9.2.4.3 Toetreding bij voeging, tussenkomst en vrijwaring

Thans zal ik aandacht besteden aan een speciale vorm van toetreding van derden tot de overeenkomst tot arbitrage die expliciet in de wet is opgenomen. Het betreft de regeling in art. 1045 Rv betreffende voeging, tussenkomst en vrijwaring.

Ingevolge art. 1045 lid 1 Rv kunnen derden zich voegen dan wel tussenkomen in het arbitraal geding. Ingevolge art. 1045 lid 2 Rv kunnen derden in vrijwaring worden opgeroepen.

Bij voeging en tussenkomst gaat het initiatief tot participatie van de derde aan het arbitraal geding van de derde zelf uit, terwijl bij vrijwaring het initiatief tot participatie van de derde aan het arbitraal geding uitgaat van één van de procespartijen (zie ook art. 1045 lid 1 respectievelijk lid 2 Rv).

De genoemde participatie van derden in het arbitraal geding is ingevolge art. 1045 lid 3 Rv slechts mogelijk als zij tot de overeenkomst tot arbitrage zijn toegetreden (zie 9.2.4.3 sub b). Die toetreding kan ook bij voorbaat geschieden (zie 9.2.4.3 sub c), doch uiterlijk op het moment dat het scheidsgerecht daadwerkelijk tot toelating van de deelname van de desbetreffende derde overgaat (zie 9.2.4.3 sub d). De wet verlangt tevens dat de toelating schriftelijk geschiedt (zie 9.2.4.3 sub e). Voor participatie van een derde aan een arbitraal geding is de toetredingsovereenkomst niet voldoende en zal nog aan de resterende daartoe gestelde eisen moeten zijn voldaan (zie 9.2.4.3 sub f).

Ingevolge art. 1045 lid 3 Rv kan het scheidsgerecht de deelname van een derde aan het arbitraal geding slechts toelaten als de derde bij schriftelijke overeenkomst met alle partijen tot de overeenkomst tot arbitrage is toegetreden.

Deelname is niet mogelijk als slechts tussen één van de partijen in het arbitraal geding en de derde een overeenkomst tot arbitrage bestaat of wordt gesloten:

Specifiek voor de oproeping van een derde in vrijwaring wordt wel verdedigd dat alleen tussen de partij die in vrijwaring oproept en degene die in vrijwaring wordt opgeroepen (i.e. de waarborg) een toetredingsovereenkomst moet bestaan, dit omdat degene die in vrijwaring wordt opgeroepen, slechts partij wordt in het vrijwaringsgeding en niet in het zogenaamde hoofdgeding tussen de originele partijen.5 Indien slechts een (toetredings)overeenkomst tussen de partij die de derde in vrijwaring oproept en de waarborg moet bestaan, zie ik geen wezenlijk verschil met de zogenaamde "pseudo-vrijwaring" (waarbij één van de partijen in het arbitraal geding en de derde een overeenkomst tot arbitrage sluiten en voor hun arbitraal geding dezelfde arbiters benoemen als de arbiters die in het arbitraal "hoofdgeding" optreden).

Voorts kan men zich bij arbitrage afvragen of de in vrijwaring opgeroepen partij slechts partij wordt in het arbitraal vrijwaringsgeding en niet in het arbitraal hoofdgeding. Art. 1045 lid 4 Rv bepaalt immers uitdrukkelijk dat de derde partij wordt in het arbitraal geding (vgl. ook art. 41 lid 4in fine NAI), al kan men zich wel afvragen of de wetgever zich van de bijzonderheden van de verhouding tussen "hoofd- en vrijwaringsgeding" voldoende bewust is geweest (vgl. bijvoorbeeld art. 210 lid 3 Rv en art. 214-215 Rv) (zie ook 11.4.2).

Op het eerste oog valt wellicht nog wat te zeggen voor de zojuist genoemde bepaling dat de in vrijwaring opgeroepen derde ook echt partij wordt in het arbitraal geding, dit juist omdat een toetredingsovereenkomst tussen de derde en de originele partijen bij de overeenkomst tot arbitrage totstandkomt. Het lijkt erop dat, indien de in vrijwaring opgeroepen derde slechts partij wordt in het vrijwaringsgeding, en niet in het hoofdgeding, de toetredingsovereenkomst tussen de derde en alle originele procespartijen als bedoeld in art. 1045 lid 3 Rv eigenlijk wel kan worden gemist. Immers, de partij die de derde in vrijwaring wil oproepen kan sowieso een tweede arbitraal geding tegen de derde aanhangig maken (wederom ervan uitgaande dat tussen hen een overeenkomst tot arbitrage bestaat of totstandkomt) en de partijen in dit tweede arbitraal geding kunnen daarin in beginsel dezelfde arbiters benoemen als in het eerste arbitraal geding. Wij hebben dit zojuist al met "pseudo-vrijwaring" aangeduid. Wij zagen evenwel dat het gebruik van informatie uit het eerste arbitraal geding in het tweede arbitraal geding op problemen kan stuiten. Het is daarom heel wel mogelijk dat, ook volgens de opvatting dat de in vrijwaring opgeroepen derde geen partij wordt in het hoofdgeding, een toetredingsovereenkomst wordt verlangd en wel als grondslag voor de gelijktijdige behandeling van hoofd- en vrijwaringszaak en voor het gebruik van informatie uit het hoofdgeding in het vrijwaringsgeding, hetgeen anders op moeilijkheden kan stuiten.

De toetredingsovereenkomst vormt de basis voor de competentie van het scheidsgerecht dat slechts op basis van een overeenkomst tot arbitrage een arbitraal vonnis tussen partijen kan wijzen.7 Met arbitrage wordt immers afstand gedaan van het recht op toegang tot de rechter (vgl. art. 6 EVRM, art. 17 Grondwet en art. 1020 Rv) (zie 3.2.3).

De toetredingsovereenkomst in art. 1045 lid 3 Rv vormt overigens geen species van het compromis in art. 1024 lid 1 Rv:

Zulks betekent dat, anders dan voor het compromis ingevolge art. 1024 lid 1 Rv, voor de toetredingsovereenkomst niet afzonderlijk de eis geldt dat zij een aanduiding moet bevatten van het onderwerp van het geschil dat partijen aan arbitrage onderwerpen.

De "partijen" met wie de toetredingsovereenkomst moet worden gesloten, zijn de procespartijen in een bepaald arbitraal geding die partij zijn bij de overeenkomst tot arbitrage op basis waarvan het arbitraal geding plaatsheeft.10

Uit art. 1045 lid 3 Rv lijkt voort te vloeien dat de desbetreffende derde oorspronkelijk geen partij bij de overeenkomst tot arbitrage was en daartoe later is toegetreden. Wij kunnen ons afvragen of art. 1045 lid 3 Rv mede ziet op de interventie van derden als de genoemde derden oorspronkelijk wel al partij bij de tussen de procespartijen gesloten overeenkomst tot arbitrage waren, doch nog niet in het arbitraal geding als partij waren betrokken. De genoemde derden zijn dan slechts derden in verhouding tot de procespartij en in het arbitraal geding, doch geen derden in verhouding tot de partijen bij de overeenkomst tot arbitrage. De ratio van art. 1045 Rv brengt mijns inziens met zich dat geen toetredingsovereenkomst wordt verlangd als de derde al van meet af aan partij was bij de originele overeenkomst tot arbitrage met de originele procespartijen.15 Zulks blijkt ook uit de tekst van art. 1045 lid 3 Rv, die verlangt dat de derde toetreedt tot de overeenkomst tot arbitrage die tussen de originele partijen bestaat. Als de derde al partij bij de overeenkomst tot arbitrage is, kan van toetreding geen sprake zijn. Uiteindelijk gaat het erom dat de derde die nog geen partij was bij de overeenkomst tot arbitrage tussen de originele procespartijen daartoe toetreedt omdat voor arbitrage tussen alle betrokkenen een overeenkomst tot arbitrage moet bestaan.

Overigens zal, in het geval dat de derde van meet af aan partij was bij de overeenkomst tot arbitrage tussen de originele procespartijen, wel gewoon aan de eis van geschrift als bedoeld in art. 1021 Rv moeten zijn voldaan als de overeenkomst tot arbitrage (jegens de derde) wordt betwist (zie 9.2.2.2-9.2.2.4).

In de praktijk komt wel een constructie voor op grond waarvan bij voorbaat wordt voorzien in de zogenaamde toetredingsovereenkomst als bedoeld in art. 1045 lid 3 Rv. Die constructie houdt in dat volgens de overeenkomst tot arbitrage, die bestaat tussen de originele partijen in het arbitraal geding, derden met wie (slechts) één van de partijen een overeenkomst tot arbitrage heeft gesloten in het arbitraal geding kunnen worden toegelaten, terwijl in de overeenkomst tot arbitrage tussen één van de partijen en de derde hetzelfde is bepaald. Meestal is de "toetredingsclausule" niet afzonderlijk opgenomen in de overeenkomst(en) tot arbitrage, doch in het toepasselijk arbitragereglement dat van de overeenkomst(en) tot arbitrage deel uitmaakt (art. 1020 lid 6 Rv). Ik wijs bijvoorbeeld op art. 15 lid 4 RAB en art. 16 lid 3 RAB:

Vraag is of vorenstaande constructie voldoet aan de eisen van art. 1045 lid 3 Rv.18 Volgens de wetgever is de constructie geoorloofd:

De wetgever acht het daartoe kennelijk voldoende dat:

Wel moeten beide overeenkomsten tot arbitrage in de toetreding voorzien of anders verwijzen naar een reglement dat in toetreding voorziet:

De constructies zijn mijns inziens gegrond op het derdenbeding. In het arbitragereglement is de toetredingsclausule (het arbitraal beding) ten behoeve van een derde opgenomen. Met toepasselijk verklaring van het reglement in de overeenkomst tot arbitrage tussen de zogenaamde originele procespartij en is het beding ten behoeve van de derde opgenomen en aanvaarden de originele procespartijen bij voorbaat het beding dat ten behoeve van hen in de overeenkomst tot arbitrage tussen één van de procespartijen en de derde is opgenomen (zie 9.2.4.5). Met toepasselijk verklaring van het reglement in de overeenkomst tot arbitrage tussen de derde en één van de originele procespartijen geschiedt mutatis mutandis hetzelfde.22

Ofschoon het scheidsgerecht de interventie, als de toetredingsovereenkomst bij voorbaat is totstandgekomen, niet zal mogen weigeren op de enkele grond dat de toetredingsovereenkomst bij voorbaat is totstandgekomen, zal het scheidsgerecht de interventie mijns inziens nog wel op daarbuiten gelegen gronden mogen weigeren (bijvoorbeeld op grond van gebrek aan belang) (zie 9.2.4.3 sub f).

De toetreding van de derden tot de overeenkomst tot arbitrage moet ingevolge art. 1045 lid 3 Rv uiterlijk geschieden op het moment dat het scheidsgerecht tot toelating van de deelname van de derden overgaat.23 Het is niet noodzakelijk dat de toetredingsovereenkomst al bestaat ten tijde van het verzoek tot deelname van de derde aan het geding (zoals wij zojuist zagen bij de toetredingsovereenkomst bij voorbaat) (zie 9.2.4.3 sub b). Het scheidsgerecht kan partijen in dat geval erop wijzen dat dit alsnog moet geschieden en vervolgens tot toelating van de deelname van de derde beslissen als aan de aanwijzing van het scheidsgerecht is voldaan. Wij zouden ons zelfs kunnen voorstellen dat de toetredingsovereenkomst wordt gesloten tijdens de "zitting" waarop het scheidsgerecht ingevolge art. 1045 lid 3 Rv de partijen (verplicht) en de derde (vrijwillig) hoort alvorens het tot toelating beslist.24 Voorts zij opgemerkt dat de toetredingsovereenkomst kan worden gesloten voordat tussen de derde en (één van) partijen een geschil bestaat (i.e. een arbitraal beding) en nadat een geschil tussen zojuist genoemden bestaat (i.e. een compromis) (zie 4.3.2.2).25

Art. 1045 lid 3 Rv verlangt dat de derde bij schriftelijke overeenkomst met de partijen tot de overeenkomst tot arbitrage is toegetreden. Komen wij thans toe aan de vraag hoe de eis van geschrift voor de toetreding in art. 1045 lid 3 Rv moet worden uitgelegd. Vraag is in de eerste plaats of de eis van geschrift van art. 1045 lid 3 Rv moet gelden als bewijsvoorschrift of als bestaansvoorwaarde voor de toetredingsovereenkomst (zie ook 8.2.6). Vraag is in de tweede plaats hoe de eis van geschrift voor de toetredingsovereenkomst moet worden uitgelegd.

Art. 1045 lid 3 Rv bepaalt dat het scheidsgerecht voeging, tussenkomst of vrijwaring slechts toelaat indien de derde bij schriftelijke overeenkomst met de partijen tot de overeenkomst tot arbitrage is toegetreden. De wet verlangt een schriftelijke overeenkomst. Gelet op de formulering van art. 1045 lid 3 Rv lijkt het erop alsof de eis van geschrift — anders dan ingevolge art. 1021 Rv bij de overeenkomst tot arbitrage in het algemeen — een bestaansvoorwaarde vormt. Zulks betekent dat het scheidsgerecht, alvorens het de derde tot het arbitraal geding toelaat, zelfstandig zal moeten toetsen of een schriftelijke toetredingsovereenkomst bestaat, dit ongeacht of partijen zich erop beroepen dat een toetredingsovereenkomst ontbreekt. Vraag is evenwel of dit juist is (vgl. hierover ook 11.4.2).

Wij moeten onderscheid maken tussen voeging en tussenkomst (waarbij het initiatief tot deelname van de derde aan het arbitraal geding uitgaat van de derde) en de oproeping in vrijwaring van een derde (waarbij het initiatief tot deelname van de derde aan het arbitraal geding uitgaat van één van de procespartijen) (art. 1045 lid 1 respectievelijk lid 2 Rv).

De wet bepaalt in art. 1045 lid 3 Rv dat het scheidsgerecht de partijen en — strikt genomen — niet de derde moet horen over de toelating van de derde aan het arbitraal geding. Zulks is vooral van belang als het gaat om een verzoek een derde in vrijwaring te mogen oproepen Immers, als de derde een verzoek tot voeging of tussenkomst doet, zal alleen al uit het verzoek het standpunt van de derde blijken. Als, bij de oproeping in vrijwaring, de derde niet wordt gehoord, blijkt diens standpunt niet.

