8.3.1 Algemeen

Zoals reeds in het vorige hoofdstuk werd opgemerkt, kwam de onrechtmatigheid van selectieve betalingen pas in 1997 aan de orde in de civielrechtelijke rechtspraak van de Hoge Raad. In het arrest Van Essen q.q./Aalbrecht Looman werd overwogen dat de opeisbaarheid van de schuld er niet aan in de weg staat om een selectieve voldoening van een schuldeiser door de bestuurder van de vennootschap als onrechtmatig te kwalificeren. Er werden geen overwegingen gewijd aan de omstandigheden waaronder de selectieve voldoening van schuldeisers een onrechtmatige daad aan de zijde van de bestuurder oplevert. Eerder was ten aanzien van de schuldenaar (-rechtspersoon) overwogen dat geen algemene regel bestaat die ertoe leidt dat een schuldenaar die niet over voldoende middelen beschikt om zijn schuldeisers volledig te voldoen onrechtmatig handelt indien hij opzettelijk of culpoos over zijn baten beschikt zonder rekening te houden met de voorrechten van de schuldeisers.1 Dit liet volgens de Hoge Raad onverlet dat ‘er omstandigheden kunnen zijn die meebrengen dat een schuldenaar wel onrechtmatig handelt door bij de besteding van zijn baten geen rekening te houden met de rechten en voorrechten van zijn schuldeisers (…)’. In de genoemde arresten werd aldus zowel voor de schuldenaar als voor de bestuurder van de schuldenaar-rechtspersoon erkend dat het voldoen van schuldeisers zonder inachtneming van de tussen de schuldeisers onderling geldende (rang)orde onrechtmatig kan zijn. Het was in het arrest Coral/Stalt in 1998 dat de Hoge Raad aanknopingspunten aanreikte voor de beoordeling van de omstandigheden die een selectieve betaling onrechtmatig kunnen maken.