Hof 's-Gravenhage, 04-05-2012, nr. 22-005569-11

hij op of omstreeks 24 maart 2009 te Leerdam, althans te Nederland, een brief gericht aan Limaco B.V. - zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen - valselijk heeft opgemaakt of vervalst, immers heeft hij, verdachte, opzettelijk in strijd met de waarheid in die brief vermeld dat een bedrag van EUR 165.000,-- ter zake overdrachtsbelasting zou worden teruggestort op het rekeningnummer [rekeningnummer] ten name van van Limaco B.V., zulks met het oogmerk om dat geschrift als echt en onvervalst te gebruiken of door anderen te doen gebruiken, terwijl hij, verdachte, notaris zijnde, een bijzondere ambtsplicht schond;

hij op of omstreeks 24 maart 2009 te Leerdam, althans te Nederland, als ambtenaar opzettelijk geld dat hij in zijn bediening onder zich had heeft verduisterd, hebbende hij opzettelijk een bedrag van EUR 165.000,-- van Limaco B.V. bestemd voor de Belastingdienst, welk geld hij, verdachte, anders dan door misdrijf, immers uit hoofde van zijn bediening als notaris op de derdengeldrekening van zijn notarispraktijk onder zich had, zich wederrechtelijk toegeëigend door dit geld over te maken naar de bankrekening van [partner], zijnde de (levens)partner van verdachte;

subsidiair: voorzover het vorenstaande onder 2 niet tot een veroordeling mocht of zou kunnen leiden:

hij op of omstreeks 24 maart 2009 te Leerdam, althans te Nederland, opzettelijk een geldbedrag van EUR 165.000,--, in elk geval enig goed, geheel of ten dele toebehorende aan Limaco B.V. en/of de Belastingdienst, in elk geval aan een ander of anderen dan aan verdachte, welk(e) goed(eren) verdachte anders dan door misdrijf, te weten aan hem, verdachte, toevertrouwd door die Limaco ter voldoening van een belastingschuld, onder zich had, wederrechtelijk zich heeft toegeëigend, terwijl hij, verdachte, notaris zijnde een bijzondere ambtsplicht schond;

hij op of omstreeks 1 september 2009 te Leerdam, althans te Nederland een nota van afrekening gericht aan Houdster Maatschappij Fortuna B.V.- zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen - valselijk heeft opgemaakt of vervalst, immers heeft hij, verdachte, opzettelijk in strijd met de waarheid in die nota de post overdachtsbelasting (ter hoogte van EUR 189.000,--) verwijderd/niet vermeld, zulks met het oogmerk om dat geschrift als echt en onvervalst te gebruiken of door anderen te doen gebruiken, terwijl hij, verdachte, notaris zijnde, een bijzondere ambtsplicht schond;

hij op of omstreeks 2 september 2009 te Leerdam, althans te Nederland, als ambtenaar opzettelijk geld dat hij in zijn bediening onder zich had heeft verduisterd, hebbende hij opzettelijk een bedrag van EUR 189.000,-- van Fortuna B.V. bestemd voor de Belastingdienst, welk geld hij, verdachte, anders dan door misdrijf, immers uit hoofde van zijn bediening als notaris op de derdengeldrekening van zijn notarispraktijk onder zich had, zich wederrechtelijk toegeëigend door dit geld over te maken naar de bankrekening van [partner], zijnde de (levens)partner van verdachte;

subsidiair: voorzover het vorenstaande onder 4 niet tot een veroordeling mocht of zou kunnen leiden:

hij op of omstreeks 2 september 2009 te Leerdam, althans te Nederland, opzettelijk een geldbedrag van EUR 189.000,--, in elk geval enig goed, geheel of ten dele toebehorende aan Fortuna B.V. en/of de Belastingdienst, in elk geval aan een ander of anderen dan aan verdachte, welk(e) goed(eren) verdachte anders dan door misdrijf, te weten aan hem, verdachte, toevertrouwd door die Fortuna ter voldoening van een belastingschuld, onder zich had, wederrechtelijk zich heeft toegeëigend, terwijl hij, verdachte, notaris zijnde een bijzondere ambtsplicht schond;

hij in of omstreeks de periode van 1 oktober 2008 tot en met 8 november 2010 te Leerdam, althans te Nederland, meermalen althans eenmaal, als ambtenaar opzettelijk geld dat hij in zijn bediening onder zich had heeft verduisterd, hebbende hij opzettelijk een bedrag van EUR 47.000,-- van [aangeefster] bestemd voor voldoening van de nalatenschap van die [aangeefster], welk geld hij, verdachte, anders dan door misdrijf, immers uit hoofde van zijn bediening als notaris onder zich had, zich wederrechtelijk toegeëigend;

subsidiair: voorzover het vorenstaande onder 5 niet tot een veroordeling mocht of zou kunnen leiden:

hij in of omstreeks de periode van 1 oktober 2008 tot en met 8 november 2010 te Leerdam, althans te Nederland, opzettelijk een geldbedrag van EUR 47.000,--, in elk geval enig goed, geheel of ten dele toebehorende aan [aangeefster], in elk geval aan een ander of anderen dan aan verdachte, welk(e) goed(eren) verdachte anders dan door misdrijf, te weten aan hem, verdachte, toevertrouwd door die [aangeefster] ter voldoening van de nalatenschap van die [aangeefster], onder zich had, wederrechtelijk zich heeft toegeëigend, terwijl hij, verdachte, notaris zijnde een bijzondere ambtsplicht schond.

hij op 24 maart 2009 te Leerdam, een brief gericht aan Limaco B.V. - zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen - valselijk heeft opgemaakt, immers heeft hij, verdachte, opzettelijk in strijd met de waarheid in die brief vermeld dat een bedrag van EUR 165.000,-- ter zake overdrachtsbelasting zou worden teruggestort op het rekeningnummer [rekeningnummer] ten name van Limaco B.V., zulks met het oogmerk om dat geschrift als echt en onvervalst te gebruiken, terwijl hij, verdachte, notaris zijnde, een bijzondere ambtsplicht schond;

hij op 24 maart 2009 te Leerdam, als ambtenaar opzettelijk geld dat hij in zijn bediening onder zich had heeft verduisterd, hebbende hij opzettelijk een bedrag van EUR 165.000,-- van Limaco B.V. bestemd voor de Belastingdienst, welk geld hij, verdachte uit hoofde van zijn bediening als notaris op de derdengeldrekening van zijn notarispraktijk onder zich had, zich wederrechtelijk toegeëigend door dit geld over te maken naar de bankrekening van [partner], zijnde de (levens)partner van verdachte;

hij op 1 september 2009 te Leerdam, een nota van afrekening gericht aan Houdster Maatschappij Fortuna B.V.- zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen - valselijk heeft opgemaakt, immers heeft hij, verdachte, opzettelijk in strijd met de waarheid in die nota de post overdachtsbelasting (ter hoogte van EUR 189.000,--) niet vermeld, zulks met het oogmerk om dat geschrift als echt en onvervalst te gebruiken, terwijl hij, verdachte, notaris zijnde, een bijzondere ambtsplicht schond;

hij op 2 september 2009 te Leerdam, als ambtenaar opzettelijk geld dat hij in zijn bediening onder zich had heeft verduisterd, hebbende hij opzettelijk een bedrag van EUR 189.000,-- van Fortuna B.V. bestemd voor de Belastingdienst, welk geld hij, verdachte uit hoofde van zijn bediening als notaris op de derdengeldrekening van zijn notarispraktijk onder zich had, zich wederrechtelijk toegeëigend door dit geld over te maken naar de bankrekening van [partner], zijnde de (levens)partner van verdachte.

Hetgeen meer of anders is ten laste gelegd, is niet bewezen. De verdachte moet daarvan worden vrijgesproken.

Voor zover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze in de bewezenverklaring verbeterd. Blijkens het verhandelde ter terechtzitting is de verdachte daardoor niet geschaad in de verdediging.

Bewijsvoering

Het hof grondt zijn overtuiging dat de verdachte het bewezen verklaarde heeft begaan op de feiten en omstandigheden die in de bewijsmiddelen zijn vervat en die reden geven tot de bewezenverklaring.

In die gevallen waarin de wet aanvulling van het arrest vereist met de bewijsmiddelen dan wel, voor zover artikel 359, derde lid, tweede volzin, van het Wetboek van Strafvordering wordt toegepast, met een opgave daarvan, zal zulks plaatsvinden in een aanvulling die als bijlage aan dit arrest zal worden gehecht.

Verweren verdediging

De raadsman van de verdachte heeft ter zitting in hoger beroep betoogd dat de door de verdachte afgelegde verklaring bij de politie van 30 mei 2010 dient te worden uitgesloten van het bewijs, daar de verdachte bij zijn verhoor bij de politie het recht op de aanwezigheid van een raadsman is onthouden, zoals, aldus de raadsman, voortvloeit uit het arrest van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) van 28 juni 2011, Appl. No. 4429/09, Šebalj t. Kroatië.

Overeenkomstig de rechtbank overweegt het hof hieromtrent als volgt.

Naar het oordeel van het hof is geen sprake van een vormverzuim. Een aangehouden verdachte heeft het recht om voorafgaand aan het eerste verhoor door de politie een advocaat te raadplegen. Dit volgt uit artikel 6 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM), zoals geduid door het EHRM inzake Salduz. De verdachte heeft dit recht gehad en gebruikt. Uit het EHRM-arrest inzake Šebalj volgt geen verder strekkend recht dan dat consultatierecht. Daarbij neemt het hof in overweging dat EHRM-rechtspraak naar haar aard een sterk door de casus bepaald karakter heeft en dat een beslissing door het EHRM moet worden gezien in het licht van de concrete klacht. Daarom past terughoudendheid bij het uit die rechtspraak destilleren van algemene regels. Dit geldt ook in de zaak Šebalj. In paragraaf 250 van zijn arrest geeft het EHRM onder het kopje "General principles" weer wat de relevante algemene beginselen zijn en het citeert vervolgens de overwegingen van de Grote Kamer in diens Salduz-arrest. Onder het kopje "Application of the above principles in the present case" beoordeelt het EHRM in paragrafen 251-257 de voorgelegde klacht in het licht van de algemene beginselen. Nergens formuleert het EHRM daar een nadere algemene regel. De conclusie van het EHRM in paragraaf 257 dat er sprake is van een schending van artikel 6, eerste lid en derde lid, onder c EVRM wegens "questioning by the police [...] without the presence of a defence lawyer" wordt ook uitdrukkelijk geplaatst "against this background". Daarbij is van belang dat Šebalj, anders dan de verdachte, blijkens paragraaf 254 voor het politieverhoor een advocaat zelfs niet heeft kunnen consulteren.

Het hof verwerpt het verweer.

Ten aanzien van het onder 4 ten laste gelegde heeft de raadsman ter terechtzitting in hoger beroep betoogd dat de verdachte het geld niet 'anders dan door misdrijf' onder zich heeft gehad zoals is vereist voor een bewezen verklaring van verduistering. Het idee over de schaduwnota en het overmaken van het geld naar een eigen rekening is ontstaan tijdens het opmaken van de akte, waardoor de verdachte het geld door oplichting op zijn derdenrekening heeft gekregen. Ten aanzien van het onder 3 ten laste gelegde heeft de raadsman betoogd dat het niet in strijd met de waarheid was dat de verdachte op die nota de post overdrachtsbelasting niet heeft vermeld.

Overeenkomstig de rechtbank overweegt het hof hieromtrent als volgt.

Houdster Maatschappij Fortuna B.V. (Fortuna) heeft blijkens het dossier de verdachte geldbedragen betaald wegens een via de verdachte te verrichten onroerendgoedtransactie, waarvoor overdrachtsbelasting is verschuldigd, en de op zichzelf correcte nota die zij daarvoor van de verdachte heeft gekregen. Van de schaduwnota in de administratie van de verdachte, waarop dat bedrag niet staat vermeld en die de verdachte voor zijn administratie heeft bewaard om eventuele controleurs te omzeilen, weet Fortuna niets. Fortuna voelde zich dan ook op goede gronden gehouden het bedrag aan overdrachtsbelasting te voldoen. Daarom acht het hof het onvoldoende aannemelijk dat Fortuna heeft betaald wegens een "bedrieglijke handeling, geschikt om leugenachtige voorwendsels en valse voorstellingen ingang te doen vinden en kracht bij te zetten" (een listige kunstgreep) of een "opeenstapeling van leugens" (een samenweefsel van verdichtsels).

Ten aanzien van het onder 3 ten laste gelegde overweegt het hof dat, nu de verdachte de schaduwnota in zijn interne administratie heeft opgenomen om eventuele controleurs te omzeilen, sprake is van het valselijk opmaken van voornoemde nota met het oogmerk om dat geschrift als echt en onvervalst te gebruiken.

Het hof verwerpt de verweren.

Strafbaarheid van het bewezen verklaarde

Het onder 1 en 2 bewezen verklaarde levert op:

De voortgezette handeling van

Valsheid in geschrift, terwijl een ambtenaar door het begaan van het strafbare feit een bijzondere ambtsplicht schendt en verduistering.

Het onder 3 en 4 primair bewezen verklaarde levert op:

De voortgezette handeling van

Valsheid in geschrift, terwijl een ambtenaar door het begaan van het strafbare feit een bijzondere ambtsplicht schendt en verduistering.

Strafbaarheid van de verdachte

Er is geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van de verdachte uitsluit. De verdachte is dus strafbaar.

Vordering van de advocaat-generaal

De advocaat-generaal heeft gevorderd dat het vonnis waarvan beroep zal worden bevestigd.

Strafmotivering