HvJ EU, 07-12-2016, nr. C-686/15

Het verzoek om een prejudiciële beslissing betreft de uitlegging van richtlijn 2000/60/EG van het Europees Parlement en de Raad van 23 oktober 2000 tot vaststelling van een kader voor communautaire maatregelen betreffende het waterbeleid (PB 2000, L 327, blz. 1).

Dit verzoek is ingediend in het kader van een geding tussen Vodoopskrba i odvodnja d.o.o. en Željka Klafurić over de weigering van deze laatste om het vaste gedeelte in de prijs van haar waterverbruik te betalen.

Vodoopskrba i odvodnja is de leverancier van gemeentelijke watervoorzieningsdiensten op het grondgebied van een aantal Kroatische steden, waaronder Zagreb.

Zij heeft voor de verwijzende rechter een procedure wegens wanbetaling ingesteld tegen Ž. Klafurić, die een deel van het bedrag van de waterfacturen voor de periode tussen december 2013 en juni 2014 betwist.

Klafurić betwist dat zij het vaste gedeelte van de prijs van de waterdiensten dient te betalen, dat los van het werkelijke waterverbruik wordt berekend.

Volgens de verwijzende rechter moet de verbruiker enkel betalen voor zijn waterverbruik op basis van hetgeen op zijn meter wordt uitgelezen en overeenkomt met het variabele gedeelte van zijn factuur. Volgens hem is de toepasselijke nationale wetgeving ‘niet in overeenstemming gebracht’ met richtlijn 2000/60 wat de vaststelling van de prijs en de wijze van betaling van het water betreft.

In die omstandigheden heeft de Općinski sud u Velikoj Gorici (rechter voor de gemeente Velika Gorica, Kroatië) de behandeling van de zaak geschorst en het Hof de volgende prejudiciële vragen gesteld:

In herinnering moet worden gebracht dat het in het kader van de bij artikel 267 VWEU ingestelde procedure van samenwerking tussen de nationale rechterlijke instanties en het Hof, aan het Hof staat om de nationale rechter een nuttig antwoord te geven aan de hand waarvan deze het bij hem aanhangige geding kan oplossen. Daartoe dient het Hof de hem voorgelegde vragen in voorkomend geval te herformuleren. In dat verband kan het Hof uit alle door die rechter verschafte gegevens, met name uit de motivering van de verwijzingsbeslissing, de elementen van Unierecht putten die, gelet op het voorwerp van het geschil, uitlegging behoeven (zie met name arrest van 14 april 2016, Cervati en Malvi, C-131/14, EU:C:2016:255, punt 26).

In casu wenst de verwijzende rechter, gelet op de motivering van zijn beslissing, met zijn twee vragen, die tezamen moeten worden onderzocht, in wezen te vernemen of richtlijn 2000/60 aldus moet worden uitgelegd dat zij in de weg staat aan een nationale regeling die bepaalt dat de aan de verbruiker in rekening gebrachte prijs van waterdiensten niet alleen een variabel gedeelte omvat, dat wordt berekend op basis van de door de betrokkene werkelijk verbruikte hoeveelheid water, maar ook een vast gedeelte, dat overeenkomt met de lasten voor de aansluiting van gebouwen op het watervoorzieningsnetwerk en met de lasten die samengaan met het onderhoud daarvan, de meteropneming, de verwerking van de opgenomen gegevens, de ijking en het onderhoud van de meters, en de analyse en instandhouding van de drinkwaterhygiëne.

Blijkens overweging 19 van richtlijn 2000/60 beoogt deze richtlijn het aquatische milieu in de Unie in stand te houden en te verbeteren. Deze doelstelling betreft in de eerste plaats de kwaliteit van de betrokken wateren. Beheersing van de beschikbare hoeveelheid is een bijkomend element bij het garanderen van een goede waterkwaliteit, en derhalve dienen ook maatregelen betreffende de kwantitatieve aspecten te worden getroffen met het oog op de doelstelling om een goede waterkwaliteit te waarborgen.

In dat verband bepaalt artikel 9 van richtlijn 2000/60 dat de lidstaten rekening houden met het beginsel van terugwinning van de kosten van waterdiensten, inclusief milieukosten en kosten van de hulpbronnen, met inachtneming van de economische analyse volgens bijlage III bij die richtlijn en overeenkomstig met name het beginsel dat de vervuiler betaalt. De lidstaten dienen er onder meer voor te zorgen dat het waterprijsbeleid adequate prikkels bevat voor de gebruikers om de watervoorraden efficiënt te benutten, en daardoor een bijdrage te leveren aan de milieudoelstellingen van richtlijn 2000/60.

De middelen voor het bereiken van het gestelde doel dat ervoor wordt gezorgd dat het waterprijsbeleid adequate prikkels bevat voor de gebruikers om de watervoorraden efficiënt te benutten, worden aldus aan het oordeel van de lidstaten overgelaten. In die context kan niet worden betwist dat de vaststelling van de prijs van waterdiensten op basis van het werkelijke waterverbruik een van de middelen vormt die gebruikers ertoe kunnen aanzetten de watervoorraden efficiënt te benutten.

Om te voldoen aan de door het Unierecht opgelegde verplichting van kostenterugwinning voor waterdiensten beschikken de lidstaten evenwel over de mogelijkheid om voor de vaststelling van de waterprijs andere regels vast te stellen, die het met name mogelijk maken de kosten te verhalen die de watervoorzieningsdiensten dragen om aan de gebruikers water in toereikende hoeveelheden en van toereikende kwaliteit ter beschikking te stellen, ongeacht hun werkelijke verbruik van dat water.

Voor zover zij de in punt 20 van het onderhavige arrest in herinnering gebrachte verplichting nakomen om de kosten van waterdiensten, inclusief milieukosten en kosten van de hulpbronnen, terug te winnen, mogen de lidstaten immers — in het kader van de beoordelingsvrijheid die hun door richtlijn 2000/60, die niet voorziet in een specifiek tariferingssysteem, wordt gelaten — tussen verschillende tariferingssystemen die kiezen welke het best aan hun eigen situatie zijn aangepast.

Dienaangaande blijkt noch uit artikel 9 van richtlijn 2000/60 noch uit enige andere bepaling van deze richtlijn dat de Uniewetgever heeft willen uitsluiten dat de lidstaten een waterprijsbeleid vaststellen dat gebaseerd is op een aan de gebruikers berekende waterprijs die een variabel gedeelte omvat dat verband houdt met de werkelijk verbruikte hoeveelheid water en een vast gedeelte dat daarvan losstaat.

Overigens blijkt uit het onderzoek van de verschillende nationale wetgevingen dat, zoals de Commissie opmerkt, die in dat verband verwijst naar haar mededeling aan de Raad, het Europees Parlement en het Economisch en Sociaal Comité van 26 juli 2000, met als titel ‘Prijsstelling als beleidsinstrument voor een duurzamere benutting van de waterreserves’ [COM(2000) 477 definitief], en naar het technisch verslag van het Europees Milieuagentschap (EEA 16/2013) met als titel ‘Assessment of cost recovery through water pricing’, het in de lidstaten gebruikelijk is dat de prijs van de waterdiensten bestaat uit een vast gedeelte en een variabel gedeelte.

Dienaangaande blijkt uit de relevante bepalingen van de in het hoofdgeding aan de orde zijnde nationale regeling dat bedoelde regeling rekening houdt met het beginsel van integrale terugwinning van de kosten in verband met de beschikbaarheid en de bescherming van het water en met de bouw, het beheer en het onderhoud van watervoorzieningssytemen. Zij bepalen in het bijzonder dat het vaste gedeelte van de prijs van de waterdiensten met name beoogt de kosten te dekken in verband met het onderhoud van het gemeentelijke watervoorzieningsnetwerk, en met de analyse en de instandhouding van de drinkwaterhygiëne.

Gelet op een en ander moet op de gestelde vragen worden geantwoord dat richtlijn 2000/60 aldus moet worden uitgelegd dat zij niet in de weg staat aan een nationale regeling als in het hoofdgeding, die bepaalt dat de aan de verbruiker in rekening gebrachte prijs van waterdiensten niet alleen een variabel gedeelte omvat, dat wordt berekend op basis van de door de betrokkene werkelijk verbruikte hoeveelheid water, maar ook een vast gedeelte, dat losstaat van die hoeveelheid.

Ten aanzien van de partijen in het hoofdgeding is de procedure als een aldaar gerezen incident te beschouwen, zodat de verwijzende rechterlijke instantie over de kosten heeft te beslissen. De door anderen wegens indiening van hun opmerkingen bij het Hof gemaakte kosten komen niet voor vergoeding in aanmerking.

Het Hof (Zesde kamer) verklaart voor recht:

Richtlijn 2000/60/EG van het Europees Parlement en de Raad van 23 oktober 2000 tot vaststelling van een kader voor communautaire maatregelen betreffende het waterbeleid moet aldus worden uitgelegd dat zij niet in de weg staat aan een nationale regeling als in het hoofdgeding, die bepaalt dat de aan de verbruiker in rekening gebrachte prijs van waterdiensten niet alleen een variabel gedeelte omvat, dat wordt berekend op basis van de door de betrokkene werkelijk verbruikte hoeveelheid water, maar ook een vast gedeelte, dat losstaat van die hoeveelheid.

ondertekeningen