HvJ EU, 15-11-2018, nr. C-592/17

De tariefindeling van goederen die in de Europese Unie worden ingevoerd, wordt geregeld door de GN.

Ingevolge artikel 12 van verordening nr. 2658/87 stelt de Europese Commissie jaarlijks bij verordening de volledige versie van de GN met de daarbij behorende autonome en conventionele tarieven van invoerrechten van het gemeenschappelijk douanetarief vast, zoals die voortvloeit uit de door de Raad van de Europese Unie of door de Commissie vastgestelde maatregelen. Die verordening wordt uiterlijk op 31 oktober in het Publicatieblad van de Europese Unie bekendgemaakt en treedt met ingang van 1 januari van het daaropvolgende jaar in werking.

Blijkens het dossier dat aan het Hof is overgelegd, zijn op de feiten in het hoofdgeding de GN-versies voor 2008 en 2009 van toepassing, die zijn vastgesteld krachtens respectievelijk de verordeningen nr. 1214/2007 en nr. 1031/2008. De in het hoofdgeding toepasselijke bepalingen van deze nomenclatuur zijn in beide versies evenwel gelijkluidend.

Het eerste deel van de GN, betreffende de inleidende bepalingen, omvat een titel I, ‘Algemene regels’, waarin in afdeling A, met als opschrift ‘Algemene regels voor de interpretatie van de gecombineerde nomenclatuur’ in het bijzonder het volgende wordt bepaald:

Het tweede deel van de GN bevat een afdeling IX met als opschrift ‘Hout, houtskool en houtwaren; kurk en kurkwaren; vlechtwerk en mandenmakerswerk’ waarin onder meer hoofdstuk 44 is opgenomen, met als opschrift ‘Hout, houtskool en houtwaren’. Post 4421 van dat hoofdstuk luidt als volgt:

Dit tweede deel van de GN bevat eveneens afdeling XV, met als opschrift ‘Onedele metalen en werken daarvan’. Aantekening 2 daarbij luidt als volgt:

Onder deze afdeling XV van het tweede deel van de GN valt onder meer hoofdstuk 73 van deze nomenclatuur, met als opschrift ‘Werken van gietijzer, van ijzer en van staal’ waarin de posten 7318 en 7326 zijn opgenomen. Deze posten luiden als volgt:

Het tweede deel van de GN bevat tevens afdeling XX, met als opschrift ‘Diverse goederen en producten’, waarin hoofdstuk 94 is opgenomen, met als opschrift ‘Meubelen (ook voor medisch of voor chirurgisch gebruik; artikelen voor bedden en dergelijke artikelen; verlichtingstoestellen, elders genoemd noch elders onder begrepen; lichtreclames, verlichte aanwijzingsborden en dergelijke artikelen; geprefabriceerde bouwwerken’. In aantekening 1 bij deze afdeling is het volgende bepaald:

Post 9403 van dit hoofdstuk 94 luidt als volgt:

De Internationale Douaneraad, thans de Werelddouaneorganisatie (WCO), is opgericht bij het op 15 december 1950 te Brussel gesloten verdrag tot instelling van deze raad. Het geharmoniseerde systeem inzake de omschrijving en codering van goederen (hierna: ‘GS’) is opgesteld door de WCO en aangenomen bij het op 14 juni 1983 te Brussel gesloten Internationaal Verdrag betreffende het geharmoniseerde systeem inzake de omschrijving en de codering van goederen, dat met zijn wijzigingsprotocol van 24 juni 1986 namens de Europese Economische Gemeenschap is goedgekeurd bij besluit 87/369/EEG van de Raad van 7 april 1987 (PB 1987, L 198, blz. 1). In de GN zijn de posten en onderverdelingen van het GS tot zes cijfers overgenomen. Alleen het zevende en achtste cijfer bevatten verdere postonderverdelingen die specifiek zijn voor de GN.

De toelichtingen op het GS zijn uitgewerkt binnen de WCO overeenkomstig de bepalingen van dit verdrag betreffende het GS.

De GS-toelichting op post 4421 luidt als volgt:

De GS-toelichting op afdeling XV met betrekking tot hoofdstuk 73 inzake onedele metalen en werken daarvan luidt als volgt:

De GS-toelichting op post 7318 preciseert:

De Overeenkomst tot oprichting van de Wereldhandelsorganisatie (hierna: ‘WTO’) is goedgekeurd bij besluit 94/800/EG van de Raad van 22 december 1994 betreffende de sluiting, namens de Europese Gemeenschap voor wat betreft de onder haar bevoegdheid vallende aangelegenheden, van de uit de multilaterale handelsbesprekingen in het kader van de Uruguayronde (1986–1994) voortvloeiende overeenkomsten (PB 1994, L 336, blz. 1). Deze overeenkomst bevat in bijlage IA de Overeenkomst inzake de toepassing van artikel VI van de Algemene Overeenkomst betreffende tarieven en handel 1994 (PB 1994, L 336, blz. 103; hierna: ‘antidumpingovereenkomst’). In artikel 3, lid 1, daarvan is het volgende bepaald:

‘Voor de toepassing van artikel VI van de [Algemene Overeenkomst inzake tarieven en handel (GATT)] van 1994 wordt de vaststelling van schade gebaseerd op positief bewijsmateriaal en houdt deze vaststelling een objectief onderzoek in van a) de omvang van de invoer met dumping en de gevolgen daarvan voor de prijzen van het soortgelijke product op de binnenlandse markt, en b) de gevolgen van deze invoer voor de binnenlandse producenten van deze producten.’

In artikel 4 van de antidumpingovereenkomst wordt het volgende bepaald:

In herinnering moet worden gebracht dat de WTO-overeenkomsten, gelet op de aard en de opzet ervan, volgens vaste rechtspraak van het Hof in beginsel niet behoren tot de normen waaraan het Hof de rechtmatigheid van de handelingen van de instellingen van de Unie toetst (arresten van 16 juli 2015, Commissie/Rusal Armenal, C-21/14 P, EU:C:2015:494, punt 38, en 4 februari 2016, C & J Clark International en Puma, C-659/13 en C-34/14, EU:C:2016:74, punt 85 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

Het Hof heeft echter voor twee situaties, die voortvloeien uit het feit dat de Uniewetgever zijn handelingsvrijheid bij de toepassing van de WTO-regels zelf heeft willen beperken, bij uitzondering aanvaard dat het aan de Unierechter staat om in voorkomend geval de wettigheid van een handeling van de Unie en de handelingen ter uitvoering daarvan te toetsen aan de WTO-overeenkomsten. Het gaat in de eerste plaats om het geval waarin de Unie een bijzondere, in het kader van die overeenkomsten aangegane verplichting heeft willen nakomen, en in de tweede plaats om het geval waarin de betrokken Uniehandeling uitdrukkelijk naar specifieke bepalingen van die overeenkomsten verwijst (arresten van 16 juli 2015, Commissie/Rusal Armenal, C-21/14 P, EU:C:2015:494, punten 40 en 41, en 4 februari 2016, C & J Clark International en Puma, C-659/13 en C-34/14, EU:C:2016:74, punt 87).

In casu moet worden onderstreept dat geen van deze twee gevallen op de onderhavige zaak van toepassing is.

Ten eerste moet namelijk in herinnering worden gebracht dat de Raad, gelet op de bepalingen van de WTO-machtigingsverordening en in het bijzonder artikel 1 daarvan alsook op de aanbevelingen van het DSB, uitvoeringsverordening nr. 924/2012 heeft aangenomen, waarin de in het oorspronkelijke onderzoek geconstateerde schadeveroorzakende dumping wordt bevestigd en vanaf de datum waarop deze verordening in werking trad bepaalde antidumpingrechten werden gewijzigd.

Bovendien volgt uit overweging 13 van uitvoeringsverordening 2016/278, die na het verslag van de DSB van 12 februari 2016 werd vastgesteld, dat het volgens de Commissie overeenkomstig artikel 1, lid 1, onder a), van verordening 2015/476 gepast is om de antidumpingrechten uit de litigieuze verordening, zoals gewijzigd door uitvoeringsverordening nr. 924/2012, in te trekken. Volgens artikel 2 van uitvoeringsverordening 2016/278 wordt de intrekking van deze antidumpingrechten van kracht op de datum van de inwerkingtreding van deze verordening zoals in artikel 3 ervan is bepaald, en geeft deze geen aanleiding tot de terugbetaling van vóór die datum ingevorderde rechten.

Aangezien de Unie, in het licht van uitvoeringsverordeningen nr. 924/2012 en 2016/278 die in vervolg op de litigieuze verordening werden vastgesteld, heeft uitgesloten om krachtens de litigieuze verordening betaalde antidumpingrechten terug te betalen, moet dan ook worden geoordeeld dat zij stellig geen uitvoering heeft willen geven aan enige in het kader van de WTO aangegane bijzondere verplichting (zie naar analogie arrest van 27 september 2007, Ikea Wholesale, C-351/04, EU:C:2007:547, punt 35).

Ten tweede wordt in de vijfde overweging van de basisverordening weliswaar vermeld dat het aanbeveling verdient om de regels van de antidumpingovereenkomst ‘voor zover mogelijk’ in Unierecht om te zetten, maar die uitdrukking moet in die zin worden opgevat dat, ook al heeft de Uniewetgever bij de vaststelling van de basisverordening rekening willen houden met de regels van die overeenkomst, hij niet de wil heeft geuit om elk van die regels in die verordening om te zetten (arresten van 16 juli 2015, Commissie/Rusal Armenal, C-21/14 P, EU:C:2015:494, punt 52, en 4 februari 2016, C & J Clark International en Puma, C-659/13 en C-34/14, EU:C:2016:74, punt 90).

Vastgesteld moet worden dat noch in artikel 3, lid 2, noch in artikel 4, lid 1, van de basisverordening, waar de vragen van de verwijzende rechterlijke instantie betrekking op hebben, wordt verwezen naar enige bepaling van de antidumpingovereenkomst.

Volgens artikel 4, lid 1, van de basisverordening omvat het begrip ‘bedrijfstak van de Gemeenschap’ alle producenten in de Gemeenschap van soortgelijke producten of diegenen van deze producenten wier gezamenlijke productie van de betrokken producten een groot deel van de totale productie van deze producten als omschreven in artikel 5, lid 4, van deze verordening uitmaakt. Aangaande het tweede alternatief moet worden benadrukt dat zowel in de antidumpingovereenkomst als in de verordening het begrip ‘een groot deel’ van de totale binnenlandse of communautaire productie weliswaar het doorslaggevende element vormt, maar dat in artikel 4, lid 1, van deze verordening, anders dan in artikel 4.1 van de antidumpingovereenkomst, het begrip ‘een groot deel’ van de totale communautaire productie van soortgelijke producten met een verwijzing naar artikel 5, lid 4, van deze verordening nader wordt omschreven. Die verwijzing vormt een bijkomend element in vergelijking met de omschrijving in artikel 4.1 van de antidumpingovereenkomst (zie in die zin arrest van 8 september 2015, Philips Lighting Poland en Philips Lighting/Raad, C-511/13 P, EU:C:2015:553, punten 63–65).

Bijgevolg moet worden geoordeeld dat de antidumpingovereenkomst zoals uitgelegd door het DSB, niet kan worden aangevoerd om de wettigheid van de litigieuze verordening te betwisten.

Baby Dan stelt in wezen dat de door de Commissie toegepaste methode om vast te stellen of aan een bedrijfstak van de Unie schade is toegebracht, schending oplevert van artikel 4, lid 1, van de basisverordening, gelezen tegen de achtergrond van artikel 3, lid 2, van deze verordening, omdat de Commissie zich, teneinde de omvang van de schade vast te stellen, uitsluitend heeft gebaseerd op gegevens van producenten die volledig hebben meegewerkt en die er allen mee hebben ingestemd om in een steekproef te worden opgenomen. Een dergelijke methode heeft binnen de industrie een proces van zelfselectie tot gevolg en leidt bijgevolg tot een aanzienlijk risico op een vertekend beeld van het onderzoek en het resultaat ervan.

Volgens artikel 3, lid 2, van de basisverordening dient de vaststelling van schade voor een bedrijfstak van de Gemeenschap op positief bewijsmateriaal te berusten en houdt deze een objectief onderzoek in van zowel de omvang van de invoer met dumping en de gevolgen daarvan voor de prijzen van soortelijke producten op de gemeenschapsmarkt, als de uit deze invoer voortvloeiende neerslag op de bedrijfstak van de Gemeenschap.

In artikel 4, lid 1, van de basisverordening wordt het begrip ‘bedrijfstak van de Gemeenschap’ gedefinieerd als ‘alle producenten in de Gemeenschap van soortgelijke producten’ of ‘diegenen van deze producenten wier gezamenlijke productie van de betrokken producten een groot deel van de totale communautaire productie van deze producten als omschreven in artikel 5, lid 4, uitmaakt’. Uit deze laatste bepaling blijkt met name dat geen onderzoek wordt geopend wanneer de producenten in de Gemeenschap die de klacht uitdrukkelijk steunen, minder dan 25 % van de totale productie van het soortgelijke product door de bedrijfstak van de Gemeenschap voor hun rekening nemen.

Het Hof heeft dienaangaande reeds geoordeeld dat de grens van 25 % verwijst naar ‘de totale productie van het soortgelijke product door de bedrijfstak van de Gemeenschap’ en verband houdt met het percentage dat de producenten in de Gemeenschap die de klacht steunen binnen die totale productie vertegenwoordigen. Derhalve is enkel die grens van 25 % relevant om te bepalen of de betrokken producenten ‘een groot deel’ van de totale productie van het soortgelijke product door de bedrijfstak van de Gemeenschap in de zin van artikel 4, lid 1, van de basisverordening vertegenwoordigen (arrest van 8 september 2015, Philips Lighting Poland en Philips Lighting/Raad, C-511/13 P, EU:C:2015:553, punt 68).

Door de verwijzing naar die grens wordt in artikel 4, lid 1, van de basisverordening dus enkel verduidelijkt dat wanneer de gezamenlijke productie van de producenten in de Gemeenschap die de klacht steunen geen 25 % van de totale communautaire productie van het soortgelijke product vertegenwoordigt, deze gezamenlijke productie hoe dan ook niet als voldoende representatief voor de communautaire productie kan worden beschouwd. Ingeval de gezamenlijke productie van die producenten boven die grens uitkomt, kunnen antidumpingrechten worden ingesteld of gehandhaafd indien de betrokken instellingen van de Unie erin slagen aan te tonen, rekening houdend met alle relevante gegevens van de zaak, dat de schade veroorzaakt door het met dumping ingevoerde product negatieve gevolgen heeft voor een groot deel van de totale communautaire productie van soortgelijke producten (arrest van 8 september 2015, Philips Lighting Poland en Philips Lighting/Raad, C-511/13 P, EU:C:2015:553, punten 69 en 70).

Hieruit volgt dat de definitie van bedrijfstak van de Gemeenschap in de zin van artikel 4, lid 1, van de basisverordening kan worden beperkt tot enkel de producenten in de Gemeenschap die de klacht hebben ondersteund waaruit het antidumpingonderzoek voortvloeide.

In het onderhavige geval staat ten eerste niet ter discussie dat de productie van de producenten in de Unie die de Commissie bij de opening van de antidumpingprocedure in aanmerking heeft genomen, 27 % van de betrokken productie vertegenwoordigde en dus hoger was dan de drempel van 25 % die is vastgesteld in artikel 4, lid 1, van de basisverordening, gelezen in het licht van artikel 5, lid 4, van deze verordening.

Ten tweede kan het bezwaar niet worden aanvaard waarmee Baby Dan in wezen het verwijt aanvoerde dat het antidumpingonderzoek niet objectief genoeg was omdat de Commissie slechts rekening had gehouden met de gegevens van de producenten in de Gemeenschap die de klacht ondersteunden en tevens volledig meewerkten met het onderzoek, zodat zij er een zeker belang bij hadden dat er een antidumpingrecht werd opgelegd. Voor zover de definitie van bedrijfstak van de Gemeenschap beperkt kan blijven tot enkel producenten in de Gemeenschap die de klacht hebben ondersteund waaruit het antidumpingonderzoek voortvloeide, lijkt deze enkele omstandigheid echter niet van dien aard dat de overeenkomstig artikel 4, lid 1, van de basisverordening bij de vaststelling van de litigieuze verordening gevolgde methode daardoor ongeldig wordt.

Ten derde kan op grond van de inperking van de definitie van bedrijfstak van de Gemeenschap tot enkel producenten in de Gemeenschap die de klacht hebben ondersteund waaruit het antidumpingonderzoek voortvloeide, op zich en zonder andere gegevens waarmee de representativiteit van deze producenten ter discussie kan worden gesteld, niet worden geoordeeld dat in de litigieuze verordening zonder onderbouwing met positief bewijsmateriaal en zonder objectieve toetsing in de zin van artikel 3, lid 2, van de basisverordening is vastgesteld dat de bedrijfstak van de Gemeenschap schade is toegebracht (zie naar analogie arrest van 4 februari 2016, C & J Clark International en Puma, C-659/13 en C-34/14, EU:C:2016:74, punt 157).

In deze omstandigheden kunnen de argumenten niet slagen waarmee in het kader van het hoofdgeding werd aangevoerd dat de litigieuze verordening leidde tot schending van artikel 4, lid 1, van de basisverordening, gelezen in het licht van artikel 3, lid 2, hiervan.

Gelet op een en ander moet op de vierde vraag worden geantwoord dat uit het onderzoek van deze vraag niet is gebleken van feiten of omstandigheden die de geldigheid van de litigieuze verordening kunnen aantasten.