HvJ EU, 24-03-2022, nr. C-433/20

Oorspronkelijke taal: Engels.

PB 2001, L 167, blz. 10.

Voor een beschrijving van cloudcomputing, zie de conclusie van advocaat-generaal Szpunar in de zaak VCAST (C-265/16, EU:C:2017:649, punten 1–3). De essentie van het concept van cloudcomputing is in september 2011 door het National Institute of Standards and Technology (NIST) van de VS gedefinieerd als ‘een model dat alomtegenwoordige, gemakkelijke, on-demand netwerktoegang mogelijk maakt tot een gedeelde pool van configureerbare computerbronnen (zoals netwerken, servers, opslag, applicaties en diensten) die snel ter beschikking kunnen worden gesteld en kunnen worden bekendgemaakt met minimale beheersinspanningen of beperkte tussenkomst van providers. […]’ Beschikbaar op https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/SP/nistspecialpublication800–145.pdf. De opstellers van die definitie merkten op dat cloudcomputing ‘een paradigma in ontwikkeling’ is. Er lijkt geen algemeen aanvaarde juridische definitie te bestaan voor cloudcomputing of cloudgebaseerde diensten. Dit is ongetwijfeld te wijten aan de alomtegenwoordigheid en snelle ontwikkeling van deze technologie en de daarmee verband houdende diensten. Naar mijn mening hebben Michael Muchmore en Jill Duffy het concept ‘cloud storage’ (opslag in de cloud) in hun artikel ‘The Best Cloud Storage and File-Sharing Services for 2021’ evenwel treffend omschreven als ‘het opslaan van je files buiten de harde schijf van je computer, doorgaans op de servers van de provider’, of ‘[i]n de woorden van een technologie-expert: ‘Er is geen cloud. Het is gewoon de computer van een ander’’. Daaraan wordt toegevoegd dat ‘[w]ie data in de cloud bewaart, […] via het internet toegang [heeft] tot die bestanden’. Beschikbaar op https://www.pcmag.com/picks/the-best-cloud-storage-and-file-sharing-services.

Tenzij een van de overige in artikel 5 van richtlijn 2001/29 omschreven beperkingen of restricties van toepassing is.

In het verleden waren de gebruikte dragers tastbare ‘lege’ opslagobjecten zoals audio- en videocassettes, later cd's en dvd's en meer recentelijk usb-sticks. Tegenwoordig worden naast diensten voor opslag in de cloud ook apparaten als computers, smartphones en externe harde schijven gebruikt.

9 april 1936 (BGBI. nr. 111/1936).

16 augustus 2018 (BGBI. I nr. 63/2018). In het verzoek om een prejudiciële beslissing heeft de verwijzende rechter opgemerkt dat de Oostenrijkse wetgever in de Urheberrechtsgesetznovelle 1980 (wet tot wijziging van de auteurswet) (BGBl nr. 321/1980) heeft voorzien in een recht op een passende vergoeding dat kan worden ingeroepen tegen eenieder die bepaalde opslagmedia voor dataopslag en -reproductie in het binnenland bedrijfsmatig in het verkeer brengt. Deze wettelijke regeling is sindsdien aan de gewijzigde omstandigheden en aan Unierechtelijke voorschriften aangepast bij de Urheberrechts-Novelle 2015 (wet tot wijziging van de wetgeving inzake het auteursrecht) (BGBl I nr. 99/2015), waarin met name wordt bepaald dat harde schijven voortaan ook als ‘opslagmedia van welke aard ook’ binnen de werkingssfeer van de regeling vallen.

Vóór de indiening bij het Oostenrijkse parlement als wetsvoorstel.

Ik zou meteen willen opmerken dat ik de opslag van auteursrechtelijk beschermde content in de cloud als reproductie van die content beschouw. De Deense regering heeft dienaangaande het volgende opgemerkt: ‘[O]pslag in de cloud komt tot stand wanneer een gebruiker vanaf een opslagmedium dat beschikt over toegang tot het internet en een ingebouwd geheugen, zoals een smartphone of computer, de door hem geselecteerde content voor opslag verzendt naar de server die de cloudservice aanbiedt. Daardoor maakt de gebruiker tegelijkertijd een digitale reproductie van die geselecteerde content, aangezien deze content dan zowel is opgeslagen op het opslagmedium van de gebruiker als op de server die de cloudservice aanbiedt. De gebruiker kan vervolgens de content op zijn eigen opslagmedium bewaren of wissen, bijvoorbeeld om opslagruimte op zijn eigen opslagmedium vrij te maken, zodat de content alleen nog in de cloud verschijnt. De gebruiker heeft dan toegang tot de content in de server die de cloudservice aanbiedt, vanaf elk apparaat dat contact kan maken met de cloudservice, meestal een van de eigen opslagmedia van de gebruiker en zeer vaak, naar alle waarschijnlijkheid, vanaf het opslagmedium dat de gebruiker oorspronkelijk heeft gebruikt voor de opslag in de cloud.’ Cursivering van mij.

In zijn arrest van 10 april 2014, ACI Adam e.a.(C-435/12, EU:C:2014:254, punt 21), heeft het Hof geoordeeld dat de lidstaten ingevolge artikel 2 van richtlijn 2001/29 aan auteurs het uitsluitende recht verlenen om de directe of indirecte, tijdelijke of duurzame, volledige of gedeeltelijke reproductie, met welke middelen en in welke vorm ook, van hun werk toe te staan of te verbieden, al staat het de lidstaten krachtens artikel 5, lid 2, van die richtlijn vrij om uitzonderingen op en beperkingen van dit recht vast te stellen.

Arrest van 5 maart 2015, Copydan Båndkopi(C-463/12, EU:C:2015:144, punt 20 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

Zie ook artikel 5, lid 5, van richtlijn 2001/29.

Het beginsel van technologische neutraliteit vereist dat de uitlegging van richtlijn 2001/29 de innovatie en technologische vooruitgang niet belemmert. Zie naar analogie, arrest van 15 april 2021, Eutelsat (C-515/19, EU:C:2021:273, punt 48).

Rechtspersonen kunnen niet van die uitzondering profiteren en mogen geen privékopieën maken zonder voorafgaande toestemming van de houders van rechten op de beschermde werken of het andere beschermde materiaal in kwestie. Het Hof heeft dienovereenkomstig geoordeeld dat het in strijd is met artikel 5, lid 2, van richtlijn 2001/29 om een heffing op het kopiëren voor privégebruik met name toe te passen op installaties, apparaten en dragers voor digitale reproductie die andere dan natuurlijke personen hebben aangeschaft voor kennelijk andere doeleinden dan het kopiëren voor privégebruik. Arrest van 9 juni 2016, EGEDA e.a.(C-470/14, EU:C:2016:418, punten 30 en 31).In zijn arrest van 11 juli 2013, Amazon.com International Sales e.a.(C-521/11, EU:C:2013:515, punt 37), heeft het Hof echter geoordeeld dat artikel 5, lid 2, onder b), van richtlijn 2001/29 aldus moet worden uitgelegd dat het zich niet verzet tegen een wettelijke regeling van een lidstaat op grond waarvan zonder onderscheid een vergoeding voor het kopiëren voor privégebruik wordt opgelegd wanneer voor het eerst bedrijfsmatig en onder bezwarende titel dragers die geschikt zijn voor reproductie op zijn grondgebied in het verkeer worden gebracht, waarbij deze regeling eveneens voorziet in een recht op terugbetaling van de betaalde vergoeding ingeval deze dragers uiteindelijk worden gebruikt op een manier die niet onder de in deze bepaling bedoelde situatie valt, indien — in het licht van de specifieke omstandigheden van het nationale stelsel en de door richtlijn 2001/29 gestelde grenzen — praktische moeilijkheden een dergelijk stelsel van financiering van de billijke compensatie rechtvaardigen en het recht op terugbetaling doeltreffend is en de teruggave van de betaalde vergoeding niet uiterst moeilijk maakt.

Arrest van 21 oktober 2010, Padawan (C-467/08, EU:C:2010:620, punt 30; hierna: ‘arrest Padawan’).

Arrest van 5 maart 2015, Copydan Båndkopi (C-463/12, EU:C:2015:144, punt 87 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

Arrest Padawan, punt 45.

Zie in die zin het arrest VCAST, punten 32–34 en aldaar aangehaalde rechtspraak. Zie tevens, naar analogie, arrest van 10 november 2016, Vereniging Openbare Bibliotheken (C-174/15, EU:C:2016:856, punt 70).

Cursivering van mij.

Opgemerkt dient te worden dat artikel 5, lid 2, onder b), van richtlijn 2001/29 niet uitdrukkelijk verwijst naar het recht van de lidstaten. In dit verband is het vaste rechtspraak dat de noodzaak van een eenvormige toepassing van het Unierecht en het gelijkheidsbeginsel vereisen dat de bewoordingen van een bepaling van het Unierecht die voor de betekenis en de draagwijdte ervan niet uitdrukkelijk verwijst naar het recht van de lidstaten, normaal gesproken in de gehele Europese Unie autonoom en uniform worden uitgelegd. Zie, naar analogie, arrest Padawan, punten 31–33, met betrekking tot het in artikel 5, lid 2, onder b), van richtlijn 2001/29 gebezigde begrip ‘billijke compensatie’’. Derhalve ben ik van mening dat de uitdrukking ‘reproductie op welke drager dan ook’ in de gehele Unie autonoom en uniform moet worden uitgelegd.

Zie daarentegen arrest van 19 december 2019, Nederlands Uitgeversverbond en Groep Algemene Uitgevers (C-263/18, EU:C:2019:1111, punt 37). In die zaak oordeelde het Hof dat uit de bewoordingen van onder meer artikel 4 van richtlijn 2001/29 of enige andere bepaling van deze richtlijn niet kon worden afgeleid of de levering van een voor onbeperkte tijd te gebruiken e-book via een downloadlink een mededeling aan het publiek in de zin van artikel 3 van die richtlijn vormt, meer bepaald een beschikbaarstelling van een werk op zodanige wijze dat dit voor leden van het publiek op een door hen individueel gekozen plaats en tijdstip toegankelijk is, of een distributiehandeling in de zin van artikel 4 van die richtlijn. Na onder meer de doelstellingen van de artikelen 3 en 4 van richtlijn 2001/29, het Verdrag van de WIPO inzake het auteursrecht (‘WCT’) — dat op 20 december 1996 is vastgesteld te Genève, namens de Europese Gemeenschap is goedgekeurd bij besluit 2000/278/EG van de Raad van 16 maart 2000 (PB 2000, L 89, blz. 6), en wat de Europese Unie betreft in werking is getreden op 14 maart 2010 (PB 2010, L 32, blz. 1) (PB 2010 L 32, blz. 1) — en de totstandkomingsgeschiedenis van richtlijn 2001/29 te hebben onderzocht, heeft het Hof geoordeeld dat de levering aan het publiek van een voor onbeperkte tijd te gebruiken e-book via een downloadlink valt onder het begrip ‘mededeling aan het publiek’ in de zin van artikel 3, lid 1, van die richtlijn.

De in artikel 5, lid 2, onder b), van richtlijn 2001/29 neergelegde uitzondering moet restrictief worden uitgelegd, maar de bewoordingen van die bepaling weerspiegelen in grote lijnen het overeenkomstige, ruim gedefinieerde en technologisch neutrale, uitsluitende reproductierecht van artikel 2 van richtlijn 2001/29. Volgens deze bepaling voorzien de lidstaten in het uitsluitende recht om de directe of indirecte, tijdelijke of duurzame, volledige of gedeeltelijke reproductie van dit materiaal, met welke middelen en in welke vorm ook, toe te staan of te verbieden. Zie ook artikel 9, lid 1, van de Berner Conventie voor de bescherming van werken van letterkunde en kunst (Akte van Parijs van 24 juli 1971), zoals gewijzigd op 28 september 1979.

In zijn arrest van 27 juni 2013, VG Wort e.a. (C-457/11—C-460/11, EU:C:2013:426, punt 67), heeft het Hof alle niet-analoge — te weten met name digitale — dragers van reproducties uitgesloten van de werkingssfeer van artikel 5, lid 2, onder a), van richtlijn 2001/29, aangezien een substraat slechts een soortgelijk reproductiemedium kan zijn als papier indien het een fysieke voorstelling kan laten zien die kan worden waargenomen door menselijke zintuigen. Zie daarentegen arrest van 5 maart 2015, Copydan Båndkopi (C-463/12, EU:C:2015:144, punt 25), waarin het Hof heeft geoordeeld dat de loutere terbeschikkingstelling aan natuurlijke personen in hun hoedanigheid van privégebruikers van installaties, apparaten of dragers waarmee kopieën kunnen worden gemaakt, volstaat om de toepassing van de heffing voor het kopiëren voor privégebruik te rechtvaardigen.

De woorden ‘iets minder tastbare dragers’ zijn bewust enigszins vaag. Zelfs in het geval van cloudcomputing en cloudgebaseerde diensten of diensten voor internetopslag, worden de betreffende data — die al dan niet auteursrechtelijk beschermde content kunnen bevatten — uiteindelijk door de aanbieder van cloudcomputingdiensten in digitaal format opgeslagen op fysieke dragers/substraten zoals servers.

Cursivering van mij. In zijn arrest van 27 juni 2013, VG Wort e.a.(C-457/11—C-460/11, EU:C:2013:426, punten 65 en 66), heeft het Hof geoordeeld dat uit de bewoordingen van artikel 5, lid 2, onder a), van richtlijn 2001/29 — waarin uitdrukkelijk wordt verwezen naar papier — volgt dat dragers die geen kenmerken vertonen die vergelijkbaar zijn met en gelijkwaardig zijn aan de kenmerken van papier, niet binnen de werkingssfeer van de in deze bepaling vervatte uitzondering vallen. Anders zou namelijk de nuttige werking van deze uitzondering niet kunnen worden gewaarborgd, met name gelet op de uitzondering die is neergelegd in artikel 5, lid 2, onder b), van richtlijn 2001/29, die betrekking heeft op ‘reproductie, op welke drager dan ook’. In haar conclusie in de gevoegde zaken VG Wort (C-457/11—C-460/11, EU:C:2013:34, punt 39) heeft advocaat-generaal Sharpston opgemerkt dat in de in artikel 5, lid 2, onder a), vervatte definitie slechts wordt gerefereerd aan de wijze van reproductie en de gebruikte drager, terwijl in artikel 5, lid 2, onder b), uitsluitend wordt verwezen naar de hoedanigheid van de persoon die de reproductie maakt en de doeleinden waarvoor hij dit doet. Zie, voor een beoordeling van de verschillende werkingssfeer van artikel 5, lid 2, onder a), en artikel 5, lid 2, onder b), van richtlijn 2001/29, ook de conclusie van advocaat-generaal Cruz Villalón in de zaak Hewlett-Packard Belgium (C-572/13, EU:C:2015:389, punten 35–54). Zie ook arrest van 12 november 2015, Hewlett-Packard Belgium (C-572/13, EU:C:2015:750, punten 28–43), betreffende de mate waarin de respectieve werkingssferen van de punten a) en b) van artikel 5, lid 2, van richtlijn 2001/29 elkaar overlappen.

Zie overweging 5 van richtlijn 2001/29.

In overweging 31 van richtlijn 2001/29 wordt specifiek vermeld dat de in de lidstaten geldende beperkingen en restricties op de rechten opnieuw moeten worden bezien in het licht van de nieuwe elektronische omgeving. In dit verband heeft het Hof in zijn arrest van 4 oktober 2011, Football Association Premier League e.a.(C-403/08 en C-429/08, EU:C:2011:631, punten 161–164), met betrekking tot de verplichte uitzondering op het reproductierecht waarin artikel 5, lid 1, van richtlijn 2001/29 voorziet, geoordeeld dat de in deze bepaling vastgestelde voorwaarden aldus moeten worden uitgelegd dat het nuttig effect van de in die bepaling neergelegde uitzondering wordt gewaarborgd en het doel ervan — zoals dat met name voortvloeit uit overweging 31 van die richtlijn — wordt geëerbiedigd. Het Hof heeft voorts geoordeeld dat ‘[o]vereenkomstig het doel ervan […] die uitzondering de ontwikkeling en de werking van nieuwe technologieën mogelijk [moet] maken en waarborgen, alsook [moet] zorgen voor een rechtvaardig evenwicht tussen de rechten en de belangen van enerzijds rechthebbenden en anderzijds gebruikers van beschermde werken die gebruik willen maken van die nieuwe technologieën’. Zie ook arrest van 5 juni 2014, Public Relations Consultants Association (C-360/13, EU:C:2014:1195, punt 24). Hoewel de in artikel 5, lid 2, onder b), van richtlijn 2001/29 vervatte uitzondering van facultatieve aard is en de werkingssfeer ervan restrictief moet worden uitgelegd, zie ik geen reden om in de onderhavige zaak af te wijken van die benadering.

Zie punt 35 van het arrest VCASTen aldaar aangehaalde rechtspraak.

In het arrest van 5 maart 2015, Copydan Båndkopi(C-463/12, EU:C:2015:144, punt 86), heeft het Hof opgemerkt dat de bewoordingen van artikel 5, lid 2, onder b), van richtlijn 2001/29 geen uitsluitsel bieden over de kenmerken van de apparatuur vanaf of met behulp waarvan de kopieën voor privégebruik worden vervaardigd. Met name ontbreken bepalingen over het rechtskarakter van de mogelijke band, zoals het eigendomsrecht, tussen de natuurlijke persoon die de maker is van de kopie voor privégebruik en de daarvoor gebruikte apparatuur. In punt 91 van dat arrest heeft het Hof voorts geoordeeld dat richtlijn 2001/29 zich niet verzet tegen een nationale regeling die voorziet in een billijke compensatie voor het vervaardigen van reproducties van beschermde werken vervaardigd door een natuurlijke persoon vanaf of met behulp van apparatuur die aan een derde toebehoort.

In punt 15 van het arrest VCAST heeft het Hof het volgende uiteengezet: ‘[D]e gebruiker [kiest] in de praktijk op de website van VCAST een uitzending […] uit het gehele aanbod van televisiekanalen die onder de door die vennootschap verrichte dienst vallen. De gebruiker kan hetzij een concrete uitzending kiezen, hetzij een tijdvak. Het door VCAST beheerde systeem ontvangt vervolgens het televisiesignaal met behulp van zijn eigen antennes en neemt het gekozen tijdvak op in de door de gebruiker in de cloud aangegeven gegevensopslagruimte. Die gegevensopslagruimte wordt door de gebruiker bij een andere dienstverrichter gekocht.’ Cursivering van mij.

De Franse regering heeft opgemerkt dat een particulier zijn rechtmatig verkregen muziek- of videocollectie, met het oog op de gemakkelijke toegang daartoe, in de cloud kan opslaan zonder gebruik te hoeven maken van de fysieke vorm van deze werken.

In zijn conclusie in de zaak VCAST (C-265/16, EU:C:2017:649, punten 23–28) heeft advocaat-generaal Szpunar overwogen dat er geen gegevens waren die erop wezen dat artikel 5, lid 2, onder b), van richtlijn 2001/29 eraan in de weg staat dat in het kader van de in dat artikel vervatte uitzondering reproducties worden gemaakt in opslagruimte in de cloud. Advocaat-generaal Szpunar erkende dat voor het maken van reproducties en het opslaan ervan in de cloud de tussenkomst van derden nodig is. Hij was echter van mening dat deze vorm van reproductie niet van de werkingssfeer van de in artikel 5, lid 2, onder b), van richtlijn 2001/29 neergelegde uitzondering voor kopiëren voor privégebruik behoorde te worden uitgesloten om de enkele reden dat daarbij een derde tussenkomt op een wijze die verder gaat dan het eenvoudigweg ter beschikking stellen van gegevensdragers of apparatuur. Zolang de gebruiker het initiatief neemt om een reproductie te maken alsook het voorwerp ervan en de overige voorwaarden bepaalt, ziet advocaat-generaal Szpunar geen beslissend onderscheid tussen een dergelijke handeling en een reproductie die door diezelfde gebruiker wordt gemaakt met behulp van apparatuur die hij rechtstreeks bedient.

Mits op rechtmatige wijze toegang is verkregen tot de auteursrechtelijk beschermde content.

Arrest VCAST, punt 39.

In zijn arrest van 5 maart 2015, Copydan Båndkopi(C-463/12, EU:C:2015:144, punt 82), heeft het Hof bevestigd dat artikel 5, lid 2, onder b), van richtlijn 2001/29 een uitzondering behelst op het uitsluitende recht van een rechthebbende om reproductie van het betreffende werk toe te staan of te verbieden. Dat onderstelt noodzakelijkerwijs dat het voorwerp van de in die bepaling bedoelde reproductie een beschermd werk is en geen nagemaakt of vervalst werk.

Zie overweging 32 van richtlijn 2001/29, waarin onder meer het volgende wordt vermeld: ‘Sommige beperkingen en restricties zijn enkel van toepassing op het reproductierecht, wanneer dit passend is.’ De in artikel 5, lid 2, onder b), van richtlijn 2001/29 neergelegde uitzondering voor het kopiëren voor privégebruik geldt voor de reproductie van werken, vastleggingen van uitvoeringen, fonogrammen, vastleggingen van films en vastleggingen van uitzendingen.

VCAST stelde op het internet aan haar klanten een systeem ter beschikking voor video-opname in gegevensopslagruimte in de cloud, voor terrestrisch uitgezonden programma's van Italiaanse televisieomroepen. De gebruiker koos een concrete uitzending of een tijdvak op de website van VCAST. Het door VCAST beheerde systeem ontving vervolgens het televisiesignaal en nam het tijdvak voor de gekozen uitzending op in de door de gebruiker aangegeven gegevensopslagruimte in de cloud. Deze gegevensopslagruimte werd door de gebruiker bij een andere dienstverrichter gekocht. De onderhavige zaak is in zoverre nieuw dat VCAST, anders dan Strato, niet zelf gegevensopslagruimte ter beschikking stelde.

De Franse regering heeft gerefereerd aan het arrest van 11 juli 2013, Amazon.com International Sales e.a.(C-521/11, EU:C:2013:515, punten 64 en 65), waarin werd gewezen op de mogelijkheid waarover een persoon die deze vergoeding voordien heeft betaald in een lidstaat die niet territoriaal bevoegd is, beschikt om overeenkomstig zijn nationale recht te verzoeken om terugbetaling.

Arrest Padawan, punt 44.

Arrest Padawan, punt 45.

Arrest Padawan, punt 45.

Arrest Padawan, punt 49. De zoektocht naar een rechtvaardig evenwicht in het auteursrecht vestigt tevens de aandacht op de noodzaak om de door artikel 17, lid 2, van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (‘Handvest’) gewaarborgde intellectuele eigendomsrechten te verzoenen met de door artikel 11 van het Handvest gewaarborgde vrijheid van meningsuiting en van informatie alsook met het openbaar belang. Zie arrest van 9 maart 2021, VG Bild-Kunst(C-392/19, EU:C:2021:181, punt 54 en aldaar aangehaalde rechtspraak). Zie voor een algemene bespreking van de aard en complexiteiten van de in artikel 5, leden 2 en 3, van richtlijn 2001/29 vervatte beperkingen en restricties eveneens arrest van 29 juli 2019, Funke Medien NRW (C-469/17, EU:C:2019:623, punten 34–54). Voorts heeft het Hof opgemerkt dat de beperkingen waarin artikel 5 van richtlijn 2001/29 voorziet, moeten worden toegepast met inachtneming van het in artikel 20 van het Handvest erkende gelijkheidsbeginsel, dat vereist dat vergelijkbare situaties niet verschillend en verschillende situaties niet gelijk worden behandeld, tenzij een dergelijke behandeling objectief gerechtvaardigd is. Zie arrest van 22 september 2016, Microsoft Mobile Sales International e.a.(C-110/15, EU:C:2016:717, punt 44).

Arrest Padawan, punten 55 en 56.

Arrest van 9 juni 2016, EGEDA e.a. (C-470/14, EU:C:2016:418, punt 21).

De omvang van de beoordelingsmarge waarover de lidstaten bij de omzetting in het nationale recht van een specifieke in artikel 5, leden 2 of 3, van richtlijn 2001/29 vermelde beperking of restrictie beschikken, moet per geval worden beoordeeld, met name aan de hand van de bewoordingen van die bepaling, waarbij de door de Uniewetgever beoogde mate waarin de beperkingen en restricties worden geharmoniseerd, wordt bepaald aan de hand van de gevolgen ervan voor de goede werking van de interne markt, zoals staat te lezen in overweging 31 van richtlijn 2001/29. Zie arrest van 29 juli 2019, Funke Medien NRW (C-469/17, EU:C:2019:623, punt 40).

Mits die compensatie uiteindelijk wordt gedragen door de privégebruikers. Gelet op de praktische moeilijkheden om een billijke compensatie te innen bij privégebruikers, heeft het Hof overwogen dat de lidstaten die billijke compensatie mogen financieren door een heffing op te leggen aan personen die installaties, apparaten of dragers voor reproductie ter beschikking stellen van natuurlijke personen. Aangezien de heffing voor het kopiëren voor privégebruik kan worden doorberekend aan de privégebruiker door die heffing te verdisconteren in de prijs van de terbeschikkingstelling van de installaties, apparaten en dragers voor reproductie of in de prijs voor de reproductiedienstverlening, is een dergelijk stelsel aanvaardbaar omdat de last van de heffing uiteindelijk wordt gedragen door de privégebruiker. Daarentegen verzet artikel 5, lid 2, onder b), van richtlijn 2001/29 zich tegen een regeling inzake billijke compensatie voor het kopiëren voor privégebruik die wordt gefinancierd uit de algemene begroting wanneer die regeling niet kan waarborgen dat de kosten van die compensatie uiteindelijk worden gedragen door de gebruikers van privékopieën. Zie in die zin arrest van 9 juni 2016, EGEDA e.a. (C-470/14, EU:C:2016:418, punten 33–42).

Arrest Padawan, punt 37.

Zie arresten van 11 juli 2013, Amazon.com International Sales e.a.(C-521/11, EU:C:2013:515, punt 40), en 22 september 2016, Microsoft Mobile Sales International e.a. (C-110/15, EU:C:2016:717, punt 26).

Bij artikel 5, lid 2, onder b), van richtlijn 2001/29 wordt aan de lidstaat die de uitzondering voor het kopiëren voor privégebruik in zijn nationale recht heeft ingevoerd, een resultaatsverplichting opgelegd die inhoudt dat die staat binnen het kader van zijn bevoegdheden moet waarborgen dat de billijke compensatie die tot doel heeft de benadeelde houders van het uitsluitende reproductierecht te compenseren voor het nadeel dat zij ondervinden, daadwerkelijk wordt geïnd, met name wanneer dat nadeel is ontstaan op het grondgebied van die lidstaat. In dit verband wordt aangenomen dat het nadeel dat aan de rechthebbende wordt berokkend door het kopiëren voor privégebruik, ontstaat op het grondgebied van de lidstaat waar de eindgebruiker woont. Zie arrest van 11 juli 2013, Amazon.com International Sales e.a. (C-521/11, EU:C:2013:515, punten 57 en 58 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

In herinnering dient te worden gebracht dat de uitzondering voor kopiëren voor privégebruik alleen van toepassing is op privékopieën die zijn vervaardigd uit een geoorloofde bron. Het Hof heeft in zijn arrest van 10 april 2014, ACI Adam e.a. (C-435/12, EU:C:2014:254), geoordeeld dat een heffingenstelsel voor privékopieën waarbij geen onderscheid wordt gemaakt naargelang die kopieën zijn vervaardigd uit een geoorloofde dan wel uit een ongeoorloofde bron, het rechtvaardige evenwicht tussen rechthebbenden en gebruikers niet eerbiedigt.

In dergelijke situaties wordt het door overweging 31 van richtlijn 2001/29 vereiste ‘rechtvaardig evenwicht’ niet geëerbiedigd. Zie arresten van 12 november 2015, Hewlett-Packard Belgium (C-572/13, EU:C:2015:750, punt 86), en 22 september 2016, Microsoft Mobile Sales International e.a. (C-110/15, EU:C:2016:717, punt 51).

Arrest van 11 juli 2013, Amazon.com International Sales e.a. (C-521/11, EU:C:2013:515, punten 41–45 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

Zie ook arrest van 22 september 2016, Microsoft Mobile Sales International e.a.(C-110/15, EU:C:2016:717, punt 35). Vanuit een louter theoretisch oogpunt is het dan ook waar dat het feit dat een dergelijke heffing is betaald, een individuele beoordeling van het in een specifiek geval door de rechthebbende geleden nadeel niet kan vervangen.

Arrest van 12 november 2015, Hewlett-Packard Belgium (C-572/13, EU:C:2015:750, punten 70 en 71).

In zijn conclusie in de zaak Copydan Båndkopi (C-463/12, EU:C:2014:2001, punten 60 en 61) heeft advocaat-generaal Cruz Villalón opgemerkt dat in overweging 35 van richtlijn 2001/29 wordt gepreciseerd dat ‘[i]n gevallen waarin de rechthebbenden reeds betaling in een andere vorm hebben ontvangen, bijvoorbeeld als onderdeel van een licentierecht, […] eventueel geen specifieke of afzonderlijke betaling nodig [is]’. Hij heeft het volgende overwogen: ‘Uit dat punt van de considerans zou kunnen worden afgeleid dat richtlijn 2001/29 de zorg om te beslissen over de noodzakelijkheid om elke overcompensatie te vermijden, dat wil zeggen ervoor te waken dat de gebruikers niet tweemaal de thuiskopievergoeding ter financiering van de billijke compensatie moeten betalen, de eerste keer naar aanleiding van de legale aankoop in de handel van de bestanden met de werken en de tweede maal naar aanleiding van de aankoop van de informatiedragers, zoals dat in het hoofdgeding het geval zou kunnen zijn, naar de lidstaten verwijst.’

Bovendien moeten de in het arrest Padawan vervatte richtsnoeren niettemin worden gelezen in verband met en in het licht van de technologie en de gewoonten van gebruikers in 2010, toen dat arrest werd gewezen, ook al heeft het Hof het daarin gegeven oordeel in daaropvolgende zaken consequent uitgewerkt.

