Hof 's-Gravenhage, 11-04-2008, nr. BK-07/00004

Belanghebbende heeft op 17 juli 2003 aangifte voor de overdrachtsbelasting gedaan van de verkrijging van een onver-deeld aandeel van 9 percent bij de economische eigendom van de onroerende zaak, plaatselijk bekend A te R (hierna: de onroe-rende zaak) naar een verkregen waarde van € 3.811.752 en heeft € 22.871 aan belasting voldaan.

Vervolgens is aan belanghebbende met dagtekening 6 februa-ri 2004 door de Inspecteur, de voorzitter van het management-team van de Belastingdienst P, een naheffingsaanslag in de overdrachtsbelasting opgelegd naar een verkrijging van 9 per-cent van de vastgestelde waarde in het economische verkeer van de onroerende zaak ad € 15.665.000 en een tarief van 6 percent, derhalve € 84.591 minus € 22.871 is € 61.720, aan nageheven belasting. Voorts is gelijktijdig met het opleggen van de na-heffingsaanslag door de Inspecteur bij beschikking € 210 aan heffingsrente in rekening gebracht.

Bij de uitspraak op bezwaar heeft de Inspecteur de bezwa-ren van belanghebbende tegen de naheffing en de heffingsrente afgewezen.

Belanghebbende heeft tegen de uitspraak op bezwaar beroep bij de rechtbank Haarlem ingesteld. De rechtbank heeft bij de bestreden uitspraak het beroep ongegrond verklaard.

Belanghebbende is van de uitspraak van de rechtbank in hoger beroep gekomen bij het Gerechtshof te Amsterdam. In verband daarmee is door de griffier een griffierecht geheven van € 105. De Inspecteur heeft een verweerschrift ingediend. Het Gerechtshof te Amsterdam heeft de zaak met instemming van partijen verwezen naar het Gerechtshof te ‘s-Gravenhage.

De mondelinge behandeling van de zaak heeft plaatsgehad ter zitting van het Gerechtshof van 18 januari 2008, gehouden te Den Haag. Aldaar zijn beide partijen verschenen. Van het verhandelde ter zitting is door de griffier een proces-verbaal opgemaakt.

De zaken met kenmerknummers BK-06/00004 tot en met BK-06/00009 inzake de aan X, Y, XX, XY, YY en YX opgelegde nahef-fingsaanslagen in de overdrachtsbelasting zijn ter zitting gezamenlijk behandeld. Al hetgeen in de genoemde zaken door partijen is aangevoerd en aan stukken is overgelegd wordt ge-acht in alle zaken te zijn aangevoerd en overgelegd.

In hoger beroep is uiteindelijk tussen partijen uitsluitend in geschil of de verschuldigde overdrachtsbelasting dient te worden berekend over de waarde van het verkregen gedeelte van de in de commanditaire vennootschap ingebrachte economische eigen-dom (standpunt belanghebbende) of over de waarde van de onroe-rende zaak in het economische verkeer (standpunt Inspecteur).

Belanghebbende heeft – zakelijk weergegeven – ter onder-steuning van zijn standpunt in hoger beroep het volgende aange-voerd.

Bij het bepalen van de maatstaf van heffing dient er rekening mee te worden gehouden dat in de commanditaire vennootschap niet het volledige economische belang bij de onroerende zaak is ingebracht. De waarde in het economische verkeer van de onder-liggende zaak bedraagt weliswaar € 15.665.000, maar de inbreng is geschied naar de boekwaarde van € 4.235.280 in plaats van de waarde in het economische verkeer, aangezien de inbrengende vennootschap bij de inbreng de stille reserves van de onroeren-de zaak ad € 11.429.720 heeft voorbehouden en deze derhalve niet, ook niet tot een bepaald percentage, door belanghebbende zijn verkregen. Belanghebbende kan op die stille reserves nim-mer recht doen gelden. Hetgeen belanghebbende feitelijk heeft verkregen is derhalve gelimiteerd tot een percentage van een deel van de economische eigendom. Ter bepaling van de maatstaf van heffing dient te worden aangesloten bij de werkelijke waar-de van de verkrijging van dat beperkte gedeelte.

Tekst, doel en strekking en parlementaire geschiedenis van de Wet op belastingen van rechtsverkeer (hierna: de Wet) bieden de ruimte om in het onderhavige geval niet te heffen over de volle waarde in het economische verkeer van de onroerende zaak, maar over datgene dat feitelijk aan economische eigendom is verkre-gen, en aan te sluiten bij hetgeen juist door de wetgever is bedoeld, namelijk het economische wezen van de transactie. Doel en strekking van de Wet brengen mee dat de heffing geschiedt over de werkelijke waarde van het verkregene, ook al wordt dat door de Wet als volle economische eigendom geduid. Indien voor de heffingsmaatstaf wordt aangesloten bij de volle waarde van de onroerende zaak, kan dit aanleiding geven tot meervoudige heffing over hetzelfde object. De maatstaf kan in dit geval op eenvoudige wijze worden berekend. Van een complexe berekening is derhalve geen sprake.

De Inspecteur houdt de juistheid van de naheffingsaanslag staande.

Belanghebbende heeft geconcludeerd tot vernietiging van de uitspraak van de rechtbank, de naheffingsaanslag en de beschik-king inzake de heffingsrente.

De Inspecteur heeft geconcludeerd tot bevestiging van de uitspraak van de rechtbank.

In hoger beroep is uiteindelijk tussen partijen niet meer in geschil dat door belanghebbende de economische eigendom van de onroerende zaak is verkregen als bedoeld in artikel 2, lid 2, van de Wet en dat het belastbare feit dat aan de aangifte en de naheffingsaanslag ten grondslag ligt is voorgevallen. Voorts is tussen partijen niet in geschil dat te dezen niet een geval heeft plaatsgehad waarin de artikelen 4 en 32 van de Wet van toepassing zijn en aandelen (of daarmee gelijk te stellen rech-ten) in een zogenoemd onroerend-goedlichaam worden verkregen.

Belanghebbende en de familieleden Y, YX, YY, XY en XX hebben ieder voor zich een onverdeeld aandeel verkregen van een percentage van 90 in de economische eigendom van de onroerende zaak. De economische eigendom is beperkt tot de boekwaarde van de onroerende zaak zoals deze is bepaald bij de oprichting van de commanditaire vennootschap die belanghebbende, de familiele-den en de inbrenger, de BV, zijn aangegaan en waarbij de in-brenger de onroerende zaak heeft ingebracht onder voorbehoud van de stille reserves van € 11.429.720. Aldus hebben belang-hebbende en de familieleden niet de volledige economische ei-gendom van de onroerende zaak verkregen.

Artikel 9, lid 1, van de Wet, in samenhang met artikel 52 van de Wet, houdt in dat gelijk in artikel 2, lid 2 van de Wet is bepaald, ook voor de grondslag van de heffing ervan wordt uitgegaan dat de verkrijging van de economische eigendom op één lijn wordt gesteld met het verkrijgen van de onroerende zaak zelf. In dit geval is evenwel de verkrijging beperkt tot een percentage van een onverdeeldheid en wordt de economische ei-gendom vanwege het voorbehoud van de stille reserves niet ten volle benaderd, terwijl niet kan worden gezegd dat economische eigendom wordt verworven in plaats van de juridische eigendom ten einde overdrachtsbelasting te voorkomen. Tegen dit laatste keert zich het bepaalde in artikel 2, lid 2, van de Wet. Het is onder die omstandigheden naar het oordeel van het Hof niet in overeenstemming met doel en strekking van de Wet om bij de verkrijging van een dergelijk beperkt gedeelte van de economi-sche eigendom uit te gaan van de waarde in het economische verkeer van de onroerende zaak zelf. Aangesloten dient te wor-den bij de waarde van de tegenprestatie in het economische verkeer. Een en ander is ook volledig in overeenstemming met de tekst van genoemd artikel 9, lid 1, van de Wet, inhoudende dat de belasting wordt berekend over de waarde van de onroerende zaak (…) waarop de verkrijging betrekking heeft. Deze vertegen-woordigt in feite ook de werkelijke waarde van het verkregene. In dit geval is dat 90 percent van € 4.235.280. Aldus wordt naar ’s Hofs oordeel een resultaat bereikt dat strookt met een redelijke wetsuitleg.

Belanghebbende en de familieleden zijn aan de aandeelhou-ders van de BV gelieerd. Niet is gesteld of aannemelijk dat bij de verkrijging tussen hen voorwaarden zijn overeengekomen of opgelegd die afwijken van de voorwaarden die in het economische verkeer door onafhankelijke partijen zouden zijn overeengeko-men.

Het Hof acht gelet op het vorenoverwogene de aangifte juist en geen reden voor het opleggen van een naheffingsaanslag aanwezig. Het gelijk is te dezen aan belanghebbende.

Het Hof acht termen aanwezig de Inspecteur te veroordelen in de door belanghebbende in beroep en hoger beroep gemaakte proceskosten als bedoeld in artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht, waarbij het Hof, gelet op de inhoud van de des-betreffende dossiers, de zaken met de nummers BK-07/00004 tot en met BK-07/00009 aanmerkt als met elkaar samenhangende zaken in de zin van artikel 3 van het Besluit proceskosten bestuurs-recht. Het Hof stelt deze kosten, op de voet van het vorenge-noemde Besluit en de daarbij behorende bijlage, voor de voren-bedoelde zaken tezamen vast op € 3.260,25 wegens beroepsmatig verleende rechtsbijstand voor de rechtbank en voor het Hof (4,5 punten à € 322 x 1,5 (gewicht van de zaak) x 1,5 (factor samen-hang)), waarvan te dezen een zesde deel, afgerond € 543,40 in aanmerking wordt genomen.

Voorts dient aan belanghebbende het voor de behandeling voor de rechtbank gestorte griffierecht van € 37, alsmede het voor de behandeling in hoger beroep gestorte griffierecht van € 105 te worden vergoed.

Het Gerechtshof: