Hof 's-Hertogenbosch, 02-10-2009, nr. 08/00263

Aan belanghebbende zijn voor de jaren 2000 en 2001 onder de aanslagnummers 00.00.000.V.07.0112 en 00.00.000.V.17.0112 navorderingsaanslagen in de vennootschapsbelasting opgelegd, berekend naar belastbare bedragen van f. 12.700 onderscheidenlijk € 5.741. Na daartegen gemaakt bezwaar heeft de Inspecteur bij uitspraken van 6 juni 2006 de navorderingsaanslagen gehandhaafd.

Belanghebbende is van deze uitspraken in beroep gekomen bij de Rechtbank. Ter zake van dit beroep heeft de griffier van de Rechtbank van belanghebbende een griffierecht geheven van € 281. Bij mondelinge uitspraak heeft de Rechtbank het beroep gegrond verklaard, de uitspraken op bezwaar en de navorderingsaanslagen vernietigd, de Inspecteur veroordeeld in de proceskosten van belanghebbende ten bedrage van € 805, de Staat aangewezen als de rechtspersoon die dit bedrag aan belanghebbende moet vergoeden, de Staat gelast het door belanghebbende betaalde griffierecht van € 281 aan haar te vergoeden en het verzoek om schadevergoeding afgewezen.

Tegen deze uitspraak heeft belanghebbende hoger beroep ingesteld bij het Hof. Ter zake van dit beroep heeft de griffier van belanghebbende een griffierecht geheven van € 433. De Inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgehad op 29 mei 2009 te 's-Hertogenbosch. Aldaar zijn toen verschenen en gehoord belanghebbende in de persoon van haar directeur de heer A, vergezeld van de heer B, belastingadviseur te C, als gemachtigde van belanghebbende, alsmede, namens de Inspecteur, de heer D.

Belanghebbende heeft voor de zitting een pleitnota met 6 bijlagen toegezonden aan het Hof en door tussenkomst van de griffier aan de wederpartij, welke pleitnota ter zitting is voorgedragen. De Inspecteur heeft verklaard geen bezwaar te hebben tegen overlegging van de 6 bij deze pleitnota behorende bijlagen.

De Inspecteur heeft ter zitting een pleitnota voorgedragen en exemplaren daarvan overgelegd aan het Hof en aan de wederpartij.

Het Hof heeft vervolgens het onderzoek gesloten.

Het geschil betreft het antwoord op de volgende vragen:

Partijen doen hun standpunten in hoger beroep steunen op de gronden welke daartoe door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken, van al welke stukken de inhoud als hier ingevoegd moet worden aangemerkt. Ter zitting hebben zij hieraan geen nieuwe argumenten toegevoegd.

Belanghebbende concludeert tot vernietiging van de uitspraak van de Rechtbank voor zover het betreft de veroordeling van de Inspecteur in de proceskosten van belanghebbende en het afwijzen van het verzoek van belanghebbende om schadevergoeding. De Inspecteur concludeert tot ongegrondverklaring van het hoger beroep en bevestiging van de uitspraak van de Rechtbank.

Ten aanzien van het geschil

Proceskostenvergoeding

Artikel 8:75, lid 1, van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) bepaalt dat "kosten die een (...) partij in verband met de behandeling van het beroep (bij de rechter) redelijkerwijs heeft moeten maken" worden vergoed. In artikel 1 van het Besluit proceskosten bestuursrecht (hierna: het Besluit) is het kostenbegrip van art. 8:75, lid 1, Awb nader, limitatief, gedefinieerd, terwijl in artikel 2, lid 1, van het Besluit in samenhang met de bijlage bij het Besluit de omvang van de proceskostenvergoeding forfaitair is vastgesteld. Ten slotte bepaalt artikel 2, lid 3, van het Besluit dat in bijzondere omstandigheden van het eerste lid kan worden afgeweken.

