3.5.5.2 Opzegmogelijkheden in de Telecommunicatiewet

(1) KPN

Casus.KPN heeft haar abonnees met een dienst Zakelijk BelBasis in november 2010 een brief verzonden waarin zij tariefwijzigingen aankondigde. Onder andere Tele2 heeft de ACM verzocht om handhavend op te treden tegen KPN, omdat KPN haar abonnees onjuist en onvolledig heeft geïnformeerd over de gevolgen van de tariefswijzigingen, over de contractduur en de automatische verlenging. Daarnaast mag KPN, aldus onder andere Tele2, klanten niet binden door een zogenaamde negatieve opt-out. OPTA is een onderzoek gestart en concludeert, nadat KPN in maart 2011 een aanvullende brief heeft gestuurd aan de abonnees, dat de overtreding is beëindigd. Tele2 e.a. maken bezwaar waarna OPTA nadere informatie heeft opgevraagd bij KPN. Uit deze informatie volgt dat KPN haar abonnees niet de mogelijkheid heeft gegeven om de overeenkomst, op grond van artikel 7.2 Tw, binnen vier weken kosteloos te beëindigen. Naar aanleiding van een handhavingsverzoek heeft OPTA onderzoek gedaan naar de door KPN geboden opzegmogelijkheid als gevolg van wijzigingen in de tarieven en de contractduur. KPN heeft in de periode van 15 oktober 2010 en 30 november 2010 haar klanten die de dienst Zakelijk BelBasis afnemen geïnformeerd over een aantal wijzigingen die per 1 januari 2011 zouden worden doorgevoerd. In de periode van 2 maart 2011 tot en met 4 maart 2011 heeft KPN haar abonnees aanvullend geïnformeerd over de nieuwe situatie en over de mogelijkheid om alsnog gedurende vier weken de overeenkomst kosteloos te beëindigen.

Besluit. OPTA oordeelt bij besluit van 31 augustus 2011 dat KPNartikel 7.2 Tw heeft overtreden. OPTA legt, met het oog op het algemeen belang (de bescherming van consumenten) dat met handhaving is gediend, een last onder dwangsom op.4 De last is erop gericht dat KPN uiterlijk op 7 september 2011 minimaal 95% van de abonnees en uiterlijk 30 september 2011 alle abonnees die als gevolg van de maart brief hun Zakelijk BelBasis abonnement hebben opgezegd, schadeloos heeft gesteld. Bij besluit van 17 oktober 2011 heeft OPTA op de bezwaren van Tele2 e.a. beslist en overwogen dat KPN artikel 7.2 Tw heeft overtreden.5 Bij besluit van 11 december 2012 heeft OPTA KPN een tweetal boetes opgelegd van in totaal =C 275.000 wegens overtreding van artikel 7.2 lid 1 sub a en b Tw.

Bezwaar. KPN heeft in het besluit berust, maar is wel opgekomen tegen de invordering van de verbeurde dwangsom van =C 100.000. Bij besluit van 29 februari 2012 is dit bezwaar gegrond verklaard, aangezien KPN bij nader inzien maar =C 25.000 aan dwangsommen heeft verbeurd. KPN heeft de last opgelegd gekregen omdat zij niet tijdig is overgegaan tot het kosteloos beëindigen van de abonnementen van de abonnees die daar gebruik van wilden maken.6

Bij besluit van 11 juni 2013 heeft OPTA het bezwaar van KPN tegen de bestuurlijke boete deels gegrond verklaard.

Beroep. Het toezenden van facturen na aanvang van de in artikel 7.2 Tw bedoelde vier weken speelt een rol bij de vraag of artikel 7.2 lid 1 sub a Tw is nageleefd. Naar het oordeel van de rechtbank moet de facturering van opzeggingskosten die in een groot aantal gevallen heeft plaatsgehad dan ook worden gezien als het in die gevallen teniet doen van een eerder aanbod tot het kosteloos opzeggen van het abonnement.7 De rechtbank is dan ook van oordeel dat het factureren van opzeggingskosten na opzegging van het contract naar aanleiding van de novemberbrief een overtreding is van artikel 7.2 Tw.8

Vervolg.KPN heeft in 2013 wederom een last onder dwangsom opgelegd gekregen op grond van overtreding van artikel 7.2 Tw voor het niet volledig informeren van de Zakelijk BelBasis abonnees over de gevolgen van tariefswijzigingen en de opzegmogelijkheden.9

(2) Telfort

Casus. De Consumentenbond heeft een handhavingsverzoek ingediend bij OPTA. De Consumentenbond heeft OPTA erop gewezen dat CompuServe en Telfort bij het overzetten van abonnees van CompuServe naar Telfort zich niet hebben gehouden aan artikel 7.2 lid 1 sub b Tw, door het schenden van de plicht tot het tijdig informeren omtrent een wijziging en het bieden van het beëindigingsrecht. Na een onderzoek in opdracht van OPTA wordt geconstateerd dat bij de overgang wijzigingen zijn aangebracht in de abonnementen die aantoonbaar niet in het voordeel zijn van de abonnees. De abonnees zijn noch tijdig geïnformeerd over de wijzigingen, noch is daadwerkelijk gewezen op het beëindigingsrecht. CompuServe heeft op 19 oktober 2009 haar abonnees een brief gestuurd waarin mededeling werd gedaan van de overname door Telfort. Daarin werd gewezen op het beëindigingsrecht. Pas op 7 december 2009 stuurt Telfort de abonnees van CompuServe, die geen gebruik hebben gemaakt van het beëindigingsrecht, een brief waarin onder meer mededeling wordt gedaan van het starttarief.

Besluit.KPN10 en Telfort betogen dat artikel 7.2 Tw niet van toepassing is, omdat ten eerste sprake zou zijn van een nieuwe overeenkomst en ten tweede omdat geen sprake is van een eenzijdige wijziging, maar van een tweezijdige wijziging vanwege het aangeboden beëindigingsrecht in de brief van CompuServe.11 OPTA overweegt dat het een contractovername en derhalve geen nieuwe overeenkomst betreft. Dit wordt afgeleid uit verklaringen van KPN op de hoorzitting. Van een tweezijdige wijziging is ook geen sprake omdat overgenomen abonnees slechts stilzwijgend hebben kunnen instemmen met het feit dat Telfort de nieuwe aanbieder werd. Omdat de abonnees niet op genoegzame wijze (immers pas nadat de overname al een feit was) waren geïnformeerd over het starttarief, konden zij deze wijziging ook niet betrekken bij hun keuze om al dan niet het abonnement kosteloos te beëindigen en is er dus geen stilzwijgende instemming of tweezijdige wijziging. Pas in de brief van 7 december 2009 wordt melding gemaakt van het starttarief. De opzeggingsmogelijkheid in de brief van 19 oktober 2009 was toen al verlopen. Hierop ziet juist artikel 7.2 Tw. OPTA is dan ook van oordeel dat Telfort heeft gehandeld in strijd met artikel 7.2 lid 1 sub a Tw. Omdat Telfort in de eerste week van februari 2010 de overgenomen abonnees alsnog per e-mail op de hoogte heeft gesteld en de mogelijkheid heeft geboden om op te zeggen, heeft de overtreding twee maanden geduurd. OPTA legt daarom ook een gematigde boete op. De hoogte van de boete bedraagt =C 40.000 wegens overtreding van artikel 7.2 lid 1 sub a Tw.

Commentaar. Een wijziging van slechts één van de diensten waarop de overeenkomst ziet kan betekenen dat de gehele overeenkomst opgezegd moet kunnen worden en niet slechts die ene dienst waarop de wijziging ziet. Dit zagen we in de reeds besproken zaak tussen Telfort en OPTA.12 In die zaak gaat het om een overeenkomst die zowel ziet op de dienst internet als internettelefonie. Slechts de tarieven van internettelefonie werden verhoogd. Omdat Telfort een gecombineerd abonnement aanbood onder één prijs voor beide diensten en het aanbod de naam ‘Internet + vast bellen’ draagt is OPTA van mening dat er sprake is van een overeenkomst die in zijn geheel opgezegd moet kunnen worden. Overigens geldt het voorgaande niet voor elke wijziging. Wijzigingen in het voordeel van de abonnee vallen hier buiten. Eveneens moet het gaan om voor de abonnee van belang zijnde wijzigingen. In het Beoordelingskader 2010 artikel 7.2 Tw is expliciet aangegeven dat artikel 7.2 Tw redelijk moet worden uitgelegd zowel voor de aanbieder als voor de abonnee.13