4.3.1.6 Persoonlijk belang

Dat het belang persoonlijk moet zijn, betekent dat men een bijzonder belang bij het besluit moet hebben. Met andere woorden het belang moet zich onderscheiden van het belang van een willekeurige ander.

Dit criterium heeft de laatste jaren veel rechtspraak gegenereerd, waarin – vooral op het gebied van ruimtelijk bestuursrecht en het milieurecht – door middel van nadere criteria wordt bepaald of sprake is van een persoonlijk belang. Centraal staat het afstandcriterium, waaruit volgt dat naarmate iemand op een kortere afstand woont van het perceel of de activiteit waarop het besluit ziet, er eerder sprake zal zijn van persoonlijk belang. Zo zal bij een besluit tot het verlenen van een vergunning om te bouwen de eigenaar of bewoner van het naastgelegen perceel zonder meer belanghebbende zijn.1 Bij besluiten op het gebied van het milieurecht zijn de gevolgen vaak op een grotere afstand merkbaar. Een voorbeeld is stankoverlast van een varkenshouderij. In dit soort gevallen wordt ook bij grotere afstanden nog belanghebbendheid aangenomen.2

Bij ruimtelijke besluiten is de afstand vaak slechts één van de van belang zijnde factoren. Het is wél een belangrijke factor. Als hulpcriteria bij het afstandcriterium past de rechter het zichtcriterium en het criterium van de ruimtelijke uitstraling toe. Door middel van deze criteria wordt nagegaan of de gevolgen van een besluit persoonlijk zijn, doordat de potentiële belanghebbende in de directe omgeving van het onderwerp van het besluit woonachtig is. Zo oordeelde de Afdeling in een zaak waar appellanten woonachtig waren op een afstand tussen de 600 en 1200 meter van een geprojecteerde windturbine, dat ondanks deze betrekkelijk grote afstand sprake was van belanghebbendheid bij de ten behoeve van het oprichten van de windturbine verleende bouwvergunning. De Afdeling hecht hierbij belang aan de omstandigheid dat appellanten allen zicht hebben op het bouwplan alsmede de ruimtelijke uitstraling van het bouwwerk, door de hoogte daarvan en de plaatsing in het vlakke en open landschap.3 Of zicht op het bouwwerk doorslaggevend is, hangt af van de omstandigheden van het geval. Waar het zicht van geringe betekenis is, bijvoorbeeld omdat appellant slechts vanaf het achterste gedeelte van het perceel zicht heeft op het vergunde bouwwerk, wordt geen persoonlijk belang aangenomen.4

Bij ruimtelijke besluiten is de afstand vaak slechts één van de van belang zijnde factoren. Het is wél een belangrijke factor. Als hulpcriteria bij het afstandcriterium past de rechter het zichtcriterium en het criterium van de ruimtelijke uitstraling toe. Door middel van deze criteria wordt nagegaan of de gevolgen van een besluit persoonlijk zijn, doordat de potentiële belanghebbende in de directe omgeving van het onderwerp van het besluit woonachtig is. Zo oordeelde de Afdeling in een zaak waar appellanten woonachtig waren op een afstand tussen de 600 en 1200 meter van een geprojecteerde windturbine, dat ondanks deze betrekkelijk grote afstand sprake was van belanghebbendheid bij de ten behoeve van het oprichten van de windturbine verleende bouwvergunning. De Afdeling hecht hierbij belang aan de omstandigheid dat appellanten allen zicht hebben op het bouwplan alsmede de ruimtelijke uitstraling van het bouwwerk, door de hoogte daarvan en de plaatsing in het vlakke en open landschap.5 Of zicht op het bouwwerk doorslaggevend is, hangt af van de omstandigheden van het geval. Waar het zicht van geringe betekenis is, bijvoorbeeld omdat appellant slechts vanaf het achterste gedeelte van het perceel zicht heeft op het vergunde bouwwerk, wordt geen persoonlijk belang aangenomen.6

Minder plaatsgebonden dan de voorgaande criteria is het criterium van het concurrentiebelang (ofwel ‘marktsegment-criterium’). Om hieraan belanghebbendheid te ontlenen moet de potentiële belanghebbende op dezelfde mark opereren als de begunstigde van het besluit: hij moet bijvoorbeeld in hetzelfde gebied soortgelijke artikelen verkopen.7