ECLI:NL:HR:2014:3474
HR, 07-03-2017, nr. 16/01243
ECLI:NL:HR:2017:371
- Instantie
Hoge Raad
- Datum
07-03-2017
- Zaaknummer
16/01243
- Vakgebied(en)
Strafrecht algemeen (V)
Materieel strafrecht (V)
- Brondocumenten en formele relaties
ECLI:NL:HR:2017:371, Uitspraak, Hoge Raad (Strafkamer), 07‑03‑2017; (Cassatie)
Conclusie: ECLI:NL:PHR:2017:118, Gevolgd
ECLI:NL:PHR:2017:118, Conclusie, Hoge Raad (Advocaat-Generaal), 17‑01‑2017
Arrest Hoge Raad: ECLI:NL:HR:2017:371, Gevolgd
Beroepschrift, Hoge Raad, 13‑05‑2016
- Wetingang
- Vindplaatsen
NJ 2017/246 met annotatie van N. Rozemond
SR-Updates.nl 2017-0140
NbSr 2017/130
Uitspraak 07‑03‑2017
Inhoudsindicatie
Medeplegen van winkeldiefstallen d.m.v. geprepareerde tassen in Haarlem. Slagende bewijsklacht medeplegen. HR herhaalt relevante overwegingen uit ECLI:NL:HR:2014:3474 en ECLI:NL:HR:2015:716 t.a.v. gevallen waarin medeplegen niet bestaat in een gezamenlijke uitvoering en het verschil tussen medeplegen en medeplichtigheid. Verdachte is als bestuurder opgetreden van de auto waarmee de mededaders zijn afgezet om met geprepareerde tassen het winkelgebied in te gaan om winkeldiefstallen te plegen en waarmee de mededaders vervolgens met de geprepareerde tassen en alle gestolen goederen weer van het winkelgebied zijn weggereden. ‘s Hofs oordeel behoeft de vereiste nauwkeurige motivering, i.h.b. m.b.t. het gewicht van de intellectuele of materiële bijdrage van verdachte aan de delicten, nu de gedragingen van verdachte doorgaans met medeplichtigheid in verband worden gebracht. Samenhang met nr. 16/01260 en nr. 16/01316.
Partij(en)
7 maart 2017
Strafkamer
nr. S 16/01243
NA/CB
Hoge Raad der Nederlanden
Arrest
op het beroep in cassatie tegen een arrest van het Gerechtshof Amsterdam van 19 november 2015, nummer 23/004835-14, in de strafzaak tegen:
[verdachte] , geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1988.
1. Geding in cassatie
Het beroep is ingesteld door de verdachte. Namens deze heeft N.D. de Fluiter, advocaat te Amsterdam, bij schriftuur een middel van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.
De Advocaat-Generaal T.N.B.M. Spronken heeft geconcludeerd tot vernietiging van het bestreden arrest en tot terugwijzing van de zaak naar het Gerechtshof Amsterdam, teneinde op het bestaande hoger beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan.
2. Beoordeling van het middel
2.1.
Het middel klaagt dat de bewezenverklaring ten aanzien van het handelen "tezamen en in vereniging met anderen" (hierna: het medeplegen) ontoereikend is gemotiveerd.
2.2.1.
Ten laste van de verdachte is bewezenverklaard dat:
"hij op 8 september 2014 in de gemeente Haarlem, tezamen en in vereniging met anderen telkens met het oogmerk van wederrechtelijke toe-eigening heeft weggenomen de hierna te noemen goederen, toebehorende aan de hierna te noemen rechthebbenden, en wel:
- uit een winkel, gelegen aan de Grote Houtstraat nummer 95, (kinder)kledingstukken, (kinder)schoenen, petten, (heup)tassen, scharen en een sieraad toebehorende aan H&M en
- uit een winkel, gelegen aan de Grote Houtstraat nummer 8, één luidspreker (iPad Docking Speaker), toebehorende aan Intertoys en
- uit een winkel, gelegen aan de Kruisstraat nummer 51, één koffer, toebehorende aan Hema."
2.2.2.
Deze bewezenverklaring steunt op de volgende bewijsmiddelen:
"1. Een ambtsedig proces-verbaal, nummer PL1100-2014165505-9 (doorgenummerde bladzijden 64 tot en met 66), opgemaakt op 8 september 2014 door [verbalisant 1] en [verbalisant 2] , beiden bevoegd opsporingsambtenaar, voor zover inhoudende als bevindingen van de verbalisanten, zakelijk weergegeven:
Op 8 september 2014, omstreeks 16.00 uur, bevonden, wij verbalisanten [verbalisant 1] en [verbalisant 2] , ons te Haarlem.
Ik, verbalisant [verbalisant 1] , stond stil voor een verkeerslicht. In mijn achteruitkijkspiegel zag ik een voertuig met hierin meerdere personen. Ik zag dat het voertuig voorzien was van het, Roemeense, kenteken [AA-00-BB] . Ik gaf dit kenteken door aan verbalisant [verbalisant 2] . Ik zag dat het voertuig van het merk Fiat, type Escudo, en groen van kleur was.
Ik, verbalisant [verbalisant 2] , heb het kenteken vervolgens nagekeken in het BVI-IB-systeem van de politie. Hieruit bleek dat het voertuig, in combinatie met een aantal personen diverse malen in het systeem voorkwam. De inzittenden die in het verleden in het voertuig hebben gezeten komen allen voor ter zake van winkeldiefstallen, al dan niet met behulp van geprepareerde tassen.
Dit wetende heb ik, verbalisant [verbalisant 1] , het voertuig gevolgd. Ik zag dat het voertuig op de Nieuwe Gracht te Haarlem tot stilstand kwam. Ik zag dat er twee mannen uit het voertuig in de richting van het winkelgebied van Haarlem Centrum liepen. Ik zag dat het voertuig vervolgens weer verder reed en besloot toen het voertuig verder te volgen. Ik zag dat het voertuig parkeerde op de Garenkokerskade te Haarlem. Ik zag dat er vervolgens nog een vrouw en twee mannen het voertuig uit kwamen en richting het winkelgebied van Haarlem centrum liepen. Ik zag dat de vrouw een witte tas in haar handen had. Ik zag dat een van de mannen een rolkoffer, een stoffen koffer op wieltjes, met zich meetrok.
Op dit moment bevond ik, verbalisant [verbalisant 2] , mij op de Kinderhuissingel te Haarlem en zag de drie personen ook lopen. Ik zag ook dat de vrouw een witte tas hij zich droeg en dat een van de mannen een rolkoffer mee trok.
Hierop hebben wij besloten om het voertuig in het zicht te houden en de vier mannen en een vrouw te controleren op het moment dat zij weer in het voertuig zouden zitten.
Op 8 september 2014, omstreeks 17.15 uur, zag ik, verbalisant [verbalisant 1] , dat twee van de vier mannen en de vrouw weer terugkwamen hij het voertuig. Ik zag dat het voertuig begon te rijden en gaf dit door aan verbalisant [verbalisant 2] .
Ik, verbalisant [verbalisant 2] , zag dat het voertuig mij passeerde. Ik ben vervolgens achter het voertuig aangereden. Inmiddels had ik contact opgenomen met collega's die in uniform waren gekleed en reden in een opvallend dienstvoertuig. Ik bleef de positie van het Roemeense voertuig doorgeven zodat genoemde collega's mijn richting op konden komen en het voertuig staande zou kunnen houden. Uiteindelijk is het voertuig staande gehouden te Roelofarendsveen.
Bij de staande houding zag ik, verbalisant [verbalisant 2] , dat alle vijf de personen weer in het voertuig zaten. Het voertuig is nadat het vanaf de Garenkokerskade ging rijden niet meer uit mijn zicht is geweest. De andere twee personen moeten dus buiten ons zicht om op de Garenkokerskade al zijn ingestapt. Tijdens de staande houding vroeg ik of ik in het voertuig mocht kijken. De bestuurder, bleek later [verdachte] , opende de achterdeuren van het voertuig. Achter in het voertuig zag ik een tweetal koffers staan. Een van de koffers herkende ik direct als de koffer waar een van de mannen mee had gelopen. Ik vroeg aan [verdachte] of ik in de koffer mocht kijken. [verdachte] opende de koffer voor mij. Ik zag dat er in de koffer een tweetal geprepareerde tassen van het merk America Today zaten. In de koffer lag tevens een hoeveelheid kinderkleding. Aan de kinderkleding zaten prijslabels van winkelketen H&M. Tevens zag ik dat er aan diverse kledingstukken nog beveiligingslabels bevestigd zaten. Ik heb gevraagd aan de vijf personen of zij mij een bewijs van betaling van de kledingstukken konden tonen. Dit konden zij geen van allen.
Achterin de bus zag ik, verbalisant [verbalisant 2] , een witte tas staan waar ik de vrouw, bleek later [medeverdachte 2] , eerder in Haarlem mee had zien lopen. Ik bekeek de tas en zag dat deze ook geprepareerd was. Ik hoorde [medeverdachte 2] zeggen dat de tas niet van haar was. Echter trof ik in deze tas nog een klein zwart tasje aan. In dit tasje vond ik een uitstel van betaling op haar naam.
Inmiddels had ik, verbalisant [verbalisant 1] , van verbalisant [verbalisant 2] doorgekregen dat er kleding van de H&M aangetroffen was. Ik ben hierop naar de H&M in de Grote Houtstraat 95 (het hof begrijpt: in Haarlem) gegaan. Ik heb hier gesproken met de manager en heb kort naar de beelden van de beveiligingscamera's gekeken. Hierop was te zien dat in ieder geval twee van de mannen en de vrouw de winkel inkomen. Een van de medewerksters van de H&M vertelde mij dat zij deze mannen ook had gezien en dat zij had gezien dat de mannen tassen hadden gevuld met kinderkleding. De manager vertelde mij dat zij de camerabeelden ter beschikking van de politie zou stellen.
Van de genoemde kleding en de tassen zijn door mij, verbalisant [verbalisant 2] , foto's gemaakt en deze zullen bij dit proces verbaal worden gevoegd. Verder heb ik, verbalisant [verbalisant 2] , nog een gloednieuwe koffer aangetroffen en een iPad docking speaker (het hof begrijpt: een iPod docking speaker), nieuw in verpakking aangetroffen.
2. Een ambtsedig proces-verbaal, nummer PL1100-2014165505-33 (doorgenummerde bladzijde 68), opgemaakt op 9 september 2014 door [verbalisant 3] , bevoegd opsporingsambtenaar, voor zover inhoudende als bevindingen van de verbalisant, zakelijk weergegeven:
Op 9 september 2014 zijn de goederen die bij de verdachten [betrokkene 1] , [verdachte] , [medeverdachte 2] , [betrokkene 2] en [medeverdachte 1] in beslag zijn genomen fotografisch vastgelegd.
Foto's 1 t/m 5: kleding weggenomen van de H&M; foto 6: koffer waar kleding 1 t/m 5 in zat; foto 7: weggenomen koffer van winkel HEMA; foto's 8 t/m 10: twee geprepareerde America Today-tassen; foto's 11 en 12: geprepareerde handtas; foto 13: iPod docking speaker van winkel Intertoys.
3. Een ambtsedig proces-verbaal van aangifte, met bijlage, nummer PL1100-2014165505-1 (doorgenummerde bladzijden 56 tot en met 60), opgemaakt op 9 september 2014 door [verbalisant 1] , bevoegd opsporingsambtenaar, voor zover inhoudende als op die dag tegenover verbalisant afgelegde verklaring van [betrokkene 3] , zakelijk weergegeven:
Ik doe aangifte namens H&M, Grote Houtstraat 95 te Haarlem. Ik begrijp van u dat kleding is weggenomen uit het filiaal aan de Grote Houtstraat te Haarlem op 8 september 2014 tussen 16.00 uur en 17.00 uur. Ik begrijp dat er personen zijn aangehouden die kleding bij zich hadden met labels van de H&M eraan. U toont mij foto's van de kleding. Dit is inderdaad kleding die hier verkocht wordt. De kledingstukken die u mij toont, mis ik uit de voorraad van de winkel. Deze winkel is voorzien van camerabeveiliging. Ik stel de beelden van de beveiligingscamera's ter beschikking. Goederen genoemd in de bijlage goederen zijn weggenomen.
Bijlage goederen: kleding en schoeisel; kinderkleding en -schoeisel; drie hoofddeksels (pet); heuptas; kinderketting; kappersartikelen (schaar) drie stuks; schoudertas.
4. Een ambtsedig proces-verbaal, nummer PL1100-2014165505-29 (doorgenummerde bladzijden 95 en 96), opgemaakt op 9 september 2014 door [verbalisant 1] , bevoegd opsporingsambtenaar, voor zover inhoudende als bevindingen van de verbalisant, zakelijk weergegeven:
Ik heb de beelden bekeken van de beveiligingscamera's van de H&M, Grote Houtstraat 95 te Haarlem in verband met diefstal van diverse kledingstukken (het hof begrijpt: beelden van 8 september 2014).
Op de beelden is te zien dat twee mannen de winkel binnen komen lopen, verder persoon 1 en persoon 2 te noemen. Op de camerabeelden wordt op dit moment het tijdstip 16.13 uur aangegeven. Te zien is dat de beide personen richting de afdeling kinderkleding lopen. Vervolgens beginnen de beide mannen diverse kledingstukken uit de rekken te pakken. Persoon 1 stopt de kleding in een zogenaamde shoppingbag, dit is een tas die in de winkel gebruikt kan worden om de kledingstukken in te tillen. Vervolgens komt er nog een man de winkel in, verder persoon 3 te noemen (omstreeks 16.35 uur). Te zien is dat de man al een drietal tassen in zijn hand heeft. De middelste van deze tassen herken ik als een geprepareerde tas afkomstig van America Today, die is aangetroffen in het voertuig waarmee de personen zich verplaatsten. Ik zie dat persoon 3 in contact komt met persoon 1 en dat persoon 1 de shoppingbag, met inhoud, in de geprepareerde tas van persoon 3 stopt. Persoon 3 verlaat vervolgens direct de winkel zonder ook maar in de buurt te komen van de kassa.
Vervolgens komt er een vrouw de winkel in. Verder persoon 4 te noemen (omstreeks 16.40 uur). Persoon 4 loopt vervolgens ook naar de afdeling kinderkleding. Hier pakt zij een broek die ze vervolgens met haar linkerarm omhoog houdt. Hierdoor schermt zij het zicht op haar tas, welke zij om haar linkerarm draagt, af. Ik herken de tas als de handtas die tevens in beslag genomen is. Te zien is dat de vrouw een kinderbroek van het rek pakt en deze wegstopt in haar tas. De vrouw verlaat uiteindelijk ook de winkel zonder in de buurt te komen van de kassa.
Persoon 2 heeft ook een tas met kleding gevuld. Deze laat hij echter achter in de winkel. Op eerdere beelden zag ik dat persoon 2 kleding overgeeft aan persoon 3. Deze kleding is in de tas van persoon 1 gestopt. Dit betreft de tas welke uiteindelijk in de geprepareerde tas van persoon 3 wordt gestopt.
Ik herken vier van de vijf personen als de personen die op 8 september zijn aangehouden.
5. Een ambtsedig proces-verbaal, nummer PL1100-2014165505-38 (doorgenummerde bladzijde 94), opgemaakt op 9 september 2014 door [verbalisant 3] , bevoegd opsporingsambtenaar, voor zover inhoudende als bevindingen van verbalisant, zakelijk weergegeven:
Camerabeelden proces-verbaal 2014165505-29
Op dinsdag 9 september 2014 heb ik onderzoek gedaan naar de identiteit van de omschreven personen genoemd in opgemeld proces-verhaal, waarin een beschrijving van de camerabeelden van de H&M is opgenomen. Ik heb de identiteit met behulp van de ID-staten en dit proces-verbaal achterhaald dat:
persoon 1 betreft verdachte [betrokkene 2] ,
persoon 2 betreft verdachte [betrokkene 1] ,
persoon 3 betreft verdachte [medeverdachte 1] ,
persoon 4 betreft verdachte [medeverdachte 2] .
6. Een ambtsedig proces-verbaal van aangifte, nummer PL1100-2014166319-1 (doorgenummerde bladzijden 131 en 132), opgemaakt op 9 september 2014 door [verbalisant 2] , bevoegd opsporingsambtenaar, voor zover inhoudende als op die dag tegenover de verbalisant afgelegde verklaring van [betrokkene 4] , zakelijk weergegeven:
Ik ben namens de HEMA, Kruisstraat 51 te Haarlem, gerechtigd tot het doen van aangifte. Ik werd door een politieagent aangesproken. Hij vertelde mij dat er op 8 september 2014 vermoedelijk een winkeldiefstal had plaatsgevonden bij het Hema filiaal. De agent toonde mij een foto met daarop een zwarte koffer. Ik herkende de koffer direct als een koffer die wij verkopen in dit filiaal. Deze koffers staan in liet midden van het filiaal. In de stelling kijkend merk ik nu dat dit formaat niet meer in de stelling staat, terwijl ze daar nog wel horen te staan.
Uit de administratie blijkt dat er van dit model drie stuks vermist worden. Ik ben met de agent de beelden van de beveiligingscamera's gaan bekijken. Door een net uitgevoerde verbouwing in het filiaal zijn de camera's nog niet juist geïnstalleerd. Hierdoor hebben wij enkel zicht op de in- en uitgang. Kijkend op de beelden is te zien dat de koffer om 17.03 uur uit het filiaal wordt weggenomen door een man. Deze man was samen met een andere man om 17.01 het filiaal binnen gekomen. Uit ons kassasysteem blijkt dat deze koffer niet tussen 17.00 uur en 17.05 uur is afgerekend. De koffer is niet betaald.
Ik heb de politie voorzien van een aantal foto's gemaakt van de beveiligingsbeelden.
7. Een ambtsedig proces-verbaal, nummer PL1100-2014166319-2 (doorgenummerde bladzijden 134 en 135), opgemaakt op 9 september 2014 door [verbalisant 2] , bevoegd opsporingsambtenaar, voor zover inhoudende als bevindingen van de verbalisant, zakelijk weergegeven:
Op maandag 8 september 2014 werd onder aangehouden verdachten een nieuwe zwarte reiskoffer aangetroffen en inbeslaggenomen. Uit ingesteld onderzoek bleek deze koffer te zijn weggenomen uit het HEMA filiaal aan Kruisstraat 51 te Haarlem. Op 8 september 2014, vermoedelijk tussen 16.00 uur en 17.15 uur, had een winkeldiefstal plaatsgevonden bij dit HEMA filiaal. In het filiaal zijn beveiligingscamera's aanwezig. De camera die goed registreerde was de camera bij de in- en uitgang van het filiaal.
Op de beelden zag ik dat de koffer op 8 september 2014 te 17.03 uur uit de winkel werd weggenomen door een man, verder te noemen 'man 1'. Op de beelden is te zien dat man 1 op 8 september 2014, te 17.01 uur, samen met een andere man, verder te noemen 'man 2', het filiaal binnenkomt. Man 2 verlaat het filiaal circa 5 seconden voor man 1 het filiaal verlaat.
Door een technische storing waren de bewegende beelden niet veilig te stellen, waardoor enkel een aantal foto's is opgeslagen.
8. Een ambtsedig proces-verbaal, nummer PL1100-2014165505-40 (doorgenummerde bladzijde 103), opgemaakt op 9 september 2014 door [verbalisant 3] , bevoegd opsporingsambtenaar, voor zover inhoudende als bevindingen van verbalisant, zakelijk weergegeven:
Camerabeelden proces-verbaal 2014166319-2
Op dinsdag 9 september 2014 heb ik onderzoek gedaan naar de identiteit van de omschreven personen genoemd in opgemeld proces-verbaal, waarin een beschrijving van de camerabeelden (het hof begrijpt foto's) van de HEMA is opgenomen. Ik heb de identiteit met behulp van deID-staten en dit proces-verbaal achterhaald dat:
persoon 1 betreft verdachte [betrokkene 1] ,
persoon 2 betreft verdachte [betrokkene 2] .
9. Een ambtsedig proces-verbaal van aangifte, nummer PL1100-2014166257-1 (doorgenummerde bladzijden 141 en 142), opgemaakt op 9 september 2014 door [verbalisant 2] , bevoegd opsporingsambtenaar, voor zover inhoudende als op die dag tegenover verbalisant afgelegde verklaring van [betrokkene 5] , zakelijk weergegeven:
Ik ben namens Intertoys, Grote Houtstraat 8 te Haarlem gerechtigd tot het doen van aangifte.
Een agent vertelde mij dat er vermoedelijk op 8 september 2014 een winkeldiefstal bij het filiaal had plaatsgevonden. Hij toonde mij een foto met daarop de beeltenis van een voorwerp van het merk AudioSonic, te weten een iPad docking speaker (het hof begrijpt: een iPod docking speaker), kleur rose. Ik herken de speaker als een goed dat wij in het filiaal verkopen. Ik zag een sticker op de doos, welke wij in gebruik hebben bij de Intertoys. De speaker is nu in de aanbieding bij de Intertoys dat komt ook overeen met de aanbiedingssticker. Op die sticker staat een artikelnummer. Ik heb dit artikelnummer nagetrokken in het Intertoys administratiesysteem. Het artikelnummer is van Intertoys. Uit het systeem haal ik dat in dit filiaal nog één speaker aanwezig moet zijn. Na controle in de stelling blijkt dat in dit filiaal geen speaker meer aanwezig is van dit merk, type en kleur. De speaker moet dan zonder betaling te zijn weggenomen."
2.2.3.
Het Hof heeft ten aanzien van de bewezenverklaring, voor zover hier van belang, voorts het volgende overwogen:
"Het hof acht bewezen dat de verdachte de diefstallen tezamen en in vereniging heeft gepleegd met de mede-inzittenden van de auto en overweegt daartoe als volgt.
Uit de bewijsmiddelen leidt het hof af dat de verdachte met vier anderen in een auto op weg is gegaan naar een winkelgebied in Haarlem Centrum. De auto is op de Nieuwe Gracht in Haarlem gestopt waarna twee mannelijke inzittenden uit het voertuig stapten en zich begaven in de richting van het winkelgebied van Haarlem Centrum. Het voertuig reed verder en parkeerde vervolgens op de Garenkokerkade. Een vrouwelijke inzittende, medeverdachte [medeverdachte 2] , en twee mannelijke inzittenden stapten uit en liepen eveneens in de richting van het winkelgebied. [medeverdachte 2] droeg een witte tas en één van de mannen had een rolkoffer.
Op beelden van de winkel H&M is te zien dat twee mannen, de medeverdachte [betrokkene 2] en de medeverdachte [betrokkene 1] , de winkel binnen kwamen. Ze gingen naar de afdeling kinderkleding en pakten kleding uit de rekken. [betrokkene 2] stopte kleding in een tas. [betrokkene 1] vulde een tas met kleding en gaf die aan [betrokkene 2] . Even later kwam een man, de medeverdachte [medeverdachte 1] , de winkel in met drie tassen in zijn hand. De middelste was een geprepareerde tas van America Today. [betrokkene 2] stopte de tas met inhoud, inclusief de tas met kleding die [betrokkene 1] hem had gegeven, in de geprepareerde tas van [medeverdachte 1] . [medeverdachte 1] verliet vervolgens de winkel zonder de goederen af te rekenen. Even later kwam [medeverdachte 2] de winkel in en pakte op de kinderafdeling een broek en stopte die in haar geprepareerde tas. Ze verliet de winkel zonder te betalen.
[betrokkene 2] en [betrokkene 1] gingen het filiaal van de HEMA binnen. Vervolgens is [betrokkene 2] het filiaal uit gelopen terwijl [betrokkene 1] vijf seconden later met een koffer van de HEMA naar buiten kwam. Uit het kassasysteem van de HEMA blijkt dat er in de periode dat [betrokkene 2] en [betrokkene 1] in het filiaal zijn geweest er geen koffer is afgerekend.
Als de politie de auto vervolgens staande houdt, zit de verdachte met de vier medeverdachten in de auto. De verdachte is de bestuurder van de auto. Achterin het voertuig staan twee koffers, waarvan de verbalisant er één herkent als de koffer waarmee een van de mannelijke inzittenden het winkelgebied in liep. In de koffer zitten twee geprepareerde tassen van het merk America Today en kinderkleding met prijslabels van H&M eraan. Aan kledingstukken zitten ook nog beveiligingslabels. Geen van de vijf inzittenden kan een betalingsbewijs voor de goederen tonen. In de auto treffen de verbalisanten ook de witte geprepareerde tas aan waarmee [medeverdachte 2] naar het winkelgebied liep. In de auto bevindt zich tevens een gloednieuwe koffer, die later van de HEMA blijkt te zijn, en een iPad Docking Speaker, die van Intertoys blijkt te zijn gestolen.
Het hof concludeert uit het voorgaande dat de verdachte de auto bestuurde die de medeverdachten heeft afgezet om met geprepareerde tassen het winkelgebied van Haarlem in te gaan. De medeverdachten hebben vervolgens winkeldiefstallen gepleegd bij de H&M, HEMA en Intertoys. Vervolgens zijn de verdachte en de medeverdachten gezamenlijk met de geprepareerde tassen en alle gestolen goederen in één auto weer op weg gegaan. De verdachte bestuurde ook toen deze auto. Het hof is dan ook van oordeel dat er naar de uiterlijke verschijningsvorm tussen de verdachte en de medeverdachten sprake was van een zodanige bewuste en nauwe samenwerking bij de uitvoering van een vooropgezet plan dat sprake is van medeplegen van de drie winkeldiefstallen."
2.3.
In zijn arresten van 2 december 2014, ECLI:NL:HR:2014: 3474, NJ 2015/390 en 24 maart 2015, ECLI:NL:HR:2015:716 heeft de Hoge Raad enige algemene overwegingen over het medeplegen gegeven, in het bijzonder gericht op de afbakening tussen medeplegen en medeplichtigheid en meer in het bijzonder met het oog op gevallen waarin het medeplegen niet bestaat in gezamenlijke uitvoering. Voor de kwalificatie medeplegen is vereist dat sprake is van nauwe en bewuste samenwerking. Die kwalificatie is slechts gerechtvaardigd als de bewezenverklaarde - intellectuele en/of materiële - bijdrage aan het delict van de verdachte van voldoende gewicht is. Een en ander brengt mee dat indien het tenlastegelegde medeplegen in de kern niet bestaat uit een gezamenlijke uitvoering, maar uit gedragingen die met medeplichtigheid in verband plegen te worden gebracht (zoals het verstrekken van inlichtingen, op de uitkijk staan, helpen bij de vlucht), op de rechter de taak rust om in het geval dat hij toch tot een bewezenverklaring van het medeplegen komt, in de bewijsvoering - dus in de bewijsmiddelen en zo nodig in een afzonderlijke bewijsoverweging - dat medeplegen nauwkeurig te motiveren. Bij de vorming van zijn oordeel dat sprake is van de voor medeplegen vereiste nauwe en bewuste samenwerking, kan de rechter rekening houden met onder meer de intensiteit van de samenwerking, de onderlinge taakverdeling, de rol in de voorbereiding, de uitvoering of de afhandeling van het delict en het belang van de rol van de verdachte, diens aanwezigheid op belangrijke momenten en het zich niet terugtrekken op een daartoe geëigend tijdstip.
2.4.
Blijkens de hiervoor onder 2.2.3 weergegeven overwegingen heeft het Hof bij zijn oordeel dat sprake is van het medeplegen van - kort gezegd - een drietal winkeldiefstallen slechts in aanmerking genomen dat de verdachte als bestuurder is opgetreden van de auto waarmee de mededaders zijn afgezet om met geprepareerde tassen het winkelgebied in te gaan om winkeldiefstallen te plegen en waarmee de mededaders vervolgens met de geprepareerde tassen en alle gestolen goederen weer van het winkelgebied zijn weggereden. In aanmerking genomen dat deze gedragingen van de verdachte doorgaans met medeplichtigheid in verband worden gebracht, behoeft het oordeel van het Hof de vereiste nauwkeurige motivering, in het bijzonder met betrekking tot het gewicht van de intellectuele of materiële bijdrage van de verdachte aan de delicten.
2.5.
Het middel slaagt.
3. Slotsom
Hetgeen hiervoor is overwogen brengt mee dat de bestreden uitspraak niet in stand kan blijven en als volgt moet worden beslist.
4. Beslissing
De Hoge Raad:
vernietigt de bestreden uitspraak;
wijst de zaak terug naar het Gerechtshof Amsterdam, opdat de zaak op het bestaande hoger beroep opnieuw wordt berecht en afgedaan.
Dit arrest is gewezen door de vice-president W.A.M. van Schendel als voorzitter, en de raadsheren H.A.G. Splinter-van Kan en Y. Buruma, in bijzijn van de waarnemend griffier A.C. ten Klooster, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 7 maart 2017.
Conclusie 17‑01‑2017
Inhoudsindicatie
Medeplegen van winkeldiefstallen d.m.v. geprepareerde tassen in Haarlem. Slagende bewijsklacht medeplegen. HR herhaalt relevante overwegingen uit ECLI:NL:HR:2014:3474 en ECLI:NL:HR:2015:716 t.a.v. gevallen waarin medeplegen niet bestaat in een gezamenlijke uitvoering en het verschil tussen medeplegen en medeplichtigheid. Verdachte is als bestuurder opgetreden van de auto waarmee de mededaders zijn afgezet om met geprepareerde tassen het winkelgebied in te gaan om winkeldiefstallen te plegen en waarmee de mededaders vervolgens met de geprepareerde tassen en alle gestolen goederen weer van het winkelgebied zijn weggereden. ‘s Hofs oordeel behoeft de vereiste nauwkeurige motivering, i.h.b. m.b.t. het gewicht van de intellectuele of materiële bijdrage van verdachte aan de delicten, nu de gedragingen van verdachte doorgaans met medeplichtigheid in verband worden gebracht. Samenhang met nr. 16/01260 en nr. 16/01316.
Nr. 16/01243 Zitting: 17 januari 2017 | Mr. T.N.B.M. Spronken Conclusie inzake: [verdachte] |
De verdachte is bij arrest van 19 november 2015 door het gerechtshof Amsterdam wegens “diefstal door twee of meer verenigde personen, meermalen gepleegd” veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van zes weken.
Deze zaak hangt samen met de zaken tegen medeverdachten [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] , die respectievelijk onder nr. 16/01260 en nr. 16/01316 bij de Hoge Raad aanhangig zijn. In deze samenhangende zaken zal ik vandaag eveneens concluderen.
Namens de verdachte heeft mr. N.D. de Fluiter, advocaat te Amsterdam, één middel van cassatie voorgesteld.
In het middel wordt betoogd dat het hof zijn bewezenverklaring op het punt van het medeplegen door de verdachte van de tenlastegelegde winkeldiefstallen ontoereikend heeft gemotiveerd.