Belanghebbende stelt dat dergelijke bijzondere omstandigheden zich in haar situatie voordoen en voert daartoe, geparafraseerd weergegeven, aan dat uit de documenten die zijn genoemd in 2.8 tot en met 2.14, in onderlinge samenhang bezien, volgt dat met betrekking tot de fiscale beoordeling van de aftrekbaarheid van donaties aan personeelsfondsen een zodanig stringente coördinatie is ontstaan tussen de Inspecteur en de Voorzitter van de Belastingdienst/P, dat, bezien in de tijd, de Inspecteur de onderhavige navorderingsaanslagen wel aan belanghebbende op moest leggen, dat wil zeggen zonder zelfstandig te beoordelen of daartoe de juridische mogelijkheden bestonden. Daaruit vloeit volgens belanghebbende voort dat de Inspecteur:

De Inspecteur bestrijdt dat in de situatie van belanghebbende sprake is van bijzondere omstandigheden. Hij voert daartoe aan dat coördinatie met de Voorzitter van de Belastingdienst/P slechts heeft plaatsgevonden om te bewerkstelligen dat gelijke gevallen gelijk worden behandeld alsmede dat de hij redelijkerwijs eerst tot de conclusie kon komen dat de onderhavige navorderingsaanslagen ten onrechte waren opgelegd nadat hij kennis had genomen van het in 2.12 genoemde en als W6 geduide gespreksnotitie, dat is nadat de griffier van de Rechtbank hem bij brief van 25 juni 2007 de door belanghebbende opgestelde memorie van 22 juni 20007 had toegezonden. Daaruit volgt naar de mening van de Inspecteur dat geen sprake is van oneigenlijk gebruik van hem krachtens de wet toekomende bevoegdheden dan wel van schending van het zorgvuldigheidsbeginsel. Bovendien stelt de Inspecteur dat hij op geen enkel moment willens en wetens gegevens en bescheiden heeft achtergehouden. Ten slotte voert de Inspecteur aan dat hij het verzoek van belanghebbende om in het kader van de behandeling van het bezwaarschrift tegen de voor het jaar 2000 opgelegde navorderingsaanslag te worden gehoord en inzage te verlenen niet heeft ingewilligd omdat alle gegevens en bescheiden reeds waren overgelegd naar aanleiding van het verzoek dat de heer mr. M op basis van de Wet openbaarheid van bestuur heeft ingediend. Net als belanghebbende verwijst de Inspecteur in dit verband naar de in 4.2 genoemde brief van 27 april 2006.

Bij de beantwoording van de vraag of zich in de situatie van belanghebbende bijzondere omstandigheden in de zin van artikel 2, lid 3, van het Besluit voordoen, moet worden getoetst of de Inspecteur het verwijt treft dat hij de onderhavige navorderingsaanslagen heeft opgelegd en bij bezwaar heeft gehandhaafd, terwijl toen voor hem duidelijk was dat die aanslagen in beroep geen stand zouden houden (vergelijk het arrest HR 13 april 2007, nr. 41.235, onder meer gepubliceerd in BNB 2007/260).

Naar het oordeel van het Hof volgt uit de tot de gedingstukken behorende gegevens en bescheiden niet dat de Inspecteur vanwege de contacten die hij heeft gehad met de Voorzitter van de Belastingdienst/P feitelijk niet langer de mogelijkheid had om zelfstandig te beoordelen of de onderhavige navorderingsaanslagen opgelegd hadden kunnen worden. Tegenover de gemotiveerde betwisting door de Inspecteur maakt belanghebbende niet aannemelijk dat deze contacten verder hebben gestrekt dan een gelijkwaardig overleg om te bevorderen dat gelijke gevallen gelijk worden behandeld. Daarmee ontvalt naar het oordeel van het Hof tevens de grond voor de stelling van belanghebbende dat de Inspecteur enkel vanwege die uitvoeringscoördinatie onzorgvuldig heeft gehandeld en oneigenlijk gebruik heeft gemaakt van zijn bevoegdheden.

Het vorenstaande neemt naar het oordeel van het Hof niet weg dat de Inspecteur jegens belanghebbende niet de zorgvuldigheid heeft betracht die van hem mag worden verwacht, in die zin dat hij in het kader van de totstandkoming en handhaving van de onderhavige navorderingsaanslagen de op hem rustende onderzoeksverplichting, zoals door belanghebbende gesteld, niet is nagekomen. Deze onderzoeksverplichting komt tot uitdrukking in het bepaalde in artikel 3:2 Awb waarin is neergelegd dat een bestuursorgaan bij de voorbereiding van een besluit de nodige kennis vergaart omtrent onder meer de relevante feiten. Tot die onderzoeksverplichting behoorde in dit geval naar het oordeel van het Hof een onderzoek omtrent de vraag of de feiten die aanleiding gaven tot navordering ten tijde van het opleggen van de primitieve aanslagen al bekend waren of bekend hadden kunnen zijn. Gesteld noch gebleken is immers dat belanghebbende opzettelijk onjuiste informatie heeft verstrekt of opzettelijk juiste informatie heeft verzwegen, dat sprake is van een zogenoemde schrijf- of tikfout of een daarmee gelijk te stellen vergissing, dan wel dat navordering mogelijk is op de voet van artikel 16, lid 2, AWR. Het Hof gaat ervan uit dat de Inspecteur in het kader van de voorbereiding van de navorderingen noch in het kader van de besluitvorming omtrent de bezwaren in zijn dossier heeft nagegaan of de feiten waarop de navorderingen zijn gebaseerd reeds bekend waren of bekend hadden kunnen zijn ten tijde van de regeling van de primitieve aanslagen. Immers, zou hij een dergelijk onderzoek wel hebben ingesteld dan zou hij, voor zover in dit kader van belang, de in 2.12 genoemde en als W6 aangeduide notitie zijn tegengekomen. Het voorgaande brengt mee dat het ten tijde van de oplegging van de navorderingsaanslagen naar objectieve maatstaven beoordeeld al duidelijk was, en tevens dat het vanuit het standpunt van de Inspecteur bezien redelijkerwijs duidelijk had kunnen zijn, dat de navorderingsaanslagen in beroep geen stand zouden houden.

Een en ander brengt naar het oordeel van het Hof mee dat er sprake is van bijzondere omstandigheden die afwijking van de forfaitaire proceskostenvergoeding rechtvaardigen. Gelet op alle omstandigheden van het geval gaat vergoeding van de integrale kosten naar het oordeel van het Hof echter te ver. Om die reden stelt het Hof de vergoeding in redelijkheid vast op een bedrag van € 10.000.

Schadevergoeding

Artikel 8:73, lid 1, van de Awb geeft de belastingrechter de mogelijkheid tot toekenning van een schadevergoeding bij gegrondheid van het beroep. Het gaat dan om andere schade dan proceskosten; artikel 8:75 van de Awb vormt een lex specialis ten opzichte van artikel 8:73 van de Awb. Indien een belastingplichtige schade lijdt in de vorm van proceskosten, is daarom uitsluitend artikel 8:75 van de Awb - met inbegrip van de forfaitaire regeling van het Besluit - van toepassing. Vanaf 12 maart 2002 geldt mutatis mutandis hetzelfde voor kosten die betrekking hebben op de behandeling van bezwaar. Vergoeding van dergelijke kosten is slechts mogelijk op grond van artikel 7:15, lid 1, van de Awb juncto het Besluit en niet op grond van artikel 8:73 van de Awb.

Uit de door belanghebbende overgelegde kostenstaten volgt dat een bedrag van € 3.767,50 aan interne kosten (€ 1.757,50 voor de beroepsfase en € 2.010 voor de hoger beroepsfase) en een bedrag van € 14 aan overige kosten proceskosten betreft. Voorts volgt daaruit dat een bedrag van € 1.035 aan interne kosten zien op de behandeling van de bezwaarschriften tegen de onderhavige navorderingsaanslagen. Gelet op het gesteld in 4.8 komen deze kosten niet in aanmerking voor vergoeding op de voet van artikel 8:73, lid 1, van de Awb.

Uit de door belanghebbende overgelegde kostenstaten volgt voorts dat een bedrag van € 3.955 aan interne kosten betrekking heeft op de voorfase, waaronder kennelijk verstaan moet worden de fase van het boekenonderzoek van 10 mei 2004, een bedrag van € 525 de vergoeding betreft voor de in 2.9 tot en met 2.11 bedoelde werkzaamheden van de heer mr. M, en een bedrag van € 91,50 aan overige kosten is besteed. Met betrekking tot deze kosten volgt het Hof het oordeel van de Rechtbank dat zij niet kunnen worden aangemerkt als gevolgschade van de onderhavige navorderingsaanslagen en om die reden niet in aanmerking komen voor vergoeding op de voet van artikel 8:73, lid 1, van de Awb.

Ten aanzien van het griffierecht

Nu de uitspraak van de Rechtbank wordt vernietigd, dient de Staat aan belanghebbende het door haar ter zake van de behandeling van het hoger beroep bij het Hof betaalde griffierecht ten bedrage van € 433 te vergoeden.

Het Hof: