Rb. Rotterdam, 09-06-2010, nr. 10/600051-09

bewezenverklaring van het onder 1 primair, 2 en 3 ten laste gelegde;

veroordeling van de verdachte tot een gevangenisstraf voor de duur van 18 maanden met

aftrek van voorarrest, waarvan 6 maanden voorwaardelijk, met een proeftijd van twee

jaar.

GELDIGHEID DAGVAARDING MET BETREKKING TOT HET ONDER 3 TENLASTEGELEGDE

Namens de verdachte is aangevoerd dat de dagvaarding nietig is, omdat de begrippen ‘vernielen’, ‘beschadigen’ en ‘onbruikbaar maken’ niet nader feitelijk zijn omschreven.

Hieromtrent wordt het volgende overwogen.

In de tenlastelegging is niet feitelijk uitgewerkt hoe het hek zou zijn vernield, beschadigd of onbruikbaar gemaakt. Onder ‘vernielen, beschadigen of onbruikbaar maken’ kunnen gedragingen van uiteenlopende aard vallen. Niet duidelijk is of de tenlastelegging ziet op het bekladden van het hek, het maken van gaten in de schutting of het doorknippen van het hekwerk.

Uitgangspunt is dat de verdachte moet weten tegen welke beschuldiging hij zich heeft te verweren en dat de rechter moet weten welk feit hij heeft te onderzoeken. De dagvaarding is voor wat betreft het onder 3 ten laste gelegde feit onvoldoende feitelijk en zal derhalve partieel nietig worden verklaard nu deze voor wat betreft het onder 3 ten laste gelegde feit niet voldoet aan de eisen van artikel 261, lid 1 van het Wetboek van Strafvordering.

MOTIVERING VRIJSPRAAK

Het onder 4 ten laste gelegde is niet wettig en overtuigend bewezen, zodat de verdachte daarvan dient te worden vrijgesproken. De officier van justitie heeft dit gevorderd, terwijl het eveneens is bepleit door de raadsman.

BEWIJSMOTIVERING EN BEWEZENVERKLARING

Aangezien de verdachte de onder 1 en 2 ten laste gelegde feiten, zoals hierna bewezen verklaard, op de zitting heeft bekend, wordt ten aanzien van die feiten volstaan met een opgave van de bewijsmiddelen, te weten:

feiten 1 en 2

1. de bekennende verklaring van de verdachte ter terechtzitting;

2. een ambtsedig proces-verbaal van de Regiopolitie Zeeland, nr. 2009021382-1 (proces-verbaal van aangifte door [aangever] namens de benadeelde [nertsenfokkerij]).

Gelet op de inhoud van deze bewijsmiddelen is wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte het onder 1 en 2 ten laste gelegde heeft begaan op die wijze dat:

1 primair

hij op 15 maart 2009 te [plaats]

tezamen en in vereniging met een ander of anderen met het

oogmerk van wederrechtelijke toeëigening heeft weggenomen

nertsen toebehorende aan [nertsenfokkerij]

waarbij verdachte zich de toegang tot de plaats desmisdrijfs heeft verschaft door middel van inklimming, te weten door over een omheining te klimmen;

2.

hij op 15 maart 2009 te [plaats] opzettelijk en

wederrechtelijk 2500 nertsen toebehorende aan [nertsenfokkerij], heeft weggemaakt door de deuren van de kooien, althans de onderkomens van voornoemde nertsen open en/of los te maken.

Hetgeen meer of anders is ten laste gelegd is niet bewezen. De verdachte moet ook daarvan worden vrijgesproken.

STRAFBAARHEID FEITEN

De bewezen feiten leveren op:

1. primair

diefstal door twee of meer verenigde personen, waarbij de schuldige zich de toegang tot de plaats van het misdrijf heeft verschaft door middel van inklimming;

2.

opzettelijk en wederrechtelijk een dier dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort, wegmaken.

De feiten zijn strafbaar.

Namens de verdachte is bepleit dat ten aanzien van de feiten 1 en 2 sprake is van eendaadse samenloop. Subsidiair heeft de verdediging gesteld dat er sprake is van een voortgezette handeling.

Dit verweer wordt verworpen.

Van eendaadse samenloop als bedoeld in artikel 55, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht is slechts sprake indien de verschillende bewezen feiten niet los van elkaar kunnen worden gezien. Die situatie doet zich hier niet voor. De onder 1 ten laste gelegde diefstal kan heel wel worden gepleegd zonder daarbij de kooien van circa 2500 andere nertsen te openen. Omgekeerd geldt hetzelfde. De betrokken strafbepalingen hebben bovendien een verschillende strekking. De strafbepaling inzake diefstal strekt tot bescherming van het eigendomsrecht, terwijl de strafbepaling inzake het wegmaken van een

dier strekt tot bescherming van het ongestoorde genot of gebruik van dieren.

Van een voortgezette handeling is geen sprake. Voor het tweede feit, het openen van de kooien en het hierdoor wegmaken van de nertsen, is een nieuw wilsbesluit noodzakelijk, terwijl evenmin gezegd kan worden dat de diefstal van een paar nertsen is geschied ter voorbereiding van het wegmaken van de andere nertsen.

Er is sprake van twee verschillende strafbare feiten in de zin van artikel 57 van het Wetboek van Strafrecht en dus van een meerdaadse samenloop.

STRAFBAARHEID VERDACHTE

De raadsman heeft een beroep gedaan op psychische overmacht, nu de verdachte zijn daden heeft verricht door een van buiten komende dwang waartegen weerstand in redelijkheid niet kon worden gevergd. Hiertoe heeft hij aangevoerd dat de verdachte werd gedreven door zijn geweten: hij heeft zich tot doel gesteld het dierenleed de wereld uit te helpen en hij is op steeds intensievere wijze uitleg gaan geven aan zijn idealen. Het veganisme is bij de verdachte uitgegroeid tot een levensstijl en hij stelt zich ten doel dit bij andere mensen onder de aandacht te brengen, door middel van grappige en ludieke acties. Alleen de bevrijding van de nertsen telde voor hem. Hoewel ervan bewust dat hij strafbare feiten zou begaan, kon de verdachte niet anders dan zijn eigen morele opvattingen laten prevaleren. De raadsman heeft naar jurisprudentie verwezen die aangeeft dat bij de beoordeling van een beroep op psychische overmacht belangrijke betekenis toekomt aan de persoonlijkheid van de verdachte. De verdachte lijdt aan het syndroom van Asperger, welke stoornis met zich mee brengt dat hij zich moeilijk kan verplaatsen in de belevingswereld van een ander, dat hij de consequenties van zijn handelen niet kan overzien, dat hij (al doende) niet in staat is zijn gedrag te evalueren of te stoppen en dat – onder invloed van zijn stoornis – zijn opvattingen en gewetensbezwaren tot zodanige proporties hebben kunnen uitgroeien dat hij geen andere mogelijkheid zag dan het plegen van de thans ten laste gelegde feiten.

De raadsman heeft geconcludeerd dat de verdachte hierom ontslagen dient te worden van alle rechtsvervolging.

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat in deze geen sprake is van psychische overmacht.

Hieromtrent wordt het volgende overwogen.

Bij een beroep op psychische overmacht dient de rechter op grond van dat verweer te onderzoeken of de voorwaarden voor aanvaarding van psychische overmacht zijn vervuld. Die houden in dat sprake moet zijn van een van buiten komende drang waaraan de verdachte redelijkerwijze geen weerstand kon en ook niet behoefde te bieden. De door de raadsman geschetste feiten en omstandigheden leiden niet tot de conclusie dat de verdachte geen reële afweging meer heeft kunnen maken om de “bevrijdingsactie” wel of niet door te laten gaan. Niet aannemelijk is geworden dat de verdachte geen andere keuze had dan het voeren van een dergelijke actie. De verdachte had er ook voor kunnen kiezen om binnen de grenzen van de wet actie te voeren tegen de bontindustrie en het fokken van nertsen. De omstandigheid dat de verdachte lijdt aan het syndroom van Asperger maakt dit niet anders. Het stellen van eigen morele opvattingen boven inzichten van de wetgever kan in ieder geval niet als vrijbrief gelden om de strafwet te overtreden. Het beroep wordt derhalve verworpen. Nu ook anderszins niet is gebleken van omstandigheden die de strafbaarheid uitsluiten, is de verdachte strafbaar.

STRAFMOTIVERING

De straffen die aan de verdachte worden opgelegd, zijn gegrond op de ernst van de feiten, de omstandigheden waaronder de feiten zijn begaan en de persoon en de persoonlijke omstandigheden van de verdachte. Daarbij wordt in het bijzonder het volgende in aanmerking genomen.

De verdachte heeft, vanwege zijn opvattingen over dierenwelzijn, een bevrijdingsactie georganiseerd bij een nertsenfokkerij. Nadat hij een aantal dagen eerder verkenningen had uitgevoerd is hij, samen met een of meer tot op heden onbekende mededader(s) en met in zijn kielzog een tweetal journalisten, over een toegangshek van de nertsenfokkerij geklommen. Eenmaal binnen heeft hij twee à drie nertsen in tassen gedaan. Hierna heeft hij van 2500 nertsen, de kooien opengemaakt. Voorts heeft hij de fokkaarten van nagenoeg alle voor verdachte bereikbare kooien gehaald zodat er met die nertsen niet meer gefokt kon worden. Verdachte heeft gaten in de schutting gemaakt waardoor een groot aantal nertsen is weggelopen. Na enige uren heeft hij de nertsenfokkerij verlaten en de nertsen die hij bij zich droeg, uitgezet in een natuurgebied.

Dit zijn ernstige feiten die grote financiële schade tot gevolg hebben gehad voor de eigenaar van de nertsen. Daarnaast hebben zij geleid tot gevoelens van onzekerheid en angst voor die eigenaar en de leden van zijn gezin die op het terrein van de nertsenfokkerij woonachtig zijn. Die angst is inmiddels zodanig groot, dat de eigenaar van de nertsenfokkerij zich genoodzaakt heeft gezien om een kostbare alarminstallatie te doen installeren. Verdachte heeft zich op geen enkele manier bekommerd over die schade en de gevoelens van angst die zijn “bevrijdingsactie” bij die slachtoffers hebben opgeroepen. Tijdens de behandeling ter terechtzitting heeft de verdachte geen enkel inzicht getoond in het laakbare van zijn handelen.

Op dergelijke feiten kan niet anders worden gereageerd dan met het opleggen van een gevangenisstraf van enige duur.

Bij het bepalen van de duur van de op te leggen straf is in het voordeel van de verdachte in aanmerking genomen dat hij blijkens het op zijn naam gesteld uittreksel uit de Justitiële Documentatie d.d. 11 mei 2010 niet eerder is veroordeeld.

De rechtbank heeft kennisgenomen van het Pro Justitia-rapport van E.J. Muller, psycholoog in opleiding tot gz-psycholoog onder supervisie van C.M. van Deutekom, klinisch psycholoog, d.d. 14 juli 2009. De rapporteur concludeert dat bij de verdachte sprake is van het Syndroom van Asperger, een aan autisme verwante stoornis. Hoewel de verdachte van nature een vreedzaam persoon is en er in eerste aanleg niet op uit is om bij een ander schade te veroorzaken, schiet zijn inlevingsvermogen tekort. Er is sprake van een achterblijvende ontwikkeling op het gebied van taal, op sociaal-emotioneel vlak en op gedragsniveau. De verdachte wordt verminderd toerekeningsvatbaar geacht. De rapporteur adviseert voorts om de kans op recidive verder in te perken door verplicht reclasseringstoezicht in het kader van een voorwaardelijke straf op te leggen, waardoor de verdachte kan worden ondersteund bij het vinden van een dagbesteding, het beheer van zijn financiën en eventuele begeleiding in de richting van beschermd zelfstandig wonen.

De rechtbank kan zich vinden in de conclusies van de psycholoog en acht de verdachte ten aanzien van de bewezen verklaarde feiten verminderd toerekeningsvatbaar.

Voorts is kennisgenomen van het rapport van Reclassering Nederland, opgemaakt door mw. J. Brandalise, reclasseringswerker, d.d. 3 juli 2009. In dit rapport wordt eveneens gewag gemaakt van het Syndroom van Asperger, dat zich bij de verdachte manifesteert. Hij is vanwege deze aandoening afgekeurd voor werk en ontvangt een Wajong-uitkering.

Hij heeft daarom geen arbeidskring en naast fanatiek hardlopen ziet hij het voeren van acties en het bijwonen van demonstraties ter bevordering van het dierenwelzijn als zijn werk. De verdachte is niet voldoende sociaal vaardig om zonder ondersteuning van anderen maatschappelijk te functioneren. De kans op recidive wordt ingeschat als hoog en hij heeft weinig vertrouwen in professionele begeleiding. Reclassering Nederland adviseert een ondersteuning naar een vorm van begeleid wonen en een zinvolle dagbesteding, in het kader van een bijzondere voorwaarde bij een voorwaardelijk op te leggen straf.

De rechtbank komt op grond van de hiervoor weergegeven overwegingen en – in mindere mate – vanwege de nietigverklaring van de dagvaarding voor wat betreft feit 3 tot een strafoplegging die lager is dan hetgeen door de officier van justitie is gevorderd. Voor wat betreft de gevangenisstraf zal worden volstaan met een onvoorwaardelijk gedeelte gelijk aan de door de verdachte in verzekering en voorlopige hechtenis doorgebrachte tijd, met een voorwaardelijke gevangenisstraf van zes maanden, om de kans van slagen van het reclasseringstoezicht te doen toenemen. De proeftijd zal gesteld worden op twee jaren. Daarnaast zal gelet op de aard en de ernst van de bewezen verklaarde feiten een taakstraf in de vorm van een werkstraf worden opgelegd.

De voorlopige hechtenis van de verdachte zal worden opgeheven. De schorsing van de voorlopige hechtenis van de verdachte heeft plaatsgevonden onder de in principe voor iedere justitiabele geldende voorwaarde dat hij geen strafbare feiten zal plegen. De door de officier van justitie bedoelde stok achter de deur kan worden geëffectueerd door de bij dit vonnis opgelegde voorwaardelijke gevangenisstraf met bijzondere voorwaarden.

Alles afwegend worden na te noemen straffen passend en geboden geacht.

IN BESLAG GENOMEN VOORWERPEN

De officier van justitie heeft gevorderd de in beslag genomen mijnwerkerslamp, kniptang, bivakmutsen en twee betonscharen verbeurd te verklaren en de foto’s gemaakt in een dierenfokbedrijf, een lijst met namen van fokkerijen, een mes en een plattegrond te onttrekken aan het verkeer.

De in beslag genomen mijnwerkerslamp en kniptang zullen worden verbeurd verklaard.

Die verbeurdverklaring zal worden opgelegd als bijkomende straf voor de feiten 1 en 2.

Die voorwerpen behoren aan de verdachte toe. De verdachte kan die voorwerpen geheel of ten dele ten eigen bate aanwenden en de bewezen feiten zijn met behulp van deze voorwerpen begaan.

De in beslag genomen foto’s gemaakt in een dierenfokbedrijf, de lijst met namen van fokkerijen, het mes, een plattegrond, de bivakmutsen en twee betonscharen zullen worden onttrokken aan het verkeer.

De voorwerpen behoren toe aan de verdachte, zijn bij gelegenheid van het onderzoek naar de door de verdachte begane feiten aangetroffen en deze kunnen dienen tot het begaan van of de voorbereiding van soortgelijke feiten.

VORDERING BENADEELDE PARTIJ / SCHADEVERGOEDINGSMAATREGEL

Als benadeelde partij heeft zich in het geding gevoegd: mr. H.M.W. Daamen, gemachtigde van [nertsenfokkerij], gevestigd te [plaats] [adres], terzake van de feiten 1, 2 en 3. De benadeelde partij vordert vergoeding van materiële schade tot een bedrag van € 459.199,15. Ter terechtzitting heeft de gemachtigde aangegeven eveneens de wettelijke rente vanaf het moment van het schadeveroorzakende feit tot de dag der algehele voldoening te vorderen.

Als benadeelde partij heeft zich voorts in het geding gevoegd: mr. H.M.W. Daamen, gemachtigde van [aangever], wonende te [plaats] [adres], terzake van de feiten 1, 2 en 3. De benadeelde partij vordert vergoeding van immateriële schade tot een bedrag van € 2.500,00 en kosten voor rechtsbijstand tot een bedrag van € 1.002,81. Ter terechtzitting heeft de gemachtigde aangegeven eveneens de wettelijke rente vanaf het moment van het schadeveroorzakende feit tot de dag der algehele voldoening te vorderen.

Tevens heeft zich als benadeelde partij heeft in het geding gevoegd: mr. H.M.W. Daamen, gemachtigde van [aangever feit 4], domicilie kiezende ten kantore van de gemachtigde, te 6221 BL Maastricht, Wilhelminasingel 100, terzake van feit 4. De benadeelde partij vordert – na verrekening met reeds op andere wijze vergoede schade – vergoeding van materiele schade tot een bedrag van € 8.023,71 en immateriële schade tot een bedrag van € 2.000,00 en kosten voor rechtsbijstand tot een bedrag van € 1.825,85. Ter terechtzitting heeft de gemachtigde aangegeven eveneens de wettelijke rente vanaf het moment van het schadeveroorzakende feit tot de dag der algehele voldoening te vorderen.

Opgemerkt wordt dat het indienen van dergelijke vorderingen volgens de tekst van de wet mogelijk is – zelfs mondeling – tot het moment dat de officier van justitie met haar requisitoir aanvangt. Het zou zeer de voorkeur verdienen indien vorderingen als de onderhavige, waarbij een zeer fors bedrag wordt gevorderd en waarbij diverse bijlagen en producties zijn overgelegd, enige dagen voorafgaand aan de zitting aan de rechtbank, de officier van justitie en de verdediging worden gezonden. Dit komt de procesorde ten goede.

De vordering van de benadeelde partij [nertsenfokkerij] is niet van zo eenvoudige aard, dat die vordering zich leent voor behande¬ling in dit strafgeding. De benadeelde partij zal daarin niet ontvankelijk worden verklaard. De vordering kan slechts bij de burgerlijke rechter worden aangebracht.

Nu de benadeelde partij [nertsenfokkerij] niet-ontvankelijk zal worden verklaard, zal de benadeelde partij worden veroordeeld in de kosten door de verdachte ter verdediging van de vordering gemaakt, tot op heden begroot op nihil.

Wel is vast is komen te staan dat aan de benadeelde partij [aangever] als gevolg van de onder 1 en 2 bewezen verklaarde straf¬bare feiten rechtstreeks immateriële schade is toegebracht. Die schade zal naar maatstaven van billijkheid en gelet op algemene ervaringsregels worden vastgesteld op € 800,00, zodat de vordering tot dit bedrag, vermeerderd met de wettelijke rente, zal worden toegewezen. De benadeelde partij zal niet ontvankelijk worden verklaard voor wat betreft het resterende deel van de door haar gevorderde immateriële schadevergoeding. Dit deel van de vordering kan slechts bij de bur¬gerlijke rechter worden aangebracht.

Nu de vordering van de benadeelde partij [aangever] (in overwegende mate) zal worden toegewezen, zal de verdachte worden veroordeeld in de kosten door de benadeelde partij gemaakt, tot op heden begroot op € 1.002,81 en in de kosten ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken.

Tevens wordt oplegging van de hierna te noemen maatregel als bedoeld in artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht passend en geboden geacht.

De benadeelde partij [aangever feit 4] zal in diens vordering niet-ontvankelijk worden verklaard, nu aan de verdachte geen straf of maatregel is opgelegd terzake van feit 4.

Nu de benadeelde partij [aangever feit 4] niet-ontvankelijk zal worden verklaard, zal de benadeelde partij worden veroordeeld in de kosten door de verdachte ter verdediging van de vordering gemaakt, tot op heden begroot op nihil.

TOEPASSELIJKE WETTELIJKE VOORSCHRIFTEN

Gelet is op de artikelen 9, 14a, 14b, 14c, 14d, 22c, 22d, 33, 33a, 36b, 36c, 36f, 57, 311 en 350 van het Wetboek van Strafrecht.