Hof Amsterdam, 16-11-2010, nr. 200.056.281/01 NOT

Ter griffie van het hof is op 4 februari 2010 van de zijde van appellanten, hierna klagers, een verzoekschrift met één bijlage ingekomen, waarbij zij hoger beroep hebben ingesteld tegen de aan deze beslissing gehechte beslissing van de kamer van toezicht over de notarissen en kandidaat-notarissen te Amsterdam, hierna de kamer, van 7 januari 2010, waarbij de kamer de klacht tegen geïntimeerde, verder de notaris, ongegrond heeft verklaard.

Van de zijde van klagers is op 23 maart 2010 een aanvulling van de gronden van het hoger beroep ingekomen.

Van de zijde van de notaris is op 6 mei 2010 een verweerschrift ter griffie van het hof ingekomen.

Van de zijde van klagers is op 3 augustus 2010 een tweetal producties ter griffie van het hof ingekomen.

Het hoger beroep is behandeld ter openbare terechtzitting van 26 augustus 2010.

De gemachtigde van klagers, de notaris en de gemachtigden van de notaris zijn verschenen en hebben het woord gevoerd. De gemachtigden hebben het woord gevoerd aan de hand van pleitnotities.

Het hof heeft kennis genomen van de inhoud van de door de kamer aan het hof toegezonden stukken van de eerste instantie en de hiervoor vermelde stukken.

Klagers sub 2 en 3 zijn oud-werknemers/bestuurders van de gefailleerde vennootschap Yukos Oil Company.

Naar het oordeel van het hof kunnen klagers sub 2 en 3 niet aangemerkt worden als belanghebbende bij de na te noemen akte van 8 mei 2007 in de zin van artikel 49 Wet op het notarisambt, verder: Wna. Dat brengt mee dat zij, nu zij in deze zaak geen rechtens te respecteren zelfstandig belang hebben, niet kunnen worden ontvangen in hun klacht.

Klager sub 1 — verder: klaagster— is weliswaar eveneens geen partij bij genoemde akte, maar als dochtermaatschappij van de gefailleerde vennootschap, waarvoor E.K. Rebgun, verder Rebgun, in zijn hoedanigheid van curator bij de akte is opgetreden, kan zij wel als belanghebbende worden aangemerkt en dus worden ontvangen in haar klacht.

Het verweer van de notaris dat klaagster niet-ontvankelijk moet worden verklaard wordt dan ook verworpen.

Het hof verwijst voor de feiten naar hetgeen de kamer in de bestreden beslissing heeft vastgesteld. Partijen hebben tegen de vaststelling van de feiten door de kamer geen bezwaar gemaakt, zodat ook het hof van die feiten uitgaat.

Klaagster verwijt de notaris dat hij in redelijkheid niet heeft kunnen vaststellen dat Rebgun naar Nederlands recht bevoegd was Yukos Oil Company in Nederland te vertegenwoordigen. Van de onzekerheid over die onbevoegdheid was de notaris op de hoogte althans kon hij op de hoogte zijn. Desondanks heeft hij toch de akte van schulderkenning op 8 mei 2007, verder: de akte, verleden. De notaris heeft zijn oordeel gesteld vóór dat van verscheidene voorzieningenrechters. Dat de notaris van deze uitspraken op de hoogte was blijkt uit de nogal ongebruikelijke disclaimer die de notaris heeft opgenomen in de akte en de vrijwaringsplicht van partijen jegens de notaris, die ook in die akte staat. De notaris had zijn ministerie dan ook dienen te weigeren.

Voorts wordt de notaris verweten dat hij partijdig heeft gehandeld, aangezien hij zich geconformeerd heeft aan de stellingen van de partijen bij de akte, waaronder zijn kantoorgenoot mr. [X], die als advocaat voor Rosneft optrad. Hij is daarbij onzorgvuldig te werk gegaan door geen verder onderzoek naar die stellingen te verrichten. Daarbij heeft hij ook geen contact opgenomen met klaagster of Yukos Oil Company om hun standpunten te vernemen. Naar de mening van klaagster dient een notaris extra voorzichtig op te treden als een kantoorgenoot als advocaat optreedt, ten einde iedere schijn van partijdigheid of onafhankelijkheid te vermijden.

Ook verwijt klaagster de notaris dat hij door het passeren van de akte in sterke mate heeft bijgedragen aan een situatie van onzekerheid bij derden. Hoewel uit het vonnis van de Rechtbank Amsterdam van 31 oktober 2007 volgt dat Yukos Oil Company bij de akte onbevoegd werd vertegenwoordigd, is daarmee nog niet de op basis van die akte begonnen executie ongedaan gemaakt en is klaagster (of zijn derden-crediteuren) gedwongen om via een procedure alsnog de juistheid van de op basis van die akte gebaseerde executietitel aan te vechten. De uitgebreide disclaimer die de notaris in de akte voor zichzelf heