HR, 13-12-2013, nr. 12/02738

Zaaknr. 12/02738

mr. E.M. Wesseling-van Gent

Zitting: 11 oktober 2013

Conclusie inzake:

[de vrouw]

(de vrouw)

tegen

[de man]

(de man)

Het gaat in deze kinderalimentatiezaak om de vraag of het Caribische hof ten onrechte heeft nagelaten de rechtsgronden ambtshalve aan te vullen en de vraag of de door het hof gegeven alimentatiebeschikking voldoende begrijpelijk is gemotiveerd.

1. Feiten1. en procesverloop2.

1.1 Uit een relatie tussen partijen is op [geboortedatum] 1996 [het kind] geboren te New York. [het kind] (hierna ook: het kind) heeft haar gewone verblijfplaats in Sint Maarten.

1.2 Partijen leven sinds 2000 gescheiden. Bij uitspraak van 23 november 2004 heeft het gerecht in de Staat New York een overeenkomst houdende een omgangsregeling bevestigd. Tevens zijn de man en de vrouw met het gezamenlijk ouderlijk gezag belast.

1.3 Bij inleidend verzoekschrift, op 3 februari 2011 ingediend ter griffie van het gerecht in eerste aanleg van Sint Maarten (hierna: het GEA), heeft de vrouw verzocht dat de man wordt veroordeeld tot betaling van kinderalimentatie ten bedrage van US$ 2.000,-- per maand aan de voogdijraad op Sint Maarten uit te betalen alsmede tot betaling van schoolfees.

De man heeft gemotiveerd verweer gevoerd en heeft bij zelfstandig verzoek gevorderd dat de vrouw wordt veroordeeld tot nakoming van de tussen partijen overeengekomen omgangsregeling op straffe van verbeurte van een dwangsom.

De vrouw heeft gemotiveerd verweer gevoerd tegen het zelfstandig verzoek van de man.

1.4 Het GEA heeft alle verzoeken bij beschikking van 20 juni 2011 afgewezen en daarbij – voor zover thans van belang – als volgt overwogen:

“ 4.1 Terzake de kinderalimentatie stelt het Gerecht voorop dat het Gerecht als standaard kinderalimentatie een bedrag van NAfl. 500,- per kind per maand hanteert. Gezien het uitgavenpatroon van partijen gedurende hun relatie kan hiervan worden afgeweken, maar kinderalimentatie beoogt geen verkapte partneralimentatie te zijn.

4.2 Gelet op het feit dat de man jaarlijkse schoolfees voor [het kind] van ongeveer USD 10.000 voldoet en dat hij maandelijks (inclusief een pensioenbetaling aan de vrouw) nog aanzienlijke betalingen verricht, vaak ongeveer USD 2000,--, is er geen aanleiding additioneel kinderalimentatie op te leggen. Het Gerecht heeft hierbij in aanmerking genomen dat de man ter zitting heeft verklaard, zolang zijn financiële situatie dit toelaat, een dergelijk bedrag te willen blijven betal[en] ten behoeve van [het kind], mede gezien het feit dat de vrouw werkloos is geraakt en hij beoogt te voorkomen dat [het kind] en de vrouw de huur niet meer kunnen betalen.”

1.5 De vrouw is van deze beschikking in hoger beroep gekomen bij het Gemeenschappelijk Hof van Justitie van Aruba, Curaçao, Sint Maarten en van Bonaire, Sint Eustatius en Saba (hierna: het hof) en heeft daarbij geconcludeerd dat het hof de bestreden beschikking zal vernietigen en opnieuw rechtdoende, de vader zal veroordelen tot betaling aan de Voogdijraad van US$ 2.000,-- per maand, met ingang van augustus 2004, verminderd met wat hij al betaald heeft, als bijdrage in de kosten van verzorging en opvoeding van het kind en voorts de vader zal veroordelen tot betaling van het schoolgeld van het kind, te weten US$ 10.0003.,-- per jaar.

1.6 De man heeft het hoger beroep bestreden en bij zelfstandig verzoek het hof verzocht – voor zover thans van belang – de vrouw te veroordelen tot nakoming van de tussen partijen bij overeenkomst van 6 april 2004 overeengekomen omgangsregeling.

1.7 Het hof heeft de zaak op 27 januari 2012 behandeld in aanwezigheid van de vrouw en van de man en zijn gemachtigden. De vrouw heeft gepleit aan de hand van overgelegde aantekeningen met producties. Van het verhandelde is proces-verbaal opgemaakt.

1.8 Het hof heeft bij beschikking van 2 maart 2012 de beschikking van het GEA waarvan beroep vernietigd en opnieuw rechtdoende – voor zover thans van belang – de man veroordeeld:

Het hof heeft in rechtsoverweging 3.1 geoordeeld dat de man niet-ontvankelijk is in zijn zelfstandig verzoek, maar heeft deze niet-ontvankelijkheid niet in het dictum van zijn beschikking opgenomen.

1.9 De vrouw heeft tegen deze beschikking tijdig4.cassatieberoep ingesteld.

Het cassatieverzoekschrift bevat op p. 1 een voorbehoud tot aanvulling van het cassatiemiddel nadat het proces-verbaal van de mondelinge behandeling van het hof van 27 januari 2012 zal zijn ontvangen. Van dat voorbehoud is geen gebruik gemaakt5..

De man heeft afgezien van het voeren van verweer6..

