5.2 (Ont)voeging fiscale eenheid of fusie

In het arrest van de Hoge Raad van 27 oktober 2006, ECLI:NL:HR:2006:AW4015, heeft de belastingplichtige in 1995 een deelneming verworven die in 1998 gevoegd is in de fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting met de belastingplichtige als moedervennootschap. In 1995 heeft de belastingplichtige de kosten ter zake van de aankoop van de deelneming als onderdeel van de kostprijs geactiveerd. In het jaar 1998 heeft de belanghebbende de aankoopkosten ten laste van haar belastbare winst gebracht, hetgeen door de Hoge Raad is afgewezen.

In het arrest van de Hoge Raad van 29 april 2011, ECLI:NL:HR:2011:BP3879, verwerft de belastingplichtige alle aandelen in een dochtervennootschap. De belastingplichtige en de dochtervennootschap hebben verzocht om de dochtervennootschap met terugwerkende kracht vanaf verwervingsdatum met de belastingplichtige te voegen in een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. De Hoge Raad overweegt dat het belang dat belastingplichtige in de dochtervennootschap heeft verworven, voldoet aan de omschrijving van een deelneming als bedoeld in artikel 13 Wet Vpb 1969. De wetgever heeft beoogd de aankoopkosten van een dergelijk belang van aftrek uit te sluiten. Daaraan doet niet af, aldus de Hoge Raad, dat de dochtervennootschap onmiddellijk na de verwerving werd opgenomen in een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting met belastingplichtige.

Met betrekking tot een juridische fusie overweegt Rechtbank Haarlem in haar uitspraak van 15 maart 2006, ECLI:NL:RBHAA:2006:AV7373, dat het er niet toe doet dat ten aanzien van de verworven vennootschap als gevolg van de fusie geen deelnemingsverhouding meer bestaat. De aankoopkosten blijven als (niet aftrekbare) aankoopkosten deelneming kwalificeren, aldus de Rechtbank.

Indien de aandelen in een dochtermaatschappij die deel uitmaakt van een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting worden vervreemd, verbreekt de fiscale eenheid. De ter zake van de verkoop van de deelneming gemaakte kosten komen als verkoopkosten deelneming niet in aftrek. Daaraan doet niet af dat de verkoopkosten zijn gemaakt in de periode waarin de dochtermaatschappij deel uitmaakte van de fiscale eenheid met de belastingplichtige als moedermaatschappij. Dit blijkt uit het arrest van de Hoge Raad van 11 januari 2013, ECLI:NL:HR:2013:BY0612. Opgemerkt wordt dat als gevolg van het December-I-arrest bij een voorgenomen verkoop van een gevoegde deelneming op de balans van de belastingplichtige (de fiscale eenheid) een transitorische actiefpost wordt opgenomen voor de gemaakte kosten ter zake van de (beoogde) verkoop van een deelneming, terwijl deze deelneming als gevolg van de voeging niet als zodanig zichtbaar is in de aangifte vennootschapsbelasting. Deze deelneming wordt namelijk pas zichtbaar op het onmiddellijk aan de verkoop voorafgaande tijdstip en dat kan geruime tijd na balansdatum liggen.