CRvB, 11-10-2005, nr. 04/3541 NABW

Volgens vaste rechtspraak van de Raad biedt artikel 82, aanhef en onder a, van de Abw een zelfstandige grond voor terugvordering. Daarbij past geen voorafgaande herziening of intrekking van het recht op bijstand met toepassing van artikel 69, derde lid, van de Abw.

Gelet hierop had gedaagde het bezwaar van appellante voorzover gericht tegen de intrekking gegrond dienen te verklaren en — met inachtneming van artikel 7:11, tweede lid, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) — het primaire besluit van 23 juli 2001 dienen te herroepen. De rechtbank heeft dit niet onderkend zodat de aangevallen uitspraak in zoverre voor vernietiging in aanmerking komt. Doende hetgeen de rechtbank had behoren te doen zal de Raad het besluit van 23 januari 2002 in zoverre wegens strijd met de wet vernietigen. De Raad ziet voorts aanleiding om met toepassing van artikel 8:72, vierde lid, van de Awb zelf in de zaak te voorzien en het besluit van 23 juli 2001 te herroepen voorzover dat betrekking heeft op de intrekking van het recht op bijstand.

Ingevolge artikel 82, aanhef en onder a, van de Abw worden kosten van bijstand van de belanghebbende teruggevorderd voorzover hij naderhand met betrekking tot de periode waarover bijstand is verleend over in aanmerking te nemen middelen als bedoeld in hoofdstuk IV, afdeling 3, beschikt of kan beschikken.

Aan dit artikel ligt de gedachte ten grondslag dat kosten van bijstand, die niet zou zijn verleend indien de betrokkene al op een eerder tijdstip over naderhand beschikbaar gekomen middelen had kunnen beschikken, moeten worden teruggevorderd. Dat achteraf rekening wordt gehouden met die later ontvangen middelen en dat de eerder verleende bijstand wordt teruggevorderd, hangt samen met het complementaire karakter van de Abw.

Of het bijstandverlenend orgaan op basis van dit artikel dient over te gaan tot terugvordering hangt af van de vraag of de ontvangen middelen, teruggerekend naar het tijdstip waarop de aanspraken op die middelen ontstonden, tezamen met de toen aanwezige (overige) vermogensbestanddelen en met inachtneming van de toen geldende vrijlatingsgrens, de vermogensgrens als bedoeld in artikel 54 van de Abw overschrijden.

Tussen partijen is ten aanzien van de terugvordering nog uitsluitend in geschil met ingang van welke datum van appellante op grond van artikel 82, aanhef en onder a, van de Abw kan en, gelet op het feit dat het hier een bepaling van dwingend recht betreft, ook moet worden teruggevorderd. Zoals de Raad reeds vaker heeft overwogen ontstaan de aanspraken op een erfdeel uit een nalatenschap op de datum van overlijden van de erflater. De Raad ziet geen aanleiding daarover in dit geding anders te oordelen. Weliswaar heeft de erflater bij testament bepaald dat verdeling van de nalatenschap — voorzover deze bestaat uit het woonhuis van de overledene — met toepassing van een bepaalde formule uiterlijk één jaar na datum van overlijden dient te geschieden, doch dit doet er niet aan af dat de aanspraken op het erfdeel van appellante reeds eerder en wel per datum van overlijden zijn ontstaan. De Raad wijst er in dit verband nog op dat bij datzelfde testament de kinderen, ieder voor een gelijk deel, tot erfgenamen zijn benoemd en dat alle resterende goederen en schulden van meet af aan aan de erfgenamen zijn toebedeeld.

Het voorgaande betekent dat gedaagde de aanvangsdatum van de periode waarop de terugvordering ziet niet te vroeg heeft vastgesteld.

Het ingestelde hoger beroep treft in zoverre derhalve geen doel.

De Raad ziet ten slotte aanleiding om gedaagde te veroordelen in de proceskosten van appellante. Deze kosten worden begroot op € 322,-- in beroep en op € 644,-- in hoger beroep voor verleende rechtsbijstand.