Het cassatiemiddel, dat twee onderdelen en verschillende subonderdelen bevat, is gericht tegen de rechtsoverwegingen 3.3-3.7 (alsmede tegen het hiervoor onder 1.8 geciteerde dictum), waarin het hof als volgt heeft geoordeeld:

“3.3. Niet is komen vast te staan dat partijen ooit een bepaald bedrag aan kinderalimentatie zijn overeengekomen of dat enige rechter ooit een bepaald bedrag heeft vastgesteld.

Ter zitting heeft de vader zich akkoord verklaard met de volgende regeling:

- de vader betaalt het schoolgeld van het kind rechtstreeks aan de school; per maand komt dit neer op ca. US$ 50,=;

- de vader betaalt de premie voor een redelijke ziektekostenverzekering ten behoeve van het kind rechtstreeks aan de verzekeraar; per maand komt dit neer op ca. US$ 100,=;

- de Amerikaanse ‘kinderbijslag’ wordt ten behoeve van het kind uitgekeerd, kennelijk door een Amerikaanse ‘Social Security Department’; deze komt neer op ca. US$ 400,=;

- de vader betaalt een extra bijdrage van US$ 450,= per maand aan de Voogdijraad in Sint Maarten.

Totaal komt dit neer op ca. US$ 1.000,= per maand, hetgeen voor het kind niet ongunstiger is dan voortvloeit uit de wettelijke maatstaven, ook al heeft de moeder in het geheel geen draagkracht. Het Hof zal daarom de vader tot naleving van de regeling veroordelen.

Niet aannemelijk is geworden dat de vader in het verleden minder bijdroeg dan overeenstemt met de wettelijke maatstaven. Het Hof zal daarom de regeling doen ingaan met ingang van 1 april 2012.

De kosten van deze procedure worden gecompenseerd.”

De kern van het cassatieberoep wordt gevormd door de klachten van de subonderdelen 1.2-1.4 van onderdeel 1 en onderdeel 2 dat het hof in de rechtsoverwegingen 3.5 en 3.6 ten onrechte dan wel onvoldoende gemotiveerd de bepaling van de hoogte van de kinderalimentatie heeft gerelateerd aan het “absolute begrip” wettelijke maatstaven zonder dat het hof daarbij kenbaar de behoefte van het kind en de draagkracht van de man heeft vastgesteld.

De klachten zijn terecht voorgedragen.

Art. 1:397 BW Sint Maarten bepaalt in het eerste lid dat bij de bepaling van het verschuldigde bedrag voor levensonderhoud enerzijds rekening wordt gehouden met de behoeften van de tot onderhoud gerechtigde en anderzijds met de draagkracht van de tot uitkering verplichte persoon. Zijn, aldus het tweede lid van dit artikel, meerdere bloed- of aanverwanten tot het verstrekken van levensonderhoud aan dezelfde persoon verplicht, dan is ieder van hen gehouden een deel van het bedrag te voldoen dat de tot onderhoud gerechtigde behoeft. Bij de bepaling van dit deel wordt rekening gehouden met ieders draagkracht en de verhouding waarin een ieder tot de gerechtigde staat.

Het hof heeft in rechtsoverweging 3.5 in verbinding met rechtsoverweging 3.4 geoordeeld dat de man zich akkoord heeft verklaard met betaling per maand van ongeveer US$ 1.000,-- per maand, hetgeen voor het kind niet ongunstiger is dan voortvloeit uit de wettelijke maatstaven. In dit oordeel ligt besloten dat er voor het kind geen verdere behoefte aan kinderalimentatie bestaat. In de veroordeling van de man tot betaling van dat bedrag ligt daarnaast besloten dat de man naar het oordeel van het hof voldoende draagkracht heeft om, nu de vrouw geheel geen draagkracht heeft, volledig aan deze behoefte te voldoen. Het hof laat deze verplichting in rechtsoverweging 3.6 ingaan op 1 april 2012 nu niet aannemelijk is geworden dat de man voordien minder bijdroeg dan overeenstemt met de wettelijke maatstaven.

Aldus heeft het hof onvoldoende inzicht gegeven in de feitelijke behoefte van [het kind] en de draagkracht van de man, zodat niet kan worden beoordeeld (i) of het maandelijkse bedrag van US$ 1.000,-- voldoet aan – of in de terminologie van het hof niet ongunstiger is dan – de wettelijke maatstaven en (ii) of de vader in het verleden in overeenstemming met de wettelijke maatstaven heeft bijgedragen.

Hoewel aan alimentatiebeschikkingen geen al te hoge motiveringseisen mogen worden gesteld7., geldt ook ten aanzien van dergelijke beschikkingen het grondbeginsel van een behoorlijke rechtspleging dat elke rechterlijke beslissing tenminste zodanig moet worden gemotiveerd dat zij voldoende inzicht geeft in de aan haar ten grondslag liggende gedachtegang om de beslissing zowel voor partijen als voor derden – in geval van openstaan van hogere voorzieningen: de hogere rechter daaronder begrepen – controleerbaar en aanvaardbaar te maken. Deze eisen gelden onverkort in het Caribisch deel van het Koninkrijk8..

De beschikking van het hof dient derhalve te worden vernietigd. Subonderdeel 1.1 van onderdeel 1 behoeft onder deze omstandigheden geen bespreking.

De conclusie strekt tot vernietiging van de beschikking van het Gemeenschappelijk Hof van Justitie van Aruba, Curaçao, Sint Maarten en van Bonaire, Sint Eustatius en Saba van 2 maart 2012 en tot terugwijzing naar dit hof.

De Procureur-Generaal bij de

Hoge Raad der Nederlanden

A-G