De beoordelingsvrijheid waarover de lidstaten bij de omzetting van de in artikel 5, leden 2 en 3, van richtlijn 2001/29 neergelegde beperkingen en restricties beschikken is dus aanzienlijk, maar zij mogen die vrijheid niet gebruiken op een wijze die afbreuk doet aan de doelstellingen van de richtlijn, die erin bestaan een hoog beschermingsniveau ten gunste van auteurs tot stand te brengen en de goede werking van de interne markt te waarborgen. Zie arrest van 29 juli 2019, Funke Medien NRW (C-469/17, EU:C:2019:623, punt 50 en aldaar aangehaalde rechtspraak). Voorts blijkt volgens het Hof uit overweging 44 van richtlijn 2001/29 dat het in de bedoeling van de Uniewetgever lag dat de werkingssfeer van de restricties en beperkingen nog verder zou kunnen worden ingeperkt ten aanzien van bepaalde nieuwe vormen van gebruik van auteursrechtelijk beschermde werken en ander materiaal. Zie arrest van 10 april 2014, ACI Adam e.a.(C-435/12, EU:C:2014:254, punt 27).

Ook deze uitdrukking wordt niet gedefinieerd.

Ook deze uitdrukking wordt niet gedefinieerd.

En zonder enig direct of indirect commercieel oogmerk.

De mate waarin dergelijke heffingen voorkomen lijkt aanmerkelijk te variëren tussen de lidstaten, aangezien voor een bepaald apparaat (zoals een pc of een smartphone) in de ene lidstaat wel een heffing verschuldigd is maar in de andere lidstaat niet. Hetzelfde geldt mogelijkerwijs voor de hoogte van dergelijke heffingen, die van lidstaat tot lidstaat kan verschillen. Zie dienaangaande Private Copying Global Study 2020. Beschikbaar op https://cnm.fr/pdf/sg20–1067_private_copying_global_study_2020_2020–11-23_en.pdf. Uit deze studie blijkt bijvoorbeeld dat Ierland een uitzondering voor het kopiëren voor privégebruik heeft gemaakt op grond van artikel 101 van de Copyright and Related Rights Act, 2000 (auteurswet), maar niet voorziet in een heffing daarover.

Zie blz. 286–296 van de studie.

Zie blz. 286–296 van de studie.

In dit verband heeft Strato aan haar opmerkingen tevens een lijst gehecht met de tarieven die Austro-Mechana hanteert voor opslagmedia die na 1 januari 2018 op de markt zijn gebracht. Zie bijlage 12.

Strato merkt op dat geen enkele lidstaat momenteel voorziet in een heffing voor het kopiëren voor privégebruik ten aanzien van diensten in de cloud. Ter terechtzitting op 7 juli 2021 heeft de Franse regering opgemerkt dat Frankrijk voorziet in een heffing met betrekking tot de diensten van een Network Based Personal Video Recorder (op het netwerk gebaseerde persoonlijke videorecorder).

Althans in Oostenrijk, maar ik vermoed in alle lidstaten.

Ik heb wat moeite met dergelijke vermoedens, aangezien de opkomst van onlinediensten die auteursrechtelijk beschermd materiaal als boeken, muziek en films onder licentie ter beschikking stellen het gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal door natuurlijke personen in strijd met artikel 2 van richtlijn 2001/29 aanmerkelijk kan beperken. Mijns inziens dient bij de vaststelling van heffingen rekening te worden gehouden met dit verschijnsel en met het feit dat apparaten en dragers wellicht in toenemende mate worden gebruikt voor de opslag van content die eenvoudigweg geen inbreuk maakt op het reproductierecht, bijvoorbeeld door de eigenaar van een apparaat gemaakte privéfoto's.

Wat dit laatste betreft, is het feit dat Strato mogelijkerwijs heffingen heeft betaald over haar servers in Duitsland, zoals zij beweert, in het hoofdgeding grotendeels irrelevant. Voor zover er überhaupt heffingen verschuldigd zijn over het verrichten van cloudcomputingdiensten aan in Oostenrijk woonachtige natuurlijke personen, zijn zij verschuldigd in Oostenrijk. In overeenstemming met het arrest van 11 juli 2013,Amazon.com International Sales e.a. (C-521/11, EU:C:2013:515, punt 37), kan Strato echter eventueel terugbetaling vorderen van (een deel van) de in Duitsland betaalde heffingen.