HR, 31-01-2023, nr. 21/02823

De verdachte is bij arrest van 2 juli 2021 door het gerechtshof Den Haag niet-ontvankelijk verklaard in het hoger beroep, ingesteld tegen het vonnis van de rechtbank Den Haag, van 11 maart 2019 waarbij de verdachte bij verstek wegens “overtreding van artikel 9, zevende lid van de Wegenverkeerswet 1994” is veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van twee weken.

Het cassatieberoep is ingesteld namens de verdachte. N.M. Fakiri, advocaat te 's‑Gravenhage, heeft twee middelen van cassatie voorgesteld.

In het eerste middel wordt geklaagd over het oordeel van het hof dat de verdachte rechtsgeldig is opgeroepen voor de terechtzitting in hoger beroep en dat het hof de zaak vervolgens bij verstek heeft behandeld.

Bij de aan de Hoge Raad toegezonden stukken bevinden zich:

i. Een ‘Informatiestaat SKDB-persoon’ van 11 februari 2019 die inhoudt dat de verdachte op dat moment niet is gedetineerd en vanaf 16 november 2017 als woonadres heeft [a-straat 1] , [plaats] .

ii. Een akte van hoger beroep van 20 mei 2019 waarin als adres van de verdachte is vermeld: [a-straat 1] , [plaats] .

iii. Een aan de appelakte gehecht – door de griffier als schriftelijke bijzondere volmacht als bedoeld in art. 450 lid 1 onder a Sv aangemerkt – faxbericht van 18 mei 2019 van de raadsman van de verdachte, waarin is vermeld dat het adres [b-straat 1] [plaats] wordt opgegeven voor de toezending van het afschrift van de appeldagvaarding.

iv. Een ‘Informatiestaat SKDB-persoon’ van 22 januari 2020 die inhoudt dat de verdachte op dat moment niet is gedetineerd en vanaf 25 oktober 2019 als woonadres heeft [c-straat 1] , [plaats] .

v. Een ‘Informatiestaat SKDB-persoon’ van 26 april 2021 die inhoudt dat de verdachte op dat moment niet is gedetineerd en vanaf 31 augustus 2020 als woonadres heeft [d-straat 1] , [plaats] .

vi. Een akte van uitreiking die inhoudt dat de dagvaarding op 8 mei 2021 tevergeefs is aangeboden op het adres [d-straat 1] , [plaats] en vervolgens op 12 mei 2021 is uitgereikt aan een medewerker van het openbaar ministerie, waarna op die datum een afschrift van de dagvaarding is verzonden naar dat adres in [plaats] .

vii. Een ‘Informatiestaat SKDB-persoon’ van 12 mei 2021 die inhoudt dat de verdachte op dat moment niet is gedetineerd en vanaf 31 augustus 2020 als woonadres heeft [d-straat 1] , [plaats] .

viii. Het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 2 juli 2021 dat inhoudt dat de verdachte daar niet is verschenen en dat tegen hem verstek is verleend, waarna het hof de verdachte op grond van artikel 416 lid 2 Sv niet-ontvankelijk heeft verklaard in zijn hoger beroep.

Het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 2 juli 2021 houdt onder meer in:

“De voorzitter stelt vast dat de akte van uitreiking vermeldt dat de oproeping in hoger beroep op 8 mei 2021 is aangeboden op het adres: [d-straat 1] te [plaats] , maar dat de oproeping daar niet is uitgereikt omdat de geadresseerde niet meer woont op dit adres.

De voorzitter stelt voorts vast dat, te oordelen naar de gegevens die zijn opgenomen in de Informatiestaat SKDB-persoon, gedateerd 12 mei 2021, de verdachte niet is gedetineerd en dat hij vanaf 31 augustus 2020 is ingeschreven in de BRP op het adres: [d-straat 1] te [plaats] , en dat de oproeping kennelijk op voet van dat gegeven op 12 mei 2021 is uitgereikt aan een medewerker van het Openbaar Ministerie, waarna een afschrift daarvan als gewone brief is verzonden naar dit adres. Het adres [b-straat 1] te [plaats] dat in de begeleidende brief bij de appèlakte staat vermeld is het kantooradres van de raadsman.

De voorzitter stelt vast dat de oproeping voor de zitting van heden op de juiste wijze is uitgereikt.

Het gerechtshof verleent verstek tegen de niet-verschenen verdachte.”

De steller van het middel klaagt dat tegen de verdachte ten onrechte verstek is verleend omdat uit de processtukken niet kan blijken dat de oproeping voor de terechtzitting van 2 juli 2021 rechtsgeldig is betekend. Het middel bevat twee deelklachten.

De eerste deelklacht

De steller van het middel klaagt in de eerste plaats dat het hof zijn oordeel, dat de oproeping voor de zitting van 2 juli 2021 op juiste wijze aan de verdachte is betekend, baseert op gegevens uit de ‘Informatiestaat SKDB-persoon’ gedateerd 12 mei 2021, terwijl het procesdossier enkel een ‘Informatiestaat SKDB-persoon’ van 26 april 2021 bevat.

Uit de aan de Hoge Raad gezonden stukken blijkt dat het dossier naast een ‘Informatiestaat SKDB-persoon’ van 26 april 2021 tevens een ‘Informatiestaat SKDB-persoon’ van 12 mei 2021 bevat. Uit het verhandelde ter terechtzitting in hoger beroep, zoals weergegeven onder randnr. 2.3., kan worden afgeleid dat de SKDB-staat van 12 mei 2021 zich ook in het procesdossier van het hof bevond. Het hof heeft zijn oordeel dat de oproeping op juiste wijze aan de verdachte is betekend immers hierop gebaseerd. De klacht dat het procesdossier geen ‘Informatiestaat SKDB-persoon’ van 12 mei 2021 bevat, mist derhalve feitelijke grondslag en kan daarom niet tot cassatie leiden.

De eerste deelklacht faalt.

De tweede deelklacht

Het middel bevat daarnaast de klacht dat uit de verwijzing naar de ‘Informatiestaat SKDB-persoon’ van 12 mei 2021 niet blijkt dat de verdachte op het moment van aanbieding van de oproep “en binnen vijf dagen daarop volgend” [AG: bedoeld zal zijn – zoals eerder in de schriftuur wel correct is verwoord – ‘ten minste vijf dagen nadien’] in de BRP op het [d-straat 1] was ingeschreven.

Voor de beoordeling van deze klacht zijn de volgende bepalingen van belang:

“Art. 36b Sv:

(…)

2. Betekening van een gerechtelijke mededeling geschiedt door middel van uitreiking of

elektronische overdracht, op de bij de wet voorziene wijze. Indien betekening door elektronische overdracht niet of niet binnen een redelijke termijn mogelijk is, geschiedt betekening door uitreiking.

(…)

Art. 36e Sv:

1. De uitreiking van de gerechtelijke mededeling, bedoeld in artikel 36b, tweede lid, geschiedt:

(…)

b. aan alle anderen: in persoon of indien betekening in persoon niet is voorgeschreven en de mededeling in Nederland wordt aangeboden:

1°. aan het adres waar de geadresseerde als ingezetene is ingeschreven in de

basisregistratie personen, dan wel,

2°. indien de geadresseerde niet als ingezetene is ingeschreven in de basisregistratie personen, aan de woon- of verblijfplaats van de geadresseerde.

2. Indien in het geval bedoeld in het eerste lid, onderdeel b,

(…)

b. geen uitreiking heeft kunnen geschieden, wordt de gerechtelijke mededeling uitgereikt aan de autoriteit van welke zij is uitgegaan. Indien vervolgens blijkt dat de geadresseerde op de dag van aanbieding en ten minste vijf dagen nadien als ingezetene in de basisregistratie personen was ingeschreven op het in de mededeling vermelde adres, wordt alsdan een afschrift van de gerechtelijke mededeling onverwijld toegezonden aan dat adres, alsmede aan het adres in Nederland dat de verdachte heeft opgegeven waaraan mededelingen over de strafzaak kunnen worden toegezonden. In de in dit onderdeel bedoelde gevallen wordt een akte van uitreiking als bedoeld in artikel 36h opgemaakt. Op de akte wordt aantekening gedaan van deze uitreiking en, indien daarvan sprake is, van deze toezending.

Art. 36h Sv

1. Van iedere uitreiking als bedoeld in artikel 36b, tweede lid, wordt een akte opgemaakt, waarin zijn vermeld:

a. de autoriteit van welke de gerechtelijke mededeling uitgaat;

b. het nummer van de gerechtelijke mededeling;

c. de persoon voor wie de gerechtelijke mededeling bestemd is;

d. de persoon aan wie de gerechtelijke mededeling is uitgereikt;

e. de plaats van uitreiking;

f. de dag en het uur van uitreiking

2. Wordt met de gerechtelijke mededeling gehandeld overeenkomstig de tweede volzin van artikel 36e, tweede lid, aanhef en onder b, dan vermeldt de akte de dag van aanbieding van het stuk aan het adres van degene voor wie het is bestemd.

(…)

Art. 36n lid 1 Sv

1. De rechter kan, indien de uitreiking niet is geschied overeenkomstig het bepaalde in deze afdeling, de betekening nietig verklaren.”

Het draait in deze zaak om naleving van art. 36e lid 2, onder b, Sv. In het middel wordt de stelling betrokken dat uit de stukken niet kan volgen dat de verdachte vijf dagen na het tevergeefs aanbieden van de dagvaarding op het adres [d-straat 1] , nog steeds op dat adres was ingeschreven.

In verband met de in art. 588 lid 3 onder c (oud) Sv voorgeschreven wijze van uitreiken van gerechtelijke stukken heeft de Hoge Raad in zijn arrest van 12 maart 2002, ECLI:NL:HR:2002:AD5163, NJ 2002/317, m.nt. T.M. Schalken het volgende overwogen:

“3.15. Wanneer geen uitreiking heeft kunnen geschieden, wordt de dagvaarding teruggestuurd naar de autoriteit van welke zij is uitgegaan. Vervolgens kan zij worden uitgereikt aan de griffier van de rechtbank van het arrondissement waarbinnen de zaak zal dienen. De dagvaarding is dan rechtsgeldig betekend op voorwaarde dat bij adresverificatie blijkt dat de verdachte op de dag waarop de dagvaarding op het GBA-adres is aangeboden en tenminste vijf dagen nadien op dat adres was ingeschreven. De griffier zendt vervolgens de dagvaarding onverwijld als gewone brief over de post aan het GBA-adres (art. 588 lid 3 sub c), ook indien de verdachte ten tijde van die verzending niet meer op dat adres was ingeschreven. […]”

Art. 588 (oud) Sv is bij de gedeeltelijke inwerkingtreding op 1 januari 2020 van de Wet herziening tenuitvoerlegging strafrechtelijke beslissingen (Wet van 22 februari 2017, Stb. 2017, 82; de Wet USB) vervangen door art. 36e Sv. Invoering van art. 36e Sv heeft in de voorgeschreven wijze van uitreiking geen verandering gebracht.1.Er is derhalve sprake van een rechtsgeldige betekening indien de dagvaarding is uitgereikt aan de autoriteit van welke zij is uitgegaan, mits bij de adresverificatie blijkt dat de verdachte op de dag waarop de dagvaarding op het BRP-adres is aangeboden en tenminste vijf dagen nadien op dat adres was ingeschreven.

In de onderhavige zaak is de dagvaarding op 8 mei 2021 tevergeefs aangeboden op het adres [d-straat 1] en vervolgens op 12 mei 2021 uitgereikt aan een medewerker van het openbaar ministerie, waarna op die datum een afschrift van de dagvaarding is verzonden naar voornoemd adres. Ter terechtzitting heeft het hof op basis van de SKDB-staat van 12 mei 2021 geoordeeld dat de betekening op rechtsgeldige wijze is geschied. Dit oordeel acht ik niet begrijpelijk, in aanmerking genomen dat art. 36e lid 2, onder b, Sv vereist dat de verdachte op het moment van aanbieding van de dagvaarding en tenminste vijf dagen nadien op dat adres was ingeschreven. Nu de dagvaarding op 8 mei tevergeefs is aangeboden op het adres [d-straat 1] , heeft het hof op basis van de SKDB-persoon van 12 mei 2021 slechts kunnen vaststellen dat de verdachte vier dagen nadien op dat adres was ingeschreven. Het hof heeft hierdoor ten onrechte geoordeeld dat de dagvaarding rechtsgeldig is betekend en dat tegen de verdachte verstek kon worden verleend. Daarover klaagt de steller van het middel terecht.

De tweede deelklacht slaagt.

Gelet op het voorgaande behoeft het tweede middel geen bespreking. Indien de Hoge Raad anders mocht oordelen, ben ik uiteraard bereid aanvullend te concluderen.

De eerste deelklacht van het eerste middel faalt, de tweede deelklacht slaagt. Het tweede middel kan buiten bespreking blijven.

Ambtshalve heb ik geen gronden aangetroffen die tot vernietiging van de bestreden uitspraak aanleiding behoren te geven.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden uitspraak en tot nietigverklaring van de betekening van de oproeping van de verdachte in hoger beroep om te verschijnen op de terechtzitting van het hof van 2 juli 2021.

De procureur-generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG