdachte heeft plaatsgevonden in de cel van [getuige 3], in aanwezigheid van [getuige 2]. [getuige 2] zegt echter dat hij alleen met verdachte in de cel van [getuige 2] was en niet aanwezig is geweest bij een gesprek tussen [getuige 3] en verdachte. Ten derde bevat de gestelde verklaring van verdachte geen controleerbare daderwetenschap. Ook al zou verdachte inderdaad met [getuige 3] en [getuige 2] hebben gesproken, is dat daarom nog geen sterk bewijs voor zijn daderschap.

De verdachte heeft geen alibi

De rechtbank stelt vast dat verdachte in de periode waarin het slachtoffer naar alle waarschijnlijkheid is overleden, op de plaats van het misdrijf was of kon zijn. Het gaat dan om de periode van 15.30 uur tot 21.30 uur op donderdag 13 augustus 2009. Verdachte vertelt zelf dat hij die middag drank heeft gehaald voor het slachtoffer en dat zij achter in de middag samen iets hebben gedronken, voordat het slachtoffer ging slapen. Vervolgens heeft verdachte naar eigen zeggen op zijn kamer, in hetzelfde huis als de kamer van het slachtoffer, op bed gezeten en TV gekeken. Daarna zou hij volgens zijn verklaring naar een café in de binnenstad van Hengelo zijn gegaan. Overigens is dit laatste niet door getuigen bevestigd. De eerste keer dat verdachte door een getuige wordt gezien, is als hij rond 22.00 uur bij het huis van [naam] in Borne verschijnt.

Het bloed is niet op de kleding van verdachte gekomen toen hij het slachtoffer vond

De rechtbank sluit uit dat het bloed van het slachtoffer dat op de kleding van verdachte is aangetroffen, op die kleding is gekomen toen verdachte het slachtoffer aantrof om 17.40 uur op vrijdag 14 augustus 2009.

De rechtbank heeft in paragraaf 5.3.2. al op grond van de overwegingen van Eikelenboom en Schieveld geconcludeerd dat het aangetroffen bloedsporenbeeld op de kleding van verdachte zeer veel waarschijnlijker is in scenario 5 dan in scenario 1.

Daar komt nog bij dat verdachte bij zijn inverzekeringstelling op 14 augustus 2009 om 21.55 uur heeft verklaard dat hij alleen gezien heeft dat het slachtoffer daar lag. In zijn verklaring van 16 augustus 2009 zegt verdachte dat hij alleen een paar stapjes in de kamer van het slachtoffer is geweest bij het voeteneind van het bed, dat hij het slachtoffer zag en meteen naar buiten is gevlucht. In het dossier wordt er geen melding van gemaakt dat op de handen van verdachte zichtbaar bloed is aangetroffen. De ringen van verdachte zijn onderzocht en daarop is geen bloed aangetroffen. Op grond van deze verklaringen en bevindingen is dus niet in te zien dat verdachte het bloed, voor zover al vloeibaar, zodanig kan hebben verstoord dat het de bloedsporen op zijn kleding heeft veroorzaakt.

De suggestie van de verdediging dat het terugslaan van het dekbed de bloedsporen kan hebben veroorzaakt, wijst de rechtbank ook van de hand. Nog daargelaten dat door de getuigen geen teruggeslagen dekbed is aangetroffen en het bloed om 17.40 uur al in het dekbed zal zijn getrokken, kan dit niet de sporen op de achterkant van de kleding van verdachte verklaren.

Het bloed was niet al op de kleding aanwezig vóór verdachte deze aantrok

Zoals in paragraaf 5.3.2. is overwogen bij scenario 6, is het in strijd met de verklaringen van verdachte zelf dat er bloed aanwezig was op de kleding van verdachte voordat hij deze aantrok. Ook overigens in het dossier zijn er geen aanwijzingen voor een incident waarbij bloed van het slachtoffer in een specifiek cast off-patroon op de achterzijde van de kleding van verdachte zou zijn gekomen.

Contact met een andere dader of het wapen is niet aannemelijk

De rechtbank heeft de mogelijkheid onder ogen gezien dat verdachte niet zelf de dader is, maar iemand anders waarmee verdachte contact heeft gehad of dat verdachte in contact is geweest met het wapen.

Om te beginnen is dit in strijd met de expliciete verklaringen van verdachte zelf. Hij heeft immers niet alleen nadrukkelijk ontkend zelf het slachtoffer te hebben gedood, maar zegt ook dat hij niet weet wie de dader is. Op de zitting van 21 april 2010 heeft hij verklaard: “U vraagt mij of ik hem dood heb gemaakt. Nee, dat heb ik niet gedaan. Ik maak toch geen vriend dood. Ik weet ook niet wie het wel gedaan heeft. Wist ik dat maar dan brand ik meteen los.” Evenmin heeft hij op enig moment verklaard het wapen te hebben gehanteerd.

Het is niet uit te sluiten dat verdachte op dit punt liegt, bijvoorbeeld om een ander te beschermen. Nog daargelaten dat het dossier hier geen aanwijzingen voor bevat, is naar het oordeel van de rechtbank echter bij de bespreking van de scenario’s 2, 3 en 4 in paragraaf 5.3.3. voldoende komen vast te staan dat deze scenario’s gelet op het sporenbeeld, zeker vergeleken met het daderscenario 5, steun ontberen of dat bij deze scenario’s het sporenbeeld veel minder waarschijnlijk is.

Verdachte is de dader

Het sporenbeeld, met name het cast off-patroon op de achterzijde van het overhemd van verdachte, is zeer belastend voor verdachte. Het is een patroon dat kenmerkend is voor een persoon die met een steekwapen een ander verschillende malen heeft gestoken en waarbij bloed is vrijgekomen. Dit en de andere omstandigheden die zijn besproken in paragraaf 5.3. hebben geleid tot de conclusie dat er veel steun is voor de hypothese dat de drager van het overhemd degene is die het slachtoffer heeft gestoken, dan wel dat het sporenbeeld veel minder waarschijnlijk is bij de impliciete hypothese van de verdediging (scenario 1) dan bij het scenario dat de drager van het overhemd de dader is (scenario 5). Andere verklaringen voor het sporenbeeld zijn niet waarschijnlijk of ontberen voldoende steun.

Verdachte is de drager geweest van deze kleding. Niet alleen droeg hij deze kleding bij zijn aanhouding, maar hij heeft ook zelf verklaard deze kleding vanaf donderdag 13 augustus 2009 aan te hebben gehad.

De rechtbank concludeert op grond hiervan dat verdachte het slachtoffer heeft omgebracht.

Bij dit oordeel heeft de rechtbank betrokken dat verdachte geen redelijke, de belastende sporen ontzenuwende, verklaring heeft gegeven. De verklaring van verdachte dat het bloed op zijn kleding is gekomen toen hij het slachtoffer ontdekte, is niet aannemelijk geworden. Een andere aannemelijke verklaring geeft hij niet. Dit kan naar het oordeel van de rechtbank worden gelijkgesteld met de weigering een verklaring te geven. De omstandigheid dat een verdachte weigert een bepaalde vraag te beantwoorden kan op zichzelf niet tot het bewijs bijdragen. Dat brengt echter niet mee dat een rechter, indien een verdachte voor een omstandigheid, die op zichzelf of in samenhang met de verdere inhoud van de bewijsmiddelen beschouwd redengevend moet worden geacht voor het bewijs van het aan hem tenlastegelegde feit, geen redelijke, die redengevendheid ontzenuwende, verklaring heeft gegeven, zulks niet in zijn overwegingen over het gebezigde bewijsmateriaal zou mogen betrekken (Hoge Raad 15 juni 2004, LJN AO9639).

Overige omstandigheden kunnen niet ontlastend of belastend zijn

De verdediging heeft enkele omstandigheden genoemd die tegenspreken dat verdachte het slachtoffer heeft gedood. Ten eerste zou verdachte in een shock zijn geraakt toen hij om 17.40 uur op vrijdag 14 augustus 2009 het slachtoffer vond en dat zou niet zijn gebeurd als hij had geweten wat hij in die kamer zou aantreffen. Ten tweede zou het er niet in gaan dat iemand wel zijn handen en ringen zou schoonboenen van bloed, maar verzuimt andere kleding aan te trekken. Ten derde is verdachte door deskundigen als zwakbegaafd betiteld, zodat het niet waarschijnlijk is dat hij iets gruwelijks als dit keihard ontkent.

Naar het oordeel van de rechtbank kan aan deze omstandigheden echter niet de door de verdediging bedoelde betekenis worden toegekend. Een andere uitleg is even goed mogelijk. Voor zover het gedrag van verdachte al oprecht en juist geïnterpreteerd zou zijn, bijvoorbeeld als het gaat om de gestelde shocktoestand, is voor een goede duiding van dit gedrag inzicht vereist in de psyche van verdachte en in diens vermogen om rationeel en intelligent te handelen. Dit inzicht ontbreekt. Dat wordt gesproken van zwakbegaafdheid maakt niet duidelijk waartoe verdachte precies in bepaalde omstandigheden in staat is. Als het gaat om de vlekken op de kleding heeft Van der Scheer overigens verklaard dat de bloedvlekken niet opvielen.

Verder heeft de verdediging nog gewezen op het ontbreken van sporen: geen bloedsporen op de schoenen van verdachte of op diens ringen en geen vingerafdrukken op voorwerpen in de woning en in de nabije omgeving van het slachtoffer.

De rechtbank kan ook hieraan niet de betekenis toekennen die de verdediging wenst. Zoals Van der Scheer heeft uitgelegd zou de afwezigheid van bloed op de ringen ook onder het daderscenario heel waarschijnlijk kunnen zijn, afhankelijk van de hoeveelheid bloed die mogelijk bij het steken op de ringen is gekomen en de handelingen die in de tijd tussen het steken van het slachtoffer en het veiligstellen van de ringen zijn verricht door de drager van de ringen. Wat de schoenen betreft, sluit Van der Scheer niet uit dat toch minimale bloedsporen zouden kunnen worden gevonden. Bovendien zal de persoon die het letsel heeft toegebracht in de kamer voor het bed hebben gestaan. Daarbij kunnen die schoenen zich (vlak) onder het bed bevinden en daarom onbereikbaar zijn geweest voor eventueel vrijgekomen bloed. Wat de vingerafdrukken betreft, overweegt de rechtbank dat de dader niet noodzakelijkerwijs met blote handen voorwerpen hoeft te hebben aangeraakt om de steekwonden te kunnen toebrengen. Overigens zou het voor verdachte niet belastend zijn geweest als zijn vingerafdrukken waren aangetroffen. Het staat immers vast dat verdachte regelmatig de kamer van het slachtoffer bezocht.

Ontbrekend of foutief onderzoek is niet potentieel ontlastend

De rechtbank is nagegaan of nader forensisch of ander onderzoek zou kunnen worden gedaan dat ontlastend is voor verdachte. Dit onderzoek is er echter niet. Van der Scheer en Eikelenboom hebben op verzoek van de rechtbank nadere onderzoeksmogelijkheden beschreven. Naar het oordeel van de rechtbank zou dit onderzoek echter geen voor verdachte ontlastende omstandigheden aan het licht kunnen brengen.

Verder heeft Van der Scheer beschreven welke fouten de politie heeft gemaakt bij het onderzoek naar bloedsporen. Voor zover deze fouten van invloed kunnen zijn op de conclusies van de deskundigen, heeft de rechtbank hiermee rekening gehouden. Van der Scheer had dit in zijn rapport van 16 november 2010 overigens ook al gedaan. De rechtbank ziet niet in dat door de fouten van de politie potentieel ontlastend bewijs verloren is gegaan.

Uitgaan van de tijdstippen van Das verandert de conclusie niet

De verdediging heeft de mogelijkheid opengelaten dat moet worden uitgegaan van de conclusies van Das over het tijdstip van overlijden. De rechtbank heeft reeds uiteengezet waarom niet de berekening van Das, maar die van Schieveld moet worden gevolgd. Wellicht ten overvloede overweegt de rechtbank nog het volgende.

Volgens de berekening van Das zou het slachtoffer zijn overleden tussen 00.00 uur en 12.00 uur op vrijdag 14 augustus 2009. Voor de bevindingen van de deskundigen maakt dit geen verschil. Van der Scheer is in zijn rapport van 16 november 2010 al uitgegaan van deze tijdstippen. Eikelenboom heeft op de zitting van 30 september 2010 verklaard dat zijn conclusies niet anders worden als wordt uitgegaan van een periode van vijf uren tussen overlijden en het aantreffen van het slachtoffer door verdachte. Bloed op kleding is dan droog. Het poelpatroon zal na vijf uren vloeibaarder zijn geweest dan na 10 of 24 uur. Binnen vijf uren is het waarschijnlijker dat daar nog spatpatronen door veroorzaakt kunnen worden, maar nog steeds niet heel waarschijnlijk. Het ging namelijk om een aantal uren en dan heeft het bloed de tijd gehad om door de matras te trekken. Vloeistof trekt weg en zolang dat matras niet helemaal verzadigd is, gaat dat proces door. Het bloed gaat naar beneden en door de stof heen, dus ook na vijf uren zijn de spatpatronen niet erg waarschijnlijk.

In de door Das genoemde tijdspanne heeft verdachte evenmin een alibi voor de gehele periode. Volgens verdachte zelf is hij om 01.00 uur of 01.30 uur op vrijdag 14 augustus 2009 thuisgekomen. Rond 08.15 uur verlaat hij het huis weer om naar Enschede te gaan, waar hij verblijft totdat hij rond 17.40 uur terugkeert.

De voorbedachte raad

De rechtbank ziet zich vervolgens gesteld voor de vraag of sprake is van voorbedachte raad en daarmee van moord.

Aan het rapport van Eikelenboom kunnen argumenten worden ontleend die pleiten voor het aannemen van voorbedachte raad. Eikelenboom constateert immers dat op het lichaam van het slachtoffer stroompatronen zijn waar te nemen in verschillende richtingen over het lichaam en het gezicht van het slachtoffer en dat het slachtoffer verwondingen heeft aan beide zijden van het gezicht. Op grond daarvan is er volgens Eikelenboom steun voor de hypothese dat de verwondingen zijn toegebracht terwijl het slachtoffer op de matras lag en dat het slachtoffer slechts zeer beperkt heeft bewogen nadat hij werd gestoken. Voorts is er volgens Eikelenboom steun voor de hypothese dat het slachtoffer op zijn rechterzij lag toen de verwondingen aan de linkerzijde werden toegebracht, welke verwondingen waarschijnlijk als eerste zijn toegebracht gezien het feit dat het slachtoffer is aangetroffen met zijn rechterwang naar boven gekeerd. Uit de bevindingen en conclusies van Eikelenboom zou daarom kunnen worden afgeleid dat het slachtoffer door verdachte is verrast terwijl hij, wellicht slapend, met het gezicht naar de muur gekeerd in zijn bed lag.

In die situatie moet er sprake zijn geweest van een tijdspanne die voldoende is voor kalm beraad en rustig overleg voorafgaand aan het steken van het slachtoffer en is een plotseling opkomende gemoedsbeweging bij verdachte al dan niet als reactie op een handeling of uiting van het slachtoffer niet goed denkbaar.

De rechtbank acht een en ander niet voldoende om voorbedachte raad bewezen te achten. Verdachte heeft zelf niets over de toedracht en mogelijke aanleiding verklaard. Het is onduidelijk hoe sterk de bevindingen van de deskundigen zijn. Bovendien laten deze bevindingen ruimte voor een andere gang van zaken.

De conclusie

Kort samengevat acht de rechtbank de bloedsporen op de kleding van verdachte, met name het cast off-patroon aan de achterzijde van zijn overhemd, zeer belastend. Het is een patroon dat typisch wordt gevonden bij personen die met een steekwapen meerdere verwondingen toebrengen aan een ander. Alternatieve verklaringen voor deze sporen zijn onvoldoende komen vast te staan, waarbij de rechtbank van belang vindt dat ook verdachte geen aannemelijke alternatieve verklaring heeft kunnen geven. Het staat vast dat verdachte de drager van deze kleding was. Verdachte was in de periode dat het slachtoffer is overleden aanwezig in het huis van het slachtoffer en had toegang tot diens kamer. De rechtbank acht op grond van dit alles bewezen dat verdachte het slachtoffer met een scherp voorwerp om het leven heeft gebracht. In het dossier, waaronder het forensisch-technisch onderzoek, is geen bewijs te vinden dat verdachte voorafgaand aan zijn daad een moment had van kalm beraad en rustig overleg.

De rechtbank acht niet bewezen wat aan de verdachte primair is tenlastegelegd, zodat zij hem daarvan zal vrijspreken.

De rechtbank is door de inhoud van de wettige bewijsmiddelen wel tot de overtuiging gekomen, dat de verdachte het subsidiair tenlastegelegde heeft begaan, met dien verstande dat:

hij op 13 augustus 2009 te Hengelo, gemeente Hengelo (O) opzettelijk [slachtoffer] van het leven heeft beroofd, immers heeft verdachte met dat opzet genoemde [slachtoffer] meermalen met een scherp voorwerp in het hoofd en in de hals en elders in het lichaam gestoken en/of gesneden, tengevolge waarvan voornoemde [slachtoffer] is overleden.

De rechtbank heeft de eventueel in de bewezenverklaring voorkomende schrijffouten verbeterd. Verdachte wordt hierdoor niet in zijn verdediging geschaad.

De rechtbank acht niet bewezen wat aan de verdachte subsidiair meer of anders is tenlastegelegd, zodat zij hem daarvan zal vrijspreken.