Het systeem van sanctionering van fiscale fraude (FM nr. 166) 2021/1.1:1.1 Het object en het doel van het onderzoek

Het systeem van sanctionering van fiscale fraude (FM nr. 166) 2021/1.1

1.1 Het object en het doel van het onderzoek

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.

De aanleiding voor dit onderzoek komt voort uit een nieuwsgierigheid naar de (wijze van) juridische inkadering van het systeem van sanctionering van fiscale fraude. De hoofdvraag van dit onderzoek luidt: “In hoeverre is het Nederlandse systeem van sanctionering van fiscale fraude juridisch houdbaar?”

Meer in het bijzonder komt de vraag voort uit:

i.

de van oudsher bestaande diversificatie binnen het juridisch kader (een duaal rechtshandhavingsbestel);

ii.

een al langer geconstateerd tekort in de rechtshandhavingspraktijk;

iii.

een maatschappelijke cultuur van verharding op dit moment.1

De genoemde drie factoren hebben geleid tot:

i.

een steeds terugkerende discussie over de vormgeving van de forumkeuze2 binnen het duale fiscale rechtshandhavingsbestel;

ii.

het ontstaan van een veelheid (wildgroei) aan sanctiemodaliteiten binnen de fiscale rechtshandhaving;

iii.

een veranderd beeld over welke fiscale normen onder de noemer van fiscale fraude vallen en dus gehandhaafd zouden moeten worden.

Deze drie laatstgenoemde uitgangspunten dienen als vertrekpunt bij het beantwoorden van de vraag naar de juridische inkadering van het systeem van sanctionering van fiscale fraude.3

Het object van dit onderzoek wordt gevormd door het Nederlandse systeem van sanctionering van fiscale fraude. Het onderzoek kent dus drie onderzoeksobjecten: het systeem, sanctioneringsmogelijkheden en fiscale fraude. Een onderwerp als individuele straftoemeting valt buiten de reikwijdte van dit onderzoek.4 Individuele straftoemeting (als activiteit) betreft immers de hoogte en/of vormgeving van een sanctie ten aanzien van een belastingplichtige.5 Straftoemeting komt alleen aan bod voor zover deze activiteit toeziet op de (wettelijke) samenhang van sancties onderling.6 Voorts wordt, ondanks het feit dat de waarde hiervan wordt erkend, geen integrale vergelijking gemaakt met andere handhavingsstelsels binnen het ordeningsrecht.7

Doel van dit onderzoek is te bepalen in hoeverre van (een gebrek aan) een gedegen juridische inkadering sprake is. In tweede instantie wordt beoogd aanbevelingen te doen voor wat betreft herziening van het bestaande systeem van sanctionering van fiscale fraude, met het oog op een betere realisatie van de repressieve fiscale rechtshandhaving. Een juridisch houdbaar systeem kan immers rekenen op minder weerstand van diegenen die aan dit systeem onderworpen zijn, dan een systeem waarin onhoudbaarheden te onderkennen zijn:8 op grond van een houdbaar systeem van sanctionering zal de Belastingdienst haar belangrijkste doelstelling, namelijk zoveel mogelijk vrijwillig ‘compliant gedrag’, het best kunnen bereiken.

Een houdbaar systeem garandeert duidelijkheid ten aanzien van de werking ervan en behelst onderlinge afstemming van de verschillende systeemonderdelen. Juridisch gezien richt dit onderzoek zich dus op de voorzienbaarheid van de werking van het systeem van sanctionering ten aanzien van fiscale fraude en op het voorkomen van ongeoorloofde samenloop9 van fiscale sancties.

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.