4.1. Ten laste van de verdachte is bewezenverklaard dat:
“hij op 8 september 2014 in de gemeente Haarlem, tezamen en in vereniging met anderen telkens met het oogmerk van wederrechtelijke toe-eigening heeft weggenomen de hierna te noemen goederen, toebehorende aan de hierna te noemen rechthebbenden, en wel:
- uit een winkel, gelegen aan de Grote Houtstraat nummer 95, (kinder)kledingstukken, (kinder)schoenen, petten, (heup)tassen, scharen en een sieraad toebehorende aan H&M en
- uit een winkel, gelegen aan de Grote Houtstraat nummer 8, één luidspreker (iPad Docking Speaker), toebehorende aan Intertoys en
- uit een winkel, gelegen aan de Kruisstraat nummer 51, één koffer, toebehorende aan Hema.”
4.2. Deze bewezenverklaring steunt op de inhoud van de volgende bewijsmiddelen:
“ 1. Een ambtsedig proces-verbaal, nummer PL1100-2014165505-9 (doorgenummerde bladzijden 64 tot en met 66), opgemaakt op 8 september 2014 door [verbalisant 1] en [verbalisant 2] , beiden bevoegd opsporingsambtenaar, voor zover inhoudende als bevindingen van de verbalisanten, zakelijk weergegeven:
Op 8 september 2014, omstreeks 16.00 uur, bevonden, wij verbalisanten [verbalisant 1] en [verbalisant 2] , ons te Haarlem.
Ik, verbalisant [verbalisant 1] , stond stil voor een verkeerslicht. In mijn achteruitkijkspiegel zag ik een voertuig met hierin meerdere personen. Ik zag dat het voertuig voorzien was van het, Roemeense, kenteken [AA-00-BB] . Ik gaf dit kenteken door aan verbalisant [verbalisant 2] . Ik zag dat het voertuig van het merk Fiat, type Escudo, en groen van kleur was.
Ik, verbalisant [verbalisant 2] , heb het kenteken vervolgens nagekeken in het BVI-IB-systeem van de politie. Hieruit bleek dat het voertuig, in combinatie met een aantal personen diverse malen in het systeem voorkwam. De inzittenden die in het verleden in het voertuig hebben gezeten komen allen voor ter zake van winkeldiefstallen, al dan niet met behulp van geprepareerde tassen.
Dit wetende heb ik, verbalisant [verbalisant 1] , het voertuig gevolgd. Ik zag dat het voertuig op de Nieuwe Gracht te Haarlem tot stilstand kwam. Ik zag dat er twee mannen uit het voertuig in de richting van het winkelgebied van Haarlem Centrum liepen. Ik zag dat het voertuig vervolgens weer verder reed en besloot toen het voertuig verder te volgen. Ik zag dat het voertuig parkeerde op de Garenkokerskade te Haarlem. Ik zag dat er vervolgens nog een vrouw en twee mannen het voertuig uit kwamen en richting het winkelgebied van Haarlem centrum liepen. Ik zag dat de vrouw een witte tas in haar handen had. Ik zag dat een van de mannen een rolkoffer, een stoffen koffer op wieltjes, met zich meetrok.
Op dit moment bevond ik, verbalisant [verbalisant 2] , mij op de Kinderhuissingel te Haarlem en zag de drie personen ook lopen. Ik zag ook dat de vrouw een witte tas bij zich droeg en dat een van de mannen een rolkoffer mee trok.
Hierop hebben wij besloten om het voertuig in het zicht te houden en de vier mannen en een vrouw te controleren op het moment dat zij weer in het voertuig zouden zitten.
Op 8 september 2014, omstreeks 17.15 uur, zag ik, verbalisant [verbalisant 1] , dat twee van de vier mannen en de vrouw weer terugkwamen hij het voertuig. Ik zag dat het voertuig begon te rijden en gaf dit door aan verbalisant [verbalisant 2] .
Ik, verbalisant [verbalisant 2] , zag dat het voertuig mij passeerde. Ik ben vervolgens achter het voertuig aangereden. Inmiddels had ik contact opgenomen met collega’s die in uniform waren gekleed en reden in een opvallend dienstvoertuig. Ik bleef de positie van het Roemeense voertuig doorgeven zodat genoemde collega’s mijn richting op konden komen en het voertuig staande zou kunnen houden. Uiteindelijk is het voertuig staande gehouden te Roelofarendsveen.
Bij de staande houding zag ik, verbalisant [verbalisant 2] , dat alle vijf de personen weer in het voertuig zaten. Het voertuig is nadat het vanaf de Garenkokerskade ging rijden niet neer uit mijn zicht is geweest. De andere twee personen moeten dus buiten ons zicht om op de Garenkokerskade al zijn ingestapt. Tijdens de staande houding vroeg ik of ik in het voertuig mocht kijken. De bestuurder, bleek later [verdachte] , opende de achterdeuren van het voertuig. Achter in het voertuig zag ik een tweetal koffers staan. Een van de koffers herkende ik direct als de koffer waar een van de mannen mee had gelopen. Ik vroeg aan [verdachte] of ik in de koffer mocht kijken. [verdachte] opende de koffer voor mij. Ik zag dat er in de koffer een tweetal geprepareerde tassen van het merk America Today zaten. In de koffer lag tevens een hoeveelheid kinderkleding. Aan de kinderkleding zaten prijslabels van winkelketen H&M. Tevens zag ik dat er aan diverse kledingstukken nog beveiligingslabels bevestigd zaten. Ik heb gevraagd aan de vijf personen of zij mij een bewijs van betaling van de kledingstukken konden tonen. Dit konden zij geen van allen.
Achterin de bus zag ik, verbalisant [verbalisant 2] , een witte tas staan waar ik de vrouw, bleek later [medeverdachte 2] , eerder in Haarlem mee had zien lopen. Ik bekeek de tas en zag dat deze ook geprepareerd was. Ik hoorde [medeverdachte 2] zeggen dat de tas niet van haar was. Echter trof ik in deze tas nog een klein zwart tasje aan. In dit tasje vond ik een uitstel van betaling op haar naam.
Inmiddels had ik, verbalisant [verbalisant 1] , van verbalisant [verbalisant 2] doorgekregen dat er kleding van de H&M aangetroffen was. Ik ben hierop naar de H&M in de Grote Houtstraat 95 (het hof begrijpt: in Haarlem) gegaan. Ik heb hier gesproken met de manager en heb kort naar de beelden van de beveiligingscamera’s gekeken. Hierop was te zien dat in ieder geval twee van de mannen en de vrouw de winkel inkomen. Een van de medewerksters van de H&M vertelde mij dat zij deze mannen ook had gezien en dat zij had gezien dat de mannen tassen hadden gevuld met kinderkleding. De manager vertelde mij dat zij de camerabeelden ter beschikking van de politie zou stellen.
Van de genoemde kleding en de tassen zijn door mij, verbalisant [verbalisant 2] , foto’s gemaakt en deze zullen bij dit proces verbaal worden gevoegd. Verder heb ik, verbalisant [verbalisant 2] , nog een gloednieuwe koffer aangetroffen en een iPad docking speaker (het hof begrijpt: een iPod docking speaker), nieuw in verpakking aangetroffen.
2. Een ambtsedig proces-verbaal, nummer PL1100-2014165505-33 (doorgenummerde bladzijde 68), opgemaakt op 9 september 2014 door [verbalisant 3] , bevoegd opsporingsambtenaar, voor zover inhoudende als bevindingen van de verbalisant, zakelijk weergegeven:
Op 9 september 2014 zijn de goederen die bij de verdachten [betrokkene 1] , [verdachte] , [medeverdachte 2] , [betrokkene 2] en [medeverdachte 1] in beslag zijn genomen fotografisch vastgelegd.
Foto’s 1 t/m 5: kleding weggenomen van de H&M; foto 6: koffer waar kleding 1 t/m 5 in zat; foto 7: weggenomen koffer van winkel HEMA; foto’s 8 t/m 10: twee geprepareerde America Today-tassen; foto’s 11 en 12: geprepareerde handtas; foto 13: iPod docking speaker van winkel Intertoys.
3. Een ambtsedig proces-verbaal van aangifte, met bijlage, nummer PL1100-2014165505-1 (doorgenummerde bladzijden 56 tot en met 60), opgemaakt op 9 september 2014 door [verbalisant 1] , bevoegd opsporingsambtenaar, voor zover inhoudende als op die dag tegenover verbalisant afgelegde verklaring van [betrokkene 3] , zakelijk weergegeven:
Ik doe aangifte namens H&M, Grote Houtstraat 95 te Haarlem. Ik begrijp van u dat kleding is weggenomen uit het filiaal aan de Grote Houtstraat te Haarlem op 8 september 2014 tussen 16.00 uur en 17.00 uur. Ik begrijp dat er personen zijn aangehouden die kleding bij zich hadden met labels van de H&M eraan. U toont mij foto’s van de kleding. Dit is inderdaad kleding die hier verkocht wordt. De kledingstukken die u mij toont, mis ik uit de voorraad van de winkel. Deze winkel is voorzien van camerabeveiliging. Ik stel de beelden van de beveiligingscamera’s ter beschikking. Goederen genoemd in de bijlage goederen zijn weggenomen.
Bijlage goederen: kleding en schoeisel; kinderkleding en -schoeisel; drie hoofddeksels (pet); heuptas; kinderketting; kappersartikelen (schaar) drie stuks; schoudertas.
4. Een ambtsedig proces-verbaal, nummer PL1100-2014165505-29 (doorgenummerde bladzijden 95 en 96), opgemaakt op 9 september 2014 door [verbalisant 1] , bevoegd opsporingsambtenaar, voor zover inhoudende als bevindingen van de verbalisant, zakelijk weergegeven:
Ik heb de beelden bekeken van de beveiligingscamera’s van de H&M, Grote Houtstraat 95 te Haarlem in verband met diefstal van diverse kledingstukken (het hof begrijpt: beelden van 8 september 2014).
Op de beelden is te zien dat twee mannen de winkel binnen komen lopen, verder persoon 1 en persoon 2 te noemen. Op de camerabeelden wordt op dit moment het tijdstip 16.13 uur aangegeven. Te zien is dat de beide personen richting de afdeling kinderkleding lopen. Vervolgens beginnen de beide mannen diverse kledingstukken uit de rekken te pakken. Persoon 1 stopt de kleding in een zogenaamde shoppingbag, dit is een tas die in de winkel gebruikt kan worden om de kledingstukken in te tillen. Vervolgens komt er nog een man de winkel in, verder persoon 3 te noemen (omstreeks 16.35 uur). Te zien is dat de man al een drietal tassen in zijn hand heeft. De middelste van deze tassen herken ik als een geprepareerde tas afkomstig van America Today, die is aangetroffen in het voertuig waarmee de personen zich verplaatsten. Ik zie dat persoon 3 in contact komt met persoon 1 en dat persoon 1 de shoppingbag, met inhoud, in de geprepareerde tas van persoon 3 stopt. Persoon 3 verlaat vervolgens direct de winkel zonder ook maar in de buurt te komen van de kassa.
Vervolgens komt er een vrouw de winkel in. Verder persoon 4 te noemen (omstreeks 16.40 uur). Persoon 4 loopt vervolgens ook naar de afdeling kinderkleding. Hier pakt zij een broek die ze vervolgens met haar linkerarm omhoog houdt. Hierdoor schermt zij het zicht op haar tas, welke zij om haar linkerarm draagt, af. Ik herken de tas als de handtas die tevens in beslag genomen is. Te zien is dat de vrouw een kinderbroek van het rek pakt en deze wegstopt in haar tas. De vrouw verlaat uiteindelijk ook de winkel zonder in de buurt te komen van de kassa.
Persoon 2 heeft ook een tas met kleding gevuld. Deze laat hij echter achter in de winkel. Op eerdere beelden zag ik dat persoon 2 kleding overgeeft aan persoon 3. Deze kleding is in de tas van persoon 1 gestopt. Dit betreft de tas welke uiteindelijk in de geprepareerde tas van persoon 3 wordt gestopt.
Ik herken vier van de vijf personen als de personen die op 8 september zijn aangehouden.
5. Een ambtsedig proces-verbaal, nummer PL1100-2014165505-38 (doorgenummerde bladzijde 94), opgemaakt op 9 september 2014 door [verbalisant 3] , bevoegd opsporingsambtenaar, voor zover inhoudende als bevindingen van verbalisant, zakelijk weergegeven:
Camerabeelden proces-verbaal 2014165505-29
Op dinsdag 9 september 2014 heb ik onderzoek gedaan naar de identiteit van de omschreven personen genoemd in opgemeld proces-verhaal, waarin een beschrijving van de camerabeelden van de H&M is opgenomen. Ik heb de identiteit met behulp van de ID-staten en dit proces-verbaal achterhaald dat:
persoon 1 betreft verdachte [betrokkene 2] ,
persoon 2 betreft verdachte [betrokkene 1] ,
persoon 3 betreft verdachte [medeverdachte 1] ,
persoon 4 betreft verdachte [medeverdachte 2] .
6. Een ambtsedig proces-verbaal van aangifte, nummer PL1100-2014166319-1 (doorgenummerde bladzijden 131 en 132), opgemaakt op 9 september 2014 door [verbalisant 2] , bevoegd opsporingsambtenaar, voor zover inhoudende als op die dag tegenover de verbalisant afgelegde verklaring van [betrokkene 4] , zakelijk weergegeven:
Ik ben namens de HEMA, Kruisstraat 51 te Haarlem, gerechtigd tot het doen van aangifte. Ik werd door een politieagent aangesproken. Hij vertelde mij dat er op 8 september 2014 vermoedelijk een winkeldiefstal had plaatsgevonden bij het Hema filiaal. De agent toonde mij een foto met daarop een zwarte koffer. Ik herkende de koffer direct als een koffer die wij verkopen in dit filiaal. Deze koffers staan in het midden van het filiaal. In de stelling kijkend merk ik nu dat dit formaat niet meer in de stelling staat, terwijl ze daar nog wel horen te staan.
Uit de administratie blijkt dat er van dit model drie stuks vermist worden. Ik ben met de agent de beelden van de beveiligingscamera’s gaan bekijken. Door een net uitgevoerde verbouwing in het filiaal zijn de camera’s nog niet juist geïnstalleerd. Hierdoor hebben wij enkel zicht op de in- en uitgang. Kijkend op de beelden is te zien dat de koffer om 17.03 uur uit het filiaal wordt weggenomen door een man. Deze man was samen met een andere man om 17.01 het filiaal binnen gekomen. Uit ons kassasysteem blijkt dat deze koffer niet tussen 17.00 uur en 7.05 uur is afgerekend. De koffer is niet betaald.
Ik heb de politie voorzien van een aantal foto’s gemaakt van de beveiligingsbeelden.
7. Een ambtsedig proces-verbaal, nummer PL1100-2014166319-2 (doorgenummerde bladzijden 134 en 135), opgemaakt op 9 september 2014 door [verbalisant 2] , bevoegd opsporingsambtenaar, voor zover inhoudende als bevindingen van de verbalisant, zakelijk weergegeven:
Op maandag 8 september 2014 werd onder aangehouden verdachten een nieuwe zwarte reiskoffer aangetroffen en inbeslaggenomen. Uit ingesteld onderzoek bleek deze koffer te zijn weggenomen uit het HEMA filiaal aan Kruisstraat 51 te Haarlem. Op 8 september 2014, vermoedelijk tussen 16.00 uur en 17.15 uur, had een winkeldiefstal plaatsgevonden bij dit HEMA filiaal. In het filiaal zijn beveiligingscamera’s aanwezig. De camera die goed registreerde was de camera bij de in- en uitgang van het filiaal.
Op de beelden zag ik dat de koffer op 8 september 2014 te 17.03 uur uit de winkel werd weggenomen door een man, verder te noemen ‘man 1’. Op de beelden is te zien dat man 1 op 8 september 2014, te 17.01 uur, samen met een andere man, verder te noemen ‘man 2’, het filiaal binnenkomt. Man 2 verlaat het filiaal circa 5 seconden voor man 1 het filiaal verlaat.
Door een technische storing waren de bewegende beelden niet veilig te stellen, waardoor enkel een aantal foto’s is opgeslagen.
8. Een ambtsedig proces-verbaal, nummer PL1100-2014165505-40 (doorgenummerde bladzijde 103), opgemaakt op 9 september 2014 door [verbalisant 3] , bevoegd opsporingsambtenaar, voor zover inhoudende als bevindingen van verbalisant, zakelijk weergegeven:
Camerabeelden proces-verbaal 2014166319-2
Op dinsdag 9 september 2014 heb ik onderzoek gedaan naar de identiteit van de omschreven personen genoemd in opgemeld proces-verhaal, waarin een beschrijving van de camerabeelden (het hof begrijpt foto’s) van de HEMA is opgenomen. Ik heb de identiteit met behulp van de ID-staten en dit proces-verbaal achterhaald dat: persoon 1 betreft verdachte [betrokkene 1] , persoon 2 betreft verdachte [betrokkene 2] .
9. Een ambtsedig proces-verbaal van aangifte, nummer PL1100-2014166257-1 (doorgenummerde bladzijden 141 en 142), opgemaakt op 9 september 2014 door [verbalisant 2] , bevoegd opsporingsambtenaar, voor zover inhoudende als op die dag tegenover verbalisant afgelegde verklaring van [betrokkene 5] , zakelijk weergegeven:
Ik ben namens Intertoys, Grote Houtstraat 8 te Haarlem gerechtigd tot het doen van aangifte.
Een agent vertelde mij dat er vermoedelijk op 8 september 2014 een winkeldiefstal bij het filiaal had plaatsgevonden. Hij toonde mij een foto met daarop de beeltenis van een voorwerp van het merk AudioSonic, te weten een iPad docking speaker (het hof begrijpt: een iPod docking speaker), kleur rose. Ik herken de speaker als een goed dat wij in het filiaal verkopen. Ik zag een sticker op de doos, welke wij in gebruik hebben bij de Intertoys. De speaker is nu in de aanbieding bij de Intertoys dat komt ook overeen met de aanbiedings- sticker. Op die sticker staat een artikelnummer. Ik heb dit artikelnummer nagetrokken in het Intertoys administratiesysteem. Het artikelnummer is van Intertoys. Uit het systeem haal ik dat in dit filiaal nog één speaker aanwezig moet zijn. Na controle in de stelling blijkt dat in dit filiaal geen speaker meer aanwezig is van dit merk, type en kleur. De speaker moet dan zonder betaling te zijn weggenomen.”
4.3. Het bestreden arrest bevat daarnaast de volgende – voor de beoordeling van het middel relevante – nadere bewijsoverwegingen:
“Medeplegen
Het hof acht bewezen dat de verdachte de diefstallen tezamen en in vereniging heeft gepleegd met de mede-inzittenden van de auto en overweegt daartoe als volgt.
Uit de bewijsmiddelen leidt het hof af dat de verdachte met vier anderen in een auto op weg is gegaan naar een winkelgebied in Haarlem Centrum. De auto is op de Nieuwe Gracht in Haarlem gestopt waarna twee mannelijke inzittenden uit het voertuig stapten en zich begaven in de richting van het winkelgebied van Haarlem Centrum. Het voertuig reed verder en parkeerde vervolgens op de Garenkokerkade. Een vrouwelijke inzittende, medeverdachte [medeverdachte 2] , en twee mannelijke inzittenden stapten uit en liepen eveneens in de richting van het winkelgebied. [medeverdachte 2] droeg een witte tas en één van de mannen had een rolkoffer.
Op beelden van de winkel H&M is te zien dat twee mannen, de medeverdachte [betrokkene 2] en de medeverdachte [betrokkene 1] , de winkel binnen kwamen. Ze gingen naar de afdeling kinderkleding en pakten kleding uit de rekken. [betrokkene 2] stopte kleding in een tas. [betrokkene 1] vulde een tas met kleding en gaf die aan [betrokkene 2] . Even later kwam een man, de medeverdachte [medeverdachte 1] , de winkel in met drie tassen in zijn hand. De middelste was een geprepareerde tas van America Today. [betrokkene 2] stopte de tas met inhoud, inclusief de tas met kleding die de medeverdachte [betrokkene 1] hem had gegeven, in de geprepareerde tas van [medeverdachte 1] . [medeverdachte 1] verliet vervolgens de winkel zonder de goederen af te rekenen. Even later kwam [medeverdachte 2] de winkel in en pakte op de kinderafdeling een broek en stopte die in haar geprepareerde tas. Ze verliet de winkel zonder te betalen.
[betrokkene 2] en [betrokkene 1] gingen het filiaal van de HEMA binnen. Vervolgens is [betrokkene 2] het filiaal uit gelopen terwijl [betrokkene 1] vijf seconden later met een koffer van de HEMA naar buiten kwam. Uit het kassasysteem van de HEMA blijkt dat er in de periode dat [betrokkene 2] en [betrokkene 1] in het filiaal zijn geweest er geen koffer is afgerekend.
Als de politie de auto vervolgens staande houdt, zit de verdachte met de vier medeverdachten in de auto. [verdachte] is de bestuurder van de auto. Achterin het voertuig staan twee koffers, waarvan de verbalisant er één herkent als de koffer waarmee een van de mannelijke inzittenden het winkelgebied in liep. In de koffer zitten twee geprepareerde tassen van het merk America Today en kinderkleding met prijslabels van H&M eraan. Aan kledingstukken zitten ook nog beveiligingslabels. Geen van de vijf inzittenden kan een betalingsbewijs voor de goederen tonen. In de auto treffen de verbalisanten ook de witte geprepareerde tas aan waarmee [medeverdachte 2] naar het winkelgebied liep. In de auto bevindt zich tevens een gloednieuwe koffer, die later van de HEMA blijkt te zijn, en een iPad Docking Speaker, die van Intertoys blijkt te zijn gestolen.
Het hof concludeert uit het voorgaande dat de verdachte de auto bestuurde die de medeverdachten heeft afgezet om met geprepareerde tassen het winkelgebied van Haarlem in te gaan. De verdachte en/of de medeverdachten hebben vervolgens winkeldiefstallen gepleegd bij de H&M, HEMA en Intertoys. Vervolgens zijn de verdachte en de medeverdachten gezamenlijk met de geprepareerde tassen en alle gestolen goederen in één auto weer op weg gegaan. De verdachte bestuurde ook toen deze auto. Het hof is dan ook van oordeel dat er naar de uiterlijke verschijningsvorm tussen de verdachte en de medeverdachten sprake was van een zodanige bewuste en nauwe samenwerking bij de uitvoering van een vooropgezet plan dat sprake is van medeplegen van de drie winkeldiefstallen.”
4.4. In de toelichting op het middel wordt opgemerkt dat uit de door het hof gebezigde bewijsmiddelen ten aanzien van geen van de drie tenlastegelegde winkeldiefstallen kan blijken dat de verdachte daarbij lijfelijk aanwezig is geweest. Wat betreft de tenlastegelegde winkeldiefstal bij H&M houdt bewijsmiddel 5 (in samenhang met de bewijsmiddelen 1, 3 en 4) in dat enkel de medeverdachten [betrokkene 2] , [betrokkene 1] , [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] bij de winkel van H&M binnen zijn geweest. In samenhang met de bewijsmiddelen 6 en 7 houdt bewijsmiddel 8 vervolgens in dat enkel de medeverdachten [betrokkene 1] en [betrokkene 2] bij de diefstal uit de winkel van HEMA aanwezig zijn geweest. Ten aanzien van de winkeldiefstal bij Intertoys kan op grond van de gebezigde bewijsmiddelen in het geheel niet worden uitgemaakt of de verdachte daarbij een nadere rol heeft gespeeld.
4.5. Door de steller van het middel wordt voorts aangevoerd dat uit de door het hof gebezigde bewijsmiddelen niet meer volgen dan dat de verdachte als bestuurder van de gebruikte auto samen met zijn medeverdachten naar het winkelgebied van het centrum van Haarlem is gereden en dat de verdachte op enig moment in aanwezigheid van verschillende gestolen goederen met zijn medeverdachten ook weer als bestuurder van de gebruikte auto van het genoemde winkelgebied is weggereden. Met deze stelling ben ik het slechts tot op zekere hoogte eens, aangezien het hof uit bewijsmiddel 1 ook nog heeft kunnen afleiden dat de verdachte na het parkeren van de auto in de nabijheid van het winkelgebied samen met twee van zijn medeverdachten het winkelgebied is ingelopen.
4.6. Maar dat laat onverlet dat noch ten aanzien van de uitvoering van één van de tenlastegelegde diefstallen afzonderlijk noch ten aanzien van de uitvoering van de drie tenlastegelegde diefstallen samen zonder meer uit de bewijsmiddelen kan blijken dat de concrete betrokkenheid van de verdachte heeft bestaan uit een gezamenlijke uitvoering. Het fungeren als bestuurder pleegt eerder met medeplichtigheid in verband te worden gebracht. Onder deze omstandigheden geldt – gelet op het bepaalde in rov. 3.2.2 e.v. van HR 2 december 2014, ECLI:NL:HR:2014:3474, NJ 2015/390 – dat op het hof de taak rustte om ingeval van bewezenverklaring van medeplegen het betreffende medeplegen in zijn bewijsvoering nauwkeurig te motiveren. Nu de bewijsoverwegingen van het hof in het bestreden arrest niet meer inhouden dan dat “de verdachte de auto bestuurde die de medeverdachten heeft afgezet om met geprepareerde tassen het winkelgebied van Haarlem in te gaan” en dat “de verdachte en de medeverdachten gezamenlijk met de geprepareerde tassen en alle gestolen goederen in één auto weer op weg [zijn] gegaan” en “de verdachte […] ook toen deze auto [bestuurde]”, heeft de steller van het middel met zijn klacht dat de bewezenverklaring van het hof op dit punt tekortschiet een punt.
4.7. Het voorgestelde middel slaagt.
5. Ambtshalve heb ik geen gronden aangetroffen die tot vernietiging van de bestreden uitspraak aanleiding behoren te geven.
6. Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest en tot terugwijzing van de zaak naar het gerechtshof Amsterdam, teneinde op het bestaande hoger beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan.
De Procureur-Generaal
bij de Hoge Raad der Nederlanden
AG
Beroepschrift 13‑05‑2016
HOGE RAAD DER NEDERLANDEN
SCHRIFTUUR houdende een middel van cassatie inzake:
Het arrest van het gerechtshof te Amsterdam d.d. 19 november 2015, bekend onder parketnummer 23/004835-14, gewezen in hoger beroep tegen het vonnis van de politierechter te Haarlem d.d. 26 november 2014, bekend onder parketnummer 15/196247-14.
In de strafzaak tegen:
[requirant], geboren te [geboorteplaats] ([geboorteland]) op [geboortedatum] 1988.
Te dezen vertegenwoordigd door mr. N.D. de Fluiter, advocaat te Amsterdam en bepaaldelijk gevolmachtigd tot ondertekening en indiening van deze schriftuur.
MIDDEL — Strijd met artikelen 311 Sr jo. 358 lid 2 359 lid 2 Sv.
Het recht is geschonden en/of naleving is verzuimd, zoals bedoeld in artikel 79 RO, doordat het hof ter terechtzitting van 5 november 2015 het door requirant in hoger beroep voorgedragen verweer onvoldoende gemotiveerd heeft verworpen, althans op gronden die deze verwerping niet kunnen dragen, zodat 's Hofs bewezenverklaring onvoldoende met redenen is omkleed.
- •
Immers heeft het hof onterecht overwogen dat requirant is aan te merken als medepleger van winkeldiefstallen, nu zijn bijdrage aan de gedragingen van de medeverdachten onvoldoende significant is om te kwalificeren als bewuste en nauwe samenwerking, althans heeft het hof de bewezenverklaring onvoldoende gemotiveerd.
Toelichting
1.
De medeverdachten in onderhavige zaak zouden drie winkeldiefstallen hebben gepleegd. Requirant was de bestuurder van de auto die medeverdachten heeft afgezet in het winkelgebied te Haarlem.
2.
Het hof overweegt daarbij dat ‘Uit het voorgaande te concluderen valt dat verdachte de auto bestuurde die de medeverdachten heeft afgezet om met geprepareerde tassen het winkelgebied in Haarlem in te gaan.(…) Vervolgens zijn de verdachte en de medeverdachten gezamenlijk met de geprepareerde tassen en alle gestolen goederen in één auto weer op weg gegaan.’ Dit gegeven zou medeplegen van diefstal opleveren, omdat naar de uiterlijke verschijningsvorm sprake was van een zodanige bewuste en nauwe samenwerking bij de uitvoering van een vooropgezet plan.
3.
Gelet op vigerende jurisprudentie van de Hoge Raad is er pas sprake van een bewuste en nauwe samenwerking indien verdachte een voldoende significante en wezenlijke bijdrage aan het delict heeft geleverd.1. Tevens moet er sprake zijn van dubbel opzet bij verdachte, namelijk opzet op het grondfeit en opzet op het medeplegen.
4.
Daarnaast is het zo dat sommige situaties het tegendeel van medeplegen doen vermoeden: gedragingen zoals helpen bij een vlucht, op de uitkijk staan e.d. worden geassocieerd met medeplichtigheid. Indien dit het geval is, gelden er extra motiveringseisen wil medeplegen worden aangenomen.2.
5.
Nu requirant niet meer dan een auto heeft bestuurd waarin zich ook personen bevonden die gestolen goederen bij zich droegen, kan niet worden vastgesteld dat requirant een voldoende significante bijdrage heeft geleverd aan die diefstallen. Daarbij kan niet worden vastgesteld dat er sprake was van opzet op het plegen van diefstal, zelfs niet in voorwaardelijke vorm nu onvoldoende uit de stukken blijkt dat requirant wetenschap had of had moeten hebben van de gestolen goederen.
6.
De veronderstelling van het hof dat er sprake is geweest van een vooropgezet plan en daaruit voortvloeiende nauwe en bewuste samenwerking, vloeit onvoldoende voort uit het dossier, althans is onvoldoende gemotiveerd.
7.
Tevens geldt dat het besturen van een ‘vluchtauto’ hoogstens wijst op medeplichtigheid, en daarmee gelden er extra motiveringeisen. In haar arrest heeft het gerechtshof slechts summier gemotiveerd waarom het besturen van de auto, een gedraging is die naar haar uiterlijke verschijningsvorm is aan te merken als een voldoende significante bijdrage aan een bewuste en nauwe samenwerking bij de uitvoering van een vooropgezet plan. Aan de extra motiveringseisen is dan ook niet voldaan.
8.
Nu het hof het namens requirant in hoger beroep voorgedragen verweer, ten onrechte heeft verworpen, althans op gronden die deze verwerping niet kunnen dragen, zodat 's Hofs bewezenverklaring onvoldoende met redenen is omkleed, is requirant van mening dat het arrest van het gerechtshof te Amsterdam d.d. 19 november 2015 voor vernietiging en verwijzing in aanmerking komt.
Amsterdam, 13 mei 2016
N.D. de Fluiter
Voetnoten
Voetnoten Beroepschrift 13‑05‑2016
ECLI:NL:HR:2014:3474