Indien een derde het initiatief neemt en een verzoek tot voeging of tussenkomst indient en (tenminste) één van partijen zich verzet tegen de toelating van de derde op de grond dat op het moment van het verzoek van de derde een toetredingsovereenkomst ontbreekt, zal het scheidsgerecht overlegging van een geschrift moeten verlangen waaruit blijkt dat de derde met de originele procespartijen (die partij zijn bij de overeenkomst tot arbitrage) tot de overeenkomst tot arbitrage is toegetreden.26 In zoverre bestaat geen verschil met de eis van geschrift als bewijsvoorschrift dat moet worden toegepast zodra de overeenkomst tot arbitrage wordt betwist. Vraag is of het scheidsgerecht, indien geen van de partijen zich verzet tegen het verzoek van de derde tot voeging of tussenkomst (op de grond dat een toetredingsovereenkomst ontbreekt), een geschrift van de toetredingsovereenkomst moet verlangen of, als dit ontbreekt, moet verlangen dat de derde alsnog met de originele procespartijen (die partij zijn bij de overeenkomst tot arbitrage) bij schriftelijke overeenkomst tot de overeenkomst tot arbitrage toetreedt alvorens het de derde tot het arbitraal geding kan toelaten. Mijns inziens zal het scheidsgerecht volgens art. 1045 lid 3 Rv inderdaad een geschrift moeten verlangen ook als geen van de partijen zich verzet. Zulks vloeit alleen al voort uit de tekst van art. 1045 lid 3 Rv.27 Wel meen ik dat wij de eis van geschrift enigszins ruim moeten uitleggen (zie ook infra).

Indien één van de procespartijen het initiatief neemt tot deelname van een derde aan het arbitraal geding en een derde in vrijwaring wil oproepen, zal in elk geval de wederpartij moeten worden gehoord. Indien de wederpartij tegen de oproeping in vrijwaring in het arbitraal geding protesteert op de grond dat een toetredingsovereenkomst ontbreekt, zal het scheidsgerecht overlegging van een geschrift van de toetredingsovereenkomst moeten verlangen.28 Op dit punt bestaat wederom geen verschil met de eis van geschrift als bewijsvoorschrift. Indien de wederpartij niet protesteert, is het nog wel mogelijk dat de derde zich niet met de oproeping in vrijwaring zal kunnen verenigen op de grond dat een toetredingsovereenkomst ontbreekt. In het "incident" waarin één van de partijen vraagt de derde te mogen oproepen, bestaat voor participatie van de derde aan het arbitraal geding nog geen grond. Voorts kan het zelfs onwenselijk zijn de derde te horen met het oog op het feit dat de arbitrage vertrouwelijk is. Mijns inziens zal het scheidsgerecht, als het de derde niet hoort, een geschrift van de toetredingsovereenkomst moeten verlangen (zie ook 11.2.3.2 met betrekking tot de vraag of het scheidsgerecht een geschrift verlangt als een partij niet in het arbitraal geding verschijnt). Zulks kan bevoegdheidsperikelen volgend op de eventuele oproeping in vrijwaring van de derde voorkomen:

Ofschoon de vorenstaande passage met name ziet op het verhoor van de originele partijen bij de toelating van de derde aan het arbitraal geding, kan het uitgangspunt — dat problemen betreffende de competentie van het scheidsgerecht bij de toelating van derden aan het arbitraal geding moeten worden voorkomen — een algemener strekking worden toegekend en zal ook de verlangde overlegging van de eis van geschrift daaraan kunnen bijdragen. Slechts als het scheidsgerecht niet alleen de wederpartij, doch óók de derde — ofschoon de wet daartoe niet verplicht — oproept om te worden gehoord op het schriftelijk verzoek van de partij tot oproeping van de derde in vrijwaring en de wederpartij én de derde daarop vervolgens schriftelijk reageren, zal het scheidsgerecht daaruit eventueel een toetredingsovereenkomst als bedoeld in art. 1045 lid 3 Rv mogen afleiden (zie ook infra met betrekking tot de uitleg van de eis van geschrift in art. 1045 lid 3 Rv).

Vraag is voorts hoe wij de eis van geschrift in art. 1045 lid 3 Rv moeten uitleggen. Art. 1045 lid 3 Rv bepaalt dat de derde bij schriftelijke overeenkomst met de partijen tot de overeenkomst tot arbitrage is toegetreden. Het geschrift moet de toetredingsovereenkomst zelf betreffen en niet de overeenkomst tot arbitrage tussen de originele procespartijen waarvoor — bij betwisting daarvan — een geschrift moet bestaan als bedoeld in het zojuist genoemde art. 1021 Rv. Het geschrift dat slechts in arbitrage tussen de originele partijen voorziet, kan als zodanig niet dienen als "schriftelijke toetredingsovereenkomst" als bedoeld in art. 1045 lid 3 Rv.

De wet verlangt voor de schriftelijke toetredingsovereenkomst als bedoeld in art. 1045 lid 3 Rv geen akte ofwel een ondertekend geschrift, bestemd om tot bewijs te dienen (vgl. art. 156 Rv; vgl. wel ook art. 156a Rv). Het is dus niet nodig dat de derde en de originele procespartijen de overeenkomst, waarbij de derde tot de overeenkomst tot arbitrage toetreedt, elk ondertekenen. Anders dan art. 1020 Rv, dat voor de overeenkomst tot arbitrage niet verlangt dat zij schriftelijk totstandkomt, verlangt art. 1045 lid 3 Rv dat de toetredingsovereenkomst zélf schriftelijk is of schriftelijk totstandkomt.30 Zulks betekent mijns inziens dat art. 1021 Rv daarop niet van toepassing is. Art. 1021 Rv verlangt slechts van de zijde van één van de partijen een geschrift. De wederpartij kan dit geschrift mondeling of schriftelijk aanvaarden. De wederpartij kan het geschrift zelfs stilzwijgend aanvaarden. Bij een schriftelijke overeenkomst zal in beginsel van elk van de partijen uit geschrift moeten blijken dat zij met de toetreding instemmen.31 Wij zouden hierbij kunnen denken aan de uitwisseling van separate, doch op elkaar aansluitende, geschriften (vgl. art. II lid 2 NYC) (zie 8.10.2). Wel kan ik mij voorstellen dat een schriftelijk verzoek van een derde tot voeging of tussenkomst en het schriftelijk antwoord daarop van de originele procespartijen in het incident (waarin de derde vraagt te mogen deelnemen aan het arbitraal geding) als een uitwisseling van geschriften kan worden aangemerkt waarmee wordt voldaan aan de eis dat van elk van de partijen uit geschrift blijkt dat zij met de toetreding instemmen. Wij zouden ons daartoe kunnen beroepen op de eis van geschrift in art. 7 lid 2 Modelwet 1985:

Wij zagen zojuist dat zo'n uitwisseling van geschriften ook bij de oproeping van een derde in vrijwaring mogelijk is als het scheidsgerecht niet alleen de wederpartij, doch ook de derde op een schriftelijk verzoek tot de oproeping in vrijwaring hoort, en de wederpartij en de derde schriftelijk op het verzoek tot de oproeping in vrijwaring reageren.

Ik merk ten slotte op dat, indien de derde oorspronkelijk al partij was bij de overeenkomst tot arbitrage, wij kunnen volstaan met het geschrift van de originele overeenkomst tot arbitrage dat voor alle betrokkenen een geschrift als bedoeld in art. 1021 Rv vormt (zie 9.2.4.3 sub b).

Met de in art. 1045 lid 3 Rv gestelde eis dat het scheidsgerecht derden slechts kan toelaten als een toetredingsovereenkomst bestaat, is nog niet gezegd dat de toetredingsovereenkomst de enige eis van toelating is. Het scheidsgerecht kan de interventie ook weigeren op daarbuiten gelegen gronden.32 Ook als een toetredingsovereenkomst bestaat, is het scheidsgerecht tot toelating van de interventie niet verplicht.

Vraag is wel of dit niet alleen voor voeging en tussenkomst, doch ook voor vrijwaring geldt. De wet kan in dit opzicht tot twijfel aanleiding geven. Op grond van art. 1045 lid 3 Rv kan het scheidsgerecht voeging, tussenkomst en vrijwaring weigeren als een toetredingsovereenkomst ontbreekt. Art. 1045 lid 1 Rv bepaalt slechts voor voeging en tussenkomst dat het scheidsgerecht een derde "kan toestaan" om zich in het arbitraal geding te voegen als de derde bij het geding enig belang heeft. Art. 1045 lid 2 Rv bepaalt dat een partij een derde in vrijwaring kan oproepen en dat de oproep in afschrift aan het scheidsgerecht en de wederpartij wordt toegezonden. Wij zouden hieruit kunnen afleiden dat de weigeringsgrond in art. 1045 lid 3 Rv slechts het ontbreken van de toetredingsovereenkomst betreft en het scheidsgerecht, als een toetredingsovereenkomst bestaat, slechts voeging en tussenkomst zal kunnen weigeren op de grond dat "enig belang" ontbreekt.33 Als het vrijwaring betreft, voorziet de wet niet erin dat het scheidsgerecht de toelating weigert buiten het ontbreken van een toetredingsovereenkomst. De memorie van toelichting onderstreept vorenstaande uitleg. Bij voeging en tussenkomst wordt daarin uitdrukkelijk opgemerkt dat ook het scheidsgerecht ermee moet instemmen dat de derde tot de arbitrage toetreedt, terwijl bij vrijwaring wordt opgemerkt dat het scheidsgerecht vrijwaring moet toelaten.34 Mijns inziens moet het scheidsgerecht de interventie in alle gevallen kunnen weigeren, niet alleen bij voeging en tussenkomst, doch ook bij vrijwaring.35 Voorts meen ik dat weigering niet alleen mogelijk moet zijn als "enig belang" ontbreekt, doch ook op daarbuiten gelegen gronden, bijvoorbeeld op grond van onnodige vertraging van het geding.36

Vraag is voorts of het scheidsgerecht de voeging, tussenkomst of vrijwaring mag weigeren op de grond dat het eenvoudigweg de met de interventie uitgebreide opdracht niet wil aanvaarden. Aangenomen wordt wel dat met de interventie de opdracht van de arbiters wordt uitgebreid en het uitgangspunt vormt immers dat het aan arbiters zelf is overgelaten of zij al dan niet een opdracht tot arbitrage aanvaarden (art. 1029 lid 1 Rv):

Volgens de tekst van art. 1045 lid 3 Rv is het, evenals in art. 28 Concordat sur l'arbitrage, aan "het scheidsgerecht" als geheel om te beslissen over de aanvaarding van de uitbreiding van de opdracht wegens de interventie van een derde (en niet aan de "arbiters" elk afzonderlijk). Verdedigd kan worden dat bij ons nochtans hetzelfde heeft te gelden als zojuist met betrekking tot art. 28 Concordat sur l'arbitrage is voorgesteld en dat elk van de arbiters individueel met de uitbreiding van de opdracht moet instemmen.38 Ofschoon dit uitgangspunt juist is, meen ik dat wij op dit punt veeleer aansluiting moeten zoeken bij de mogelijkheden tot ontheffing van de opdracht op eigen verzoek van een arbiter als deze zich met de uitbreiding van de opdracht wegens de interventie niet kan verenigen (zie art. 1029 lid 2 Rv). Hierbij zal bijvoorbeeld de relatie tot de toe te laten of toegelaten derde alsook het beslag op de tijd van de desbetreffende arbiter een rol kunnen spelen.39 Mij dunkt dat de uitbreiding van de opdracht wegens de voeging, tussenkomst of vrijwaring een goede grond tot ontheffing van de opdracht van de arbiter op eigen verzoek kan vormen.40 Indien de meerderheid van de arbiters zich niet met de uitbreiding van de opdracht wegens de interventie kan verenigen, kan ik mij wel voorstellen dat het scheidsgerecht als geheel de interventie weigert.41 Overigens zal een verstandig scheidsgerecht bij zijn beslissing dienaangaande met name de partijbelangen vooropstellen.42