Hof 's-Hertogenbosch, 12-09-2011, nr. 20-003818-10

op of omstreeks 31 juli 2010 te Heijen, in elk geval in de gemeente Gennep, in het bezit was van een reisdocument, te weten een identiteitskaart (met nummer [nr], op naam van [naam], geboren op [datum in 1969]), waarvan hij wist of redelijkerwijs moest vermoeden dat dat reisdocument vals of vervalst was, bestaande de valsheid of vervalsing hieruit dat

primair:

op of omstreeks 31 juli 2010 te Heijen, in elk geval in de gemeente Gennep, opzettelijk gebruik heeft gemaakt van een vals of vervalst rijbewijs (ten name van [naam], geboren op [datum in 1969], rijbewijsnummer: [nr]) - zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen -, als ware dat geschrift echt en onvervalst, bestaande dat gebruikmaken hierin dat hij, verdachte, dat rijbewijs ter controle heeft overhandigd aan [V1], zijnde wachtmeester der Koninklijke Marechaussee, in elk geval aan een medewerker van de Koninklijke Marechaussee, en bestaande die valsheid of vervalsing hierin dat:

dat de verdachte op 1 augustus 2010 te 11.15 uur door de Koninklijke Marechaussee is gehoord zonder dat hij voorafgaand aan dat verhoor is gewezen op zijn recht op raadpleging van een advocaat en hij niet in de gelegenheid is gesteld om van dat recht gebruik te maken en hij niet ondubbelzinnig van dat recht afstand had gedaan. Dit klemt te meer, aldus de verdediging, omdat de verdachte reeds voor en tijdens de voorgeleiding voor de hulpofficier van justitie had aangegeven voor aanvang van zijn verhoor gebruik te willen maken van zijn consultatierecht;

dat de officier van justitie zich niet heeft verzet tegen de uitzetting van verdachte uit Nederland, waardoor hem door toedoen van het openbaar ministerie in strijd met artikel 6 EVRM de gelegenheid is ontnomen om bij de behandeling van de strafzaak in persoon tegenwoordig te zijn.

Het hof overweegt als volgt.

Ad 1.

Op grond van het dossier dient aangenomen te worden dat de verdachte bij gelegenheid van zijn staandehouding in de Nederlandse taal is aangesproken en dat hij nadien in de Nederlandse taal is gehoord en is gewezen op het zwijgrecht.

Bij aanvang van de verhoren is telkens aan de verdachte gevraagd of hij er problemen mee had dat het verhoor plaatsvond in de Nederlandse taal. De verdachte heeft deze vragen telkens ontkennend beantwoord. Ook heeft de verdachte telkens verklaard dat hij begreep dat hij niet tot antwoorden verplicht was. Twee van de drie verhoren hebben plaatsgevonden nadat verdachte door een raadsman is bezocht. Het hof leidt hieruit af dat de verdachte de Nederlandse taal in voldoende mate beheerste om de strekking van het hem medegedeelde recht en de hem bij de verhoren gestelde vragen behoorlijk te kunnen begrijpen. Het hof heeft hierbij in aanmerking genomen dat de verdachte heeft verklaard dat hij in 2007 naar Nederland is gekomen en (pas) vanaf februari 2010 niet meer in Nederland verblijft.

Ad 2.

Op grond van het dossier dient aangenomen te worden dat, hoewel de verdachte mogelijk reeds vóór – maar in ieder geval tijdens – zijn voorgeleiding voor de hulpofficier van justitie te kennen had gegeven vóór zijn verhoor zijn raadsman te willen raadplegen, het eerste daaropvolgende verhoor van de verdachte op 1 augustus 2010 te 11.15 uur heeft nog plaatsgevonden voordat de verdachte daartoe in de gelegenheid was gesteld. Uit het dossier volgt immers dat de raadsman de verdachte die dag pas om 12.05 uur heeft bezocht.

De omstandigheid dat de verdachte vóór het eerste verhoor niet in de gelegenheid is gesteld een raadsman te consulteren, leidt in beginsel niet tot niet-ontvankelijkheid van het openbaar ministerie in de strafvervolging, maar tot bewijsuitsluiting. Het hof komt later hierop terug.

Ad 3.

Vaststaat dat de verdachte inmiddels Nederland is uitgezet omdat hij niet beschikte over een geldige verblijfstitel. Met de verdediging stelt het hof vast dat de uitzetting, nu de onderhavige strafzaak nog aanhangig is, heeft plaatsgevonden in strijd met artikel A4/6.2 van de Vreemdelingencirculaire 2000. In het midden kan blijven of de officier van justitie tevoren op de hoogte is gebracht van de voorgenomen uitzetting van de verdachte, omdat er in ieder geval van moet worden uitgegaan – nu het tegendeel niet is gesteld of gebleken – dat de officier van justitie geen bezwaar heeft gemaakt tegen die uitzetting.

Naar het oordeel van het hof staat de uitzetting van de verdachte er niet aan in de weg dat de verdachte bij de behandeling van zijn zaak in eerste aanleg en/of in hoger beroep in persoon aanwezig had kunnen zijn. In de eerste plaats merkt het hof op dat niet is gesteld of gebleken dat de verdachte in Nederland tot ongewenst vreemdeling is verklaard, zodat hij op die grond niet hoefde te vrezen strafrechtelijk vervolgd te worden als hij Nederland opnieuw zou binnenkomen, terwijl evenmin is gebleken van andere, soortgelijke, beletselen om naar Nederland te komen met het oog op de uitoefening van zijn aanwezigheidsrecht. Mocht het al anders zijn dan had de verdachte, al dan niet door tussenkomst van zijn raadsman, het openbaar ministerie om een laissez-passer kunnen vragen, maar niet is gesteld of gebleken dat een dergelijk verzoek zijdens de verdachte is gedaan. De verdachte had zich hierbij overigens ook nog kunnen beroepen op de bij de schorsing van de voorlopige hechtenis gestelde voorwaarde dat hij steeds gevolg zal geven aan een oproep zijdens politie of justitie. Ten slotte is het hof van oordeel dat van de verdachte verwacht mag worden, nu het hoger beroep namens hem is ingesteld, op grond waarvan uitgegaan mag worden van de waarschijnlijkheid dat hij prijs stelt op berechting op tegenspraak, dat hij de in het maatschappelijk verkeer gebruikelijke maatregelen neemt om te voorkomen dat de appeldagvaarding hem niet bereikt of de inhoud daarvan niet te zijner kennis komt. Tot zodanige maatregel kan in elk geval worden gerekend dat de verdachte zich bereikbaar houdt voor zijn raadsman, opdat de verdachte in voorkomende gevallen (ook) langs die weg van het tijdstip van de behandeling van zijn zaak op de hoogte raakt. Uit de mededeling van de raadsman van de verdachte bij aanvang van het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep, dat hij geen contact meer heeft met de verdachte, moet echter worden afgeleid dat hij ook voor zijn raadsman niet (meer) bereikbaar is. Onder deze omstandigheden dient het er naar het oordeel van het hof voor gehouden te worden dat de verdachte zelf onvoldoende maatregelen heeft getroffen om zijn aanwezigheidsrecht ter terechtzitting te realiseren.

Nu zowel de dagvaarding in eerste aanleg als de dagvaarding in hoger beroep op wettige wijze betekend zijn (de inleidende dagvaarding zelfs, zij het zonder vertaling ervan in een taal die de verdachte verstaat, in persoon), kan ervan uitgegaan worden dat de verdachte vrijwillig afstand heeft gedaan van het recht om in zijn tegenwoordigheid te worden berecht. Het hof neemt hierbij nog in aanmerking dat de raadsman van de verdachte het hof niet heeft verzocht de behandeling van de zaak aan te houden teneinde de verdachte alsnog in de gelegenheid te stellen zijn aanwezigheidsrecht bij de behandeling van de zaak te effectueren.

Het hof is van oordeel dat een en ander niet de schoonheidsprijs verdient, maar anders dan de verdediging verbindt het hof hieraan niet de conclusie dat het openbaar ministerie in de strafvervolging niet-ontvankelijk verklaard dient te worden. De niet-ontvankelijkverklaring van het openbaar ministerie in de strafvervolging komt immers, als in artikel 359a van het Wetboek van Strafvordering voorzien rechtsgevolg, volgens bestendige jurisprudentie slechts in uitzonderlijke gevallen in aanmerking. Er dient dan sprake te zijn van een vormverzuim dat hierin bestaat dat met de opsporing of vervolging belaste ambtenaren ernstig inbreuk hebben gemaakt op beginselen van een behoorlijke procesorde waardoor doelbewust of met grove veronachtzaming van de belangen van de verdachte aan diens recht op een eerlijke behandeling van zijn zaak is tekortgedaan.

Met de advocaat-generaal, en anders dan de verdediging, is het hof van oordeel dat dit in geen van de vier door de verdediging aan het ontvankelijkheidsverweer ten grondslag gelegde situaties aan de orde is, ook niet wanneer deze alle tezamen in ogenschouw worden genomen.

Nu ook overigens geen feiten of omstandigheden zijn aangevoerd of anderszins aannemelijk zijn geworden die zouden moeten leiden tot niet-ontvankelijkverklaring van het openbaar ministerie, is het openbaar ministerie ontvankelijk in de vervolging.

Vaststaande feiten

Op grond van de inhoud van wettige bewijsmiddelen, waarnaar in de voetnoten bij dit arrest wordt verwezen, stelt het hof de volgende feiten en omstandigheden vast.

Op 31 juli 2010 was verbalisant [V1], wachtmeester der Koninklijke Marechaussee, belast met de uitoefening van de in artikel 6, eerste lid, onder f en g, van de Politiewet 1993 genoemde taakuitvoering krachtens de Vreemdelingenwet 2000, te weten die van Mobiel Toezicht Vreemdelingen en in het bijzonder de bestrijding van illegale immigratie. [V1] bevond zich die dag in het kader van genoemde taakuitvoering in een dienstauto op de autosnelweg A77, toen hij zag dat een personenauto, voorzien van een Duits kenteken, de grens tussen Duitsland en Nederland overschreed. [V1] gaf de bestuurder van die auto door middel van het op de dienstauto aanwezig stoptransparant de aanwijzing hem te volgen naar een controleplaats, teneinde de identiteit, nationaliteit en verblijfsrechtelijke status van de inzittenden te kunnen controleren. Aangekomen op de vluchtstrook van de afrit Boxmeer van de autosnelweg A77 te Heijen vroeg [V1] de bestuurder van de personenauto en diens bijrijder hem een document als bedoeld in artikel 4.2.1 van het Vreemdelingenbesluit te tonen. De bestuurder van de personenauto overhandigde [V1] daarop een Bulgaars rijbewijs met het nummer [nr] ten name van [naam], geboren op [datum in 1969] te Bulgarije. Het rijbewijs was voorzien van een goed gelijkende pasfoto van de aanbieder. Tevens overhandigde de bestuurder van de personenauto een identiteitskaart van Bulgarije met het nummer [nr] ten name van [naam] voornoemd. Ook dit document was voorzien van een goed gelijkende pasfoto van de aanbieder.

[V1] zag dat het Bulgaarse rijbewijs qua kleur en detaillering afweek van een echt en onvervalst rijbewijs van dit type en dat de Bulgaarse identiteitskaart qua kleur en detaillering afweek van een echte en onvervalste identiteitskaart van dit type.

[V1] hield daarop de aanbieder van de identiteitskaart en het rijbewijs van Bulgarije, [naam], ter zake van vermoedelijke overtreding van de artikelen 231 en 225 van het Wetboek van Strafrecht aan op de autosnelweg A77 te Heijen, waarna hij ter geleiding voor een hulpofficier van justitie werd overgebracht naar de Brigade Oostgrens-Midden van de Koninklijke Marechaussee te Zevenaar.

Omdat de bijrijder geen document als bedoeld in artikel 4.2.1. van het Vreemdelingenbesluit kon tonen is de personenauto op de voet van artikel 50 van de Vreemdelingenwet (het hof leest: de Vreemdelingenwet 2000) doorzocht ter vaststelling van diens identiteit, nationaliteit en verblijfsrechtelijke status. Daarbij werd in het bestuurdersportier een dolkmes aangetroffen.

Op 31 juli 2010 werd van (het hof: de zich noemende) [naam] een dactyloscopisch signalement vervaardigd. Uit dit onderzoek bleek dat de vingerafdrukken voorkwamen onder de naam van [verdachte], geboren op [datum in 1966] te [geboorteplaats] (Turkije).

Het hof overweegt voorts als volgt.

Dat het door de verdachte op 31 juli 2010 aan [V1] getoonde reisdocument, te weten de identiteitskaart van Bulgarije met nummer [nr], ten name van [naam], geboren op [datum in 1969], en het eveneens door de verdachte aan [V1] getoonde Bulgaarse rijbewijs met het nummer [nr], ten name van [naam], geboren op [datum in 1969], vervalst waren, leidt het hof af uit het proces-verbaal van bevindingen van [V2], wachtmeester eerste klasse der Koninklijke Marechaussee, district Noord-Oost, brigade Recherche & Informatie, behorend tot het Expertisecentrum Identiteitsfraude en Documenten. Uit dit proces-verbaal blijkt dat verbalisant, in zijn hoedanigheid van documentdeskundige, een onderzoek heeft ingesteld naar de juistheid van de gegevens die voorkomen op:

dat de thans zichtbare variabele gegevens zijn aangebracht na verwijdering van eerdere aldaar aangebrachte gegevens;

dat het onderste gedeelte van de achterzijde van deze identiteitskaart machineleesbaar was ingevuld;

dat bij controle van de Machine Leesbare Zone de berekende waarden van de in de onderste regel vermelde controlegetallen niet overeenkwamen met de waarden zoals die behoren te zijn na een gestandaardiseerde berekening, die is vastgelegd in Document 9303 van de International Civil Aviation Organization.

Bij het onderzoek van het nationaal rijbewijs Bulgarije, voorzien van het nummer [nr],

zag de deskundige:

dat dit rijbewijs was voorzien van een pasfoto van een man en op naam was gesteld van [naam], geboren op [datum in 1969];

dat de geïntegreerde foto aan de voorzijde op dit rijbewijs in een afwijkende techniek was aangebracht ten opzichte van voorhanden zijnde specimen van een identiteitskaart (het hof leest: rijbewijs) van dit model;

de thans zichtbare variabele gegevens zijn aangebracht na verwijdering van eerder aldaar aangebrachte gegevens.

Dat de verdachte wist dat het door hem aan [V1] getoonde reisdocument, te weten de identiteitskaart van Bulgarije met nummer: [nr], en het Bulgaarse rijbewijs met het nummer [nr], beide ten name van [naam], geboren op [datum in 1969], vervalst waren leidt het hof af uit de verklaring die de verdachte op 2 augustus 2010, omstreeks 10.45 uur, tegenover de Koninklijke Marechaussee heeft afgelegd. Deze verklaring houdt namelijk onder meer in dat de verdachte in het bezit is van een Turks paspoort, waarin zijn persoonsgegevens als volgt zijn weergegeven:

naam: [verdachte]

geboortedatum: [datum in 1966]

geboorteplaats: [geboorteplaats] (Turkije),

en dat hij eerder is aangehouden voor het bezit van vervalste documenten, te weten een Bulgaarse identiteitskaart en een Bulgaars rijbewijs, welke hij in een café in Duitsland had gekocht van ene [betrokkene]. De verdachte had daartoe een foto van hemzelf aan die [betrokkene] gegeven.

Dat het onder de verdachte aangetroffen en in beslag genomen dolkmes een wapen is van categorie IV, zoals bedoeld in de Wet wapens en munitie, leidt het hof af uit het proces-verbaal van [V3], opperwachtmeester der Koninklijke Marechaussee, district Noord-Oost, brigade Oostgrens-Midden, (vuur)wapenrechercheur. Uit dit proces-verbaal blijkt dat genoemde verbalisant het dolkmes heeft onderzocht waarbij hij heeft geconstateerd:

op 31 juli 2010 te Heijen in het bezit was van een reisdocument, te weten een identiteitskaart met nummer [nr], op naam van [naam], geboren op [datum in 1969], waarvan hij wist dat dat reisdocument vervalst was, bestaande vervalsing hieruit dat:

op 31 juli 2010 te Heijen opzettelijk gebruik heeft gemaakt van een vervalst rijbewijs (ten name van [naam], geboren op [datum in 1969], rijbewijs nummer [nr]) - zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen - als ware dat geschrift echt en onvervalst, bestaande dat gebruikmaken hierin dat hij, verdachte, dat rijbewijs ter controle heeft overhandigd aan [V1], zijnde wachtmeester der Koninklijke Marechaussee, en bestaande die vervalsing hierin dat