HvJ EU, 17-07-2014, nr. C-472/12

De Internationale Douaneraad, thans de Werelddouaneorganisatie (WDO), is ingesteld bij het op 15 december 1950 te Brussel ondertekende verdrag houdende oprichting van deze raad. Het geharmoniseerde systeem inzake de omschrijving en codering van goederen (hierna: ‘GS’) is opgesteld door de WDO, en is aangenomen bij het op 14 juni 1983 gesloten Internationaal Verdrag van Brussel betreffende het geharmoniseerde systeem inzake de omschrijving en de codering van goederen (hierna: ‘GS-verdrag’), dat met zijn wijzigingsprotocol van 24 juni 1986, namens de Europese Economische Gemeenschap is goedgekeurd bij besluit 87/369/EEG van de Raad van 7 april 1987 (PB L 198, blz. 1).

Krachtens artikel 3, lid 1, van het GS-verdrag verbindt elke verdragsluitende partij zich om haar tariefnomenclatuur en haar statistieknomenclaturen in overeenstemming te doen zijn met het GS, om alle posten en onderverdelingen ervan, zonder enige toevoeging of wijziging, alsmede de daarop betrekking hebbende numerieke codes te gebruiken, en om de volgorde van nummering van het systeem in acht te nemen. Elke verdragsluitende partij verbindt zich ook om de algemene regels voor de interpretatie van het GS, alsmede alle aantekeningen op de afdelingen, de hoofdstukken en de onderverdelingen van het GS toe te passen en de draagwijdte daarvan niet te wijzigen.

De WDO keurt onder de in artikel 8 van het GS-verdrag vastgelegde voorwaarden de toelichtingen en de indelingsadviezen goed die worden vastgesteld door het comité voor het GS.

De in 2002 vastgestelde versie van de toelichtingen op GS-post 8471 luidden:

De in 2002 vastgestelde versie van de toelichtingen op GS-post 8528 luidden:

De GN, die is ingesteld bij verordening nr. 2658/87, berust op het GS, waarmee zij volledig overeenstemt wat de posten en de uit zes cijfers bestaande subposten betreft. Alleen de onderverdelingen met een zevende en een achtste cijfer zijn specifiek voor de GN.

Volgens artikel 12, lid 1, van die verordening nr. 2658/87, zoals gewijzigd bij verordening (EG) nr. 254/2000 van de Raad van 31 januari 2000 (PB L 28, blz. 16), stelt de Commissie van de Europese Gemeenschappen jaarlijks bij verordening een volledige versie vast van de GN en van het tarief van de douanerechten, zoals die uit de door de Raad van de Europese Unie of de Commissie vastgestelde maatregelen voortvloeit. Deze verordening is van toepassing vanaf 1 januari van het volgende kalenderjaar.

De GN-versies die van toepassing zijn op de feiten van het hoofdgeding die plaatsvonden van 2001 tot en met 2004, vloeien voort uit de verordeningen nrs. 2388/2000, 2031/2001, 1832/2002 en 1789/2003. De hierna weergegeven relevante bepalingen zijn gelijkluidend in deze verschillende versies.

De algemene regels voor de interpretatie van de GN in het eerste deel, titel I, A, ervan bepalen:

Het tweede deel van de GN bevat afdeling XVI met het opschrift: ‘Machines, toestellen en elektronisch materieel, alsmede delen daarvan; toestellen voor het opnemen of het weergeven van geluid, voor het opnemen of het weergeven van beelden en geluid voor televisie, alsmede delen en toebehoren van deze toestellen.’

Aantekeningen 3 en 5 op GN-afdeling XVI luiden:

GN-afdeling XVI bevat hoofdstuk 84 met het opschrift ‘Kernreactoren, stoomketels, machines, toestellen en mechanische werktuigen, alsmede delen daarvan.’

Aantekening 5 op dit hoofdstuk 84 luidt:

Aantekening 7 op hoofdstuk 84 van de GN luidt als volgt:

GN-post 8471 luidt als volgt:

GN-afdeling XVI bevat ook hoofdstuk 85 met het opschrift ‘Elektrische machines, apparaten en uitrustingsstukken, alsmede delen daarvan; toestellen voor het opnemen of het weergeven van geluid, voor het opnemen of het weergeven van beelden en geluid voor televisie, alsmede delen en toebehoren van deze toestellen’.

GN-post 8528 luidt:

Verordening (EG) nr. 754/2004 van de Commissie van 21 april 2004 tot indeling van bepaalde goederen in de gecombineerde nomenclatuur (PB L 118, blz. 32), die na de invoer in het hoofdgeding in werking is getreden, verduidelijkte de GN-indeling van bepaalde plasmaschermen voor kleurenweergave, met een diagonaal van het beeldscherm van 106 cm, met de in de bijlage bij deze verordening beschreven kenmerken.

Met zijn eerste vraag wenst de verwijzende rechter te vernemen of de schermen in het hoofdgeding dienen te worden ingedeeld onder GN-post 8471 of onder GN-post 8528.

De tekst van GN-post 8471 betreft met name automatische gegevensverwerkende machines en eenheden daarvoor, terwijl de tekst van GN-post 8528 ontvangtoestellen voor televisie en videomonitoren betreft. Onder GN-postonderverdeling 8471 60 90 vallen in het bijzonder andere invoer- en uitvoereenheden dan afdrukeenheden en toetsenborden, die in dezelfde behuizing geheugeneenheden kunnen bevatten, terwijl GN-postonderverdeling 8528 21 90 ziet op videomonitoren voor kleurenweergave (arrest Kamino International Logistics, C-376/07, EU:C:2009:105, punt 33).

Het Hof, wanneer het een prejudiciële vraag krijgt voorgelegd op het gebied van de tariefindeling, heeft evenwel veeleer tot taak de nationale rechter de criteria aan te reiken aan de hand waarvan hij de betrokken producten correct in de GN kan indelen, dan zelf deze indeling te verrichten, temeer daar het Hof niet altijd over de daarvoor noodzakelijke gegevens beschikt. De nationale rechter lijkt hiertoe in ieder geval beter toegerust (arresten Lohmann en Medi Bayreuth, C-260/00-C-263/00, EU:C:2002:637, punt 26; Digitalnet e.a., C-320/11, C-330/11, C-382/11 en C-383/11, EU:C:2012:745, punt 61, alsook X, C-380/12, EU:C:2014:21, punt 34).

Het staat dus aan de verwijzende rechter om, rekening houdend met de antwoorden van het Hof op de door hem voorgelegde vragen, de in het hoofdgeding aan de orde zijnde producten in te delen (arrest X, EU:C:2014:21, punt 35).

De eerste vraag dient dus te worden geherformuleerd in die zin dat de verwijzende rechter het Hof vraagt op basis van welke criteria dient te worden vastgesteld of de schermen in het hoofdgeding moeten worden ingedeeld onder GN-post 8471 of anders onder GN-post 8528.

Het is vaste rechtspraak dat, in het belang van de rechtszekerheid en van een gemakkelijke controle, het beslissende criterium voor de tariefindeling van goederen in de regel moet worden gezocht in de objectieve kenmerken en eigenschappen ervan, zoals deze in de tekst van de posten van de GN en in de aantekeningen op de afdeling of het hoofdstuk zijn omschreven (zie met name arresten RUMA, C-183/06, EU:C:2007:110, punt 27, alsook Medion en Canon Deutschland, C-208/06 en C-209/06, EU:C:2007:553, punt 34).

Het beslissende criterium voor de indeling van de goederen in de GN moet worden gezocht in de objectieve kenmerken en eigenschappen van de producten zoals deze ter inklaring worden aangeboden. Deze objectieve kenmerken en eigenschappen van de producten moeten kunnen worden vastgesteld op het tijdstip van de inklaring (arresten Foods Import, C-38/95, EU:C:1996:488, punt 17, alsook Medion en Canon Deutschland, EU:C:2007:553, punt 36).

Dienaangaande kunnen de schermen in het hoofdgeding bij invoer blijkens de in punt 21 van het onderhavige arrest genoemde objectieve kenmerken slechts van een automatische gegevensverwerkende machine afkomstige gegevens weergeven, maar worden zij na aanbrengen in de ingang daarvoor van een afzonderlijk en tegen een bescheiden bedrag verkrijgbare videokaart ook geschikt voor het weergeven van samengestelde videosignalen.

Ook blijkens deze objectieve kenmerken zijn deze schermen voorzien van twee luidsprekers en een afstandsbediening die eerst kunnen dienen wanneer deze schermen worden gebruikt voor de ontvangst van samengestelde videosignalen, en vermeldt de gebruiksaanwijzing ervan uitdrukkelijk de audiovisuele functies van het product en de mogelijkheid om na aanbrengen van een videokaart televisiesignalen te ontvangen.

Volgens vaste rechtspraak kan de bestemming van het product een objectief indelingscriterium zijn, wanneer die bestemming inherent is aan het product. De inherentie moet kunnen worden beoordeeld aan de hand van de objectieve kenmerken en eigenschappen van het product (zie arresten RUMA, EU:C:2007:110, punt 36, en X, EU:C:2014:21, punt 39).

Volgens deze rechtspraak dient dus voor douane-indeling van de schermen in het hoofdgeding rekening te worden gehouden met de op basis van de objectieve kenmerken ervan gedefinieerde inherente bestemming. De aan de schermen in het hoofdgeding inherente bestemming is, gelet op de door de verwijzende rechter beschreven objectieve kenmerken, de weergave enerzijds van uit een automatische gegevensverwerkende machine afkomstige gegevens en anderzijds van samengestelde videosignalen.

In het bijzonder heeft de fabrikant de schermen uitdrukkelijk ontworpen, zodat zij voor de weergave van samengestelde videosignalen geschikt zijn door te voorzien in bestanddelen voor weergave van deze signalen na aanbrengen in een ingang daarvoor van een tegen een bescheiden bedrag verkrijgbare videokaart, door twee luidsprekers in te bouwen en te voorzien in een afstandsbediening die slechts kan dienen wanneer deze schermen worden gebruikt voor de ontvangst van samengestelde videosignalen, en door deze functie in de gebruiksaanwijzing te vermelden.

In die zin moet onderscheid worden gemaakt tussen de omstandigheden in de onderhavige zaak en in het arrest Medion en Canon Deutschland (EU:C:2007:553), dat camcorders betrof die na manipulatie geschikt werden voor beeld- en geluidopname uit een externe videofoon naast die uit de geïntegreerde camera en micro. Blijkens dat arrest waren deze camcorders niet uitdrukkelijk voor deze functie ontworpen daar zij daartoe alleen na een vrij ingewikkelde manipulatie geschikt werden (zie in die zin arrest Medion en Canon Deutschland, EU:C:2007:553, punten 40 en 42).

Uit het voorgaande volgt dat voor de tariefindeling van schermen met de door de verwijzende rechter in het hoofdgeding beschreven objectieve kenmerken, rekening moet worden gehouden met de inherente bestemming ervan die erin bestaat enerzijds om van een automatische gegevensverwerkende machine afkomstige gegevens en anderzijds samengestelde videosignalen weer te geven.

Rest nog na te gaan welke methode moet worden gevolgd voor de tariefindeling van deze schermen die enerzijds van een automatische gegevensverwerkende machine afkomstige gegevens en anderzijds samengestelde videosignalen kunnen weergeven.

Het Hof had in het arrest Kamino International Logistics (EU:C:2009:105) reeds de gelegenheid om zich uit te spreken over de te hanteren criteria voor de tariefindeling van deze schermen die zowel van een automatische gegevensverwerkende machine afkomstige gegevens als samengestelde videosignalen kunnen weergeven.

Het Hof herinnerde in dat arrest aan de vaste rechtspraak volgens welke zowel de aantekeningen op de GN-hoofdstukken als de toelichtingen op de nomenclatuur van de WDO belangrijke middelen vormen ter verzekering van een uniforme toepassing van het gemeenschappelijk douanetarief en derhalve als waardevolle hulpmiddelen bij de uitlegging ervan kunnen worden beschouwd (zie arresten Siemens Nixdorf, C-11/93, EU:C:1994:206, punt 12, en Kamino International Logistics, EU:C:2009:105, punt 32).

In casu, aldus aantekening 5, B, sub a tot en met c, op GN-hoofdstuk 84, vallen schermen als in het hoofdgeding onder GN-post 8471 als eenheden van een automatische gegevensverwerkende machine, wanneer zij tegelijk voldoen aan drie voorwaarden, namelijk van de soort zijn die uitsluitend of hoofdzakelijk wordt gebruikt in een automatisch gegevensverwerkend systeem, op de centrale verwerkingseenheid kunnen worden aangesloten en in staat zijn gegevens te ontvangen of te leveren in een vorm die bruikbaar is voor het systeem (arrest Kamino International Logistics, EU:C:2009:105, punt 41).

Niets in het aan het Hof voorgelegde dossier wijst erop dat in het hoofdgeding niet is voldaan aan voormelde tweede en derde voorwaarde.

Inzake de eerste hierboven in herinnering gebrachte voorwaarde oordeelde het Hof dat de enkele mogelijkheid om beelden uit andere bronnen dan uit een automatische gegevensverwerkende machine weer te geven, niet de indeling van een scherm onder GN-post 8471 kan uitsluiten gelet op de tekst van aantekening 5, B, sub a, op GN-hoofdstuk 84, die verwijst naar eenheden die ‘uitsluitend of hoofdzakelijk’ worden gebruikt in een automatisch gegevensverwerkend systeem (arrest Kamino International Logistics, EU:C:2009:105, punten 43–45).

Inzake de criteria tot vaststelling of schermen als in het hoofdgeding eenheden zijn van de soort die ‘hoofdzakelijk’ wordt gebruikt in een automatisch gegevensverwerkend systeem, was het Hof reeds in de gelegenheid te verduidelijken dat een beroep dient te worden gedaan op de toelichtingen met betrekking tot GS-post 8471, in het bijzonder de punten 1 tot en met 5 van het deel van GS-hoofdstuk I, D, dat ziet op beeldschermeenheden van automatische gegevensverwerkende machines (arrest Kamino International Logistics, EU:C:2009:105, punt 59).

Blijkens die punten kunnen monitoren die hoofdzakelijk worden gebruikt in een automatisch gegevensverwerkend systeem, niet alleen worden geïdentificeerd door het feit dat zij het voor aansluiting op automatische gegevensverwerkende systemen geschikte soort interface hebben, maar ook door andere technische kenmerken, met name het feit dat zij zijn ontworpen voor werk op korte afstand, dat zij geen televisiesignalen kunnen weergeven, dat zij lage elektromagnetische veldemissies hebben, dat de afstand tussen de beeldpunten begint bij 0,41 voor een gemiddelde (medium) resolutie en kleiner wordt naargelang de resolutie toeneemt, dat hun beeldfrequentie 15 MHz of meer bedraagt, en door het feit dat de beeldpunten op het scherm kleiner zijn dan bij de videomonitoren van GS-post 8528, terwijl de convergentie van eerstgenoemde sterker is dan die van laatstgenoemde (arrest Kamino International Logistics, EU:C:2009:105, punt 60).

Dienaangaande wees de Commissie erop dat sommige in punt 21 van het onderhavige arrest beschreven objectieve kenmerken van de schermen in het hoofdgeding erop lijken te wijzen dat zij niet zijn bestemd om hoofdzakelijk te worden gebruikt voor de weergave van gegevens uit een automatische gegevensverwerkende machine wegens het feit dat met name hun grote afmetingen overeenkomen met een diagonaal van 106,6 cm, dat de afstand tussen de beeldpunten aanmerkelijk groter is dan 0,41 en dat zij zijn voorzien van twee luidsprekers en een afstandsbediening die slechts kunnen dienen wanneer het scherm wordt gebruikt voor de ontvangst van samengestelde videosignalen.

Het staat aan de verwijzende rechter om op basis van de objectieve kenmerken van de schermen in het hoofdgeding en met name van die welke zijn vermeld in de toelichtingen op GS-post 8471, in het bijzonder in de punten 1 tot en met 5 van het deel van GS-hoofdstuk I, D, betreffende beeldschermeenheden van automatische gegevensverwerkende machines vast te stellen of de schermen in het hoofdgeding monitoren zijn die hoofdzakelijk worden gebruikt in een automatisch gegevensverwerkend systeem en dus moeten worden ingedeeld onder GN-postonderverdeling 8471 60 90.

Mitsdien dient op eerste vraag te worden geantwoord dat voor tariefindeling in de GN van schermen met de objectieve kenmerken in het hoofdgeding rekening dient te worden gehouden met de inherente bestemming ervan, die bestaat in de weergave enerzijds van uit een automatische gegevensverwerkende machine afkomstige gegevens en anderzijds van samengestelde videosignalen. Dergelijke schermen moeten worden ingedeeld onder GN-postonderverdeling 8471 60 90, indien zij uitsluitend of hoofdzakelijk worden gebruikt in een automatisch gegevensverwerkend systeem in de zin van aantekening 5, B, sub a, op GN-hoofdstuk 84 of onder post GN-onderverdeling 8528 21 90, wanneer zulks niet het geval is, hetgeen de verwijzende rechter dient vast te stellen op basis van de objectieve kenmerken van de schermen in het hoofdgeding en met name van die welke zijn vermeld in de toelichtingen op GS-post 8471, in het bijzonder in de punten 1 tot en met 5 van het deel van GS-hoofdstuk I, D, betreffende beeldschermeenheden van automatische gegevensverwerkende machines.

Met zijn tweede vraag wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of verordening nr. 754/2004 met terugwerkende kracht moet worden toegepast.

Volgens verordening nr. 754/2004 moeten plasmaschermen voor kleurenweergave, met een diagonaal van het beeldscherm van 106 cm en de in de bijlage bij deze verordening beschreven kenmerken, onder GN-post 8528 21 90 worden ingedeeld. Blijkens het aan het Hof voorgelegde dossier zijn de producten in het hoofdgeding ingevoerd vóór de inwerkingtreding van verordening nr. 754/2004.

Volgens vaste rechtspraak verzet het rechtszekerheidsbeginsel zich ertegen dat een verordening met terugwerkende kracht wordt toegepast, ongeacht of de gevolgen hiervan voor de betrokkene gunstig of ongunstig zijn, tenzij uit een voldoende duidelijke aanwijzing in de bewoordingen of in de doelstellingen van de verordening kan worden afgeleid dat deze niet enkel voor de toekomst is vastgesteld (arrest Duchon, C-290/00, EU:C:2002:234, punt 21 en aldaar aangehaalde rechtspraak). In casu blijkt nergens uit de preambule van verordening nr. 754/2004, de tekst van de bepalingen ervan of de bijlage erbij dat deze verordening met terugwerkende kracht moet worden toegepast.

Het Hof was hoe dan ook reeds in de gelegenheid te verduidelijken dat een verordening houdende vaststelling van de voorwaarden voor indeling onder een GN-post of GN-postonderverdeling geen terugwerkende kracht kan hebben (zie in die zin arresten Siemers, 30/71, EU:C:1971:111, punt 8; Gervais-Danone, 77/71, EU:C:1971:129, punt 8, en Biegi, 158/78, EU:C:1979:87, punt 11).

Op de tweede vraag dient dus te worden geantwoord dat verordening nr. 754/2004 niet met terugwerkende kracht kan worden toegepast.