HR, 27-10-2017, nr. 16/03569

In cassatie kan van de volgende feiten worden uitgegaan:1.

(i) Dexia Bank Nederland N.V., de vennootschap die aanvankelijk partij was, is na een fusie met haar aandeelhoudster verdwenen als rechtspersoon. Dexia Nederland B.V. (hierna: Dexia) is haar rechtsopvolgster onder algemene titel. Dexia is tevens de rechtsopvolgster onder algemene titel van Bank Labouchere N.V., alsmede van Legio-Lease B.V. (hierna: Labouchere of Legio-Lease). Waar hierna sprake is van Dexia worden haar rechtsvoorgangsters daaronder mede begrepen.

(ii) [betrokkene 1] (hierna: [betrokkene 1])2.heeft zes leaseovereenkomsten, gedateerd 28 juni 2000, ondertekend waarop hij als lessee stond vermeld met als wederpartij Dexia. Elke overeenkomst heeft een looptijd van 120 maanden en een leasesom van fl. 108.469,47.

(iii) Dexia heeft met betrekking tot de leaseovereenkomsten eindafrekeningen, gedateerd 28 juni 2010, opgesteld met voor elke overeenkomst een negatief resultaat van € 9.309,29.

(iv) Eiseres tot cassatie (hierna: [eiseres]) heeft [betrokkene 1], met wie zij ten tijde van het aangaan van de leaseovereenkomsten was gehuwd, geen (schriftelijke) toestemming verleend voor het aangaan van deze overeenkomsten.

(v) Dexia heeft op 6 maart 2003 aan [betrokkene 1] de brochure “Overeenkomst Dexia Aanbod”, het Aanmeldingsformulier Dexia Aanbod” en de “Juridische Documenten Dexia Aanbod” gezonden. Daarin werd [betrokkene 1] een minnelijk voorstel gedaan. Op 9 april 2003 heeft [betrokkene 1] het Aanmeldingsformulier Dexia Aanbod ondertekend en aan Dexia geretourneerd.

(vi) Op grond van de leaseovereenkomsten is in totaal € 144.285,90 aan Dexia betaald. Gedurende de looptijd van de overeenkomsten is € 33.823,14 aan dividenden ontvangen. [betrokkene 1] noch [eiseres] heeft betalingen verricht naar aanleiding van de restschuld die als gevolg van de effectenleaseovereenkomsten is ontstaan.

(vii) Bij brief van 2 april 2005 gericht aan Dexia heeft [eiseres] een vernietigingsverklaring uitgebracht met een beroep op artikel 1:89 BW. Dexia heeft de vernietiging betwist.

[eiseres] heeft bij dagvaarding van 9 juli 2012 Dexia gedagvaard voor de rechtbank Amsterdam en gevorderd, kort gezegd, een verklaring voor recht dat de leaseovereenkomsten rechtsgeldig zijn vernietigd en veroordeling van Dexia tot (terug)betaling van al hetgeen in het kader van deze overeenkomsten is betaald met wettelijke rente. De kantonrechter in de rechtbank Amsterdam heeft bij eindvonnis van 11 september 2013 voor recht verklaard dat de bedoelde leaseovereenkomsten zijn vernietigd en Dexia veroordeeld om aan [eiseres] te betalen € 110.462,76 vermeerderd wettelijke rente zoals nader in het vonnis bepaald.

In het door Dexia ingestelde hoger beroep heeft het hof Amsterdam bij arrest van 15 maart 2016 dit vonnis vernietigd en, opnieuw rechtdoende, de vorderingen van [eiseres] afgewezen en haar veroordeeld tot terugbetaling van hetgeen zij naar aanleiding van het vonnis van Dexia heeft ontvangen, met wettelijke rente. Daartoe overwoog het hof, kort gezegd, dat Dexia zich met grief 1 op het standpunt stelt dat [eiseres] de op art. 1:88-89 BW gebaseerde bevoegdheid tot vernietigen niet (langer) heeft aangezien zij gebonden is aan de regeling die is getroffen op basis van de Wet collectieve afwikkeling massaschade (hierna: de WCAM-overeenkomst) door geen gebruik te maken van de opt-out regeling (rov. 3.2) en dat deze grief slaagt (rov. 3.4), waartoe het hof overwoog:

“3.3. Het hof overweegt dat de WCAM-overeenkomst een algemeen verbindend verklaarde vaststellingsovereenkomst behelst die aan onzekerheid als bedoeld in artikel 7:900 lid 2 BW tussen Dexia enerzijds en de gerechtigden als bedoeld in artikel 2.1. van deze regeling anderzijds een einde maakt. Vast staat dat [betrokkene 1], destijds de echtgenoot van [eiseres], het Dexia Aanbod als bedoeld in r.o. 2.5. heeft aanvaard. Vast staat ook dat [eiseres] het Dexia Aanbod niet heeft aanvaard en daarmee niet gebonden is aan het Dexia Aanbod. Zoals het hof in eerdere arresten heeft geoordeeld, is er, doordat [eiseres] niet gebonden is aan het Dexia Aanbod en haar (mogelijk) een beroep op de artikelen 1:88 jo. 1:89 BW toekwam, onzekerheid ten opzichte van [eiseres] blijven bestaan in de zin van artikel 7:900 lid 1 BW. Deze onzekerheid was vatbaar voor beëindiging door de WCAM-overeenkomst. Daarmee moet [eiseres] als gerechtigde onder de WCAM-overeenkomst worden aangemerkt. Vaststaat dat [eiseres] zich niet aan de WCAM-regeling heeft onttrokken op de voet van artikel 7:908 lid 2 BW, zodat zij aan de WCAM-overeenkomst is gebonden. Het hof verwijst in dit verband naar zijn uitspraken van 11 oktober 2011 (ECLI:NL:GHAMS:2011 :BU6767) en 22 januari 2013 (ECLI:NL:GHAMS:2013:BZ2932). De bekendheid met de WCAM-overeenkomst is gegeven met de voorgeschreven publicatiewijze via drie landelijke dagbladen (vgl. het arrest van dit hof van 9 september 2012, ECLI:NL:GHAMS:2012:BY1492), zodat de stelling van [eiseres] dat het haar niet kan worden aangerekend dat zij geen gebruik heeft gemaakt van de opt-out regeling omdat zij er niet mee bekend was dat zij gerechtigde was onder de WCAM-overeenkomst, althans dat een redelijke uitleg meebrengt dat zij niet als gerechtigde moet worden aangemerkt onder de WCAM-overeenkomst, haar niet kan baten.”

[eiseres] heeft bij dagvaarding van 9 juni 2016, tijdig, cassatieberoep ingesteld tegen het arrest van het hof. Dexia heeft geconcludeerd tot verwerping. Partijen hebben hun standpunten schriftelijk doen toelichten, waarna Dexia bij dupliek nog heeft gereageerd.

De conclusie strekt tot verwerping van het cassatieberoep.

De Procureur-Generaal bij de

Hoge Raad der Nederlanden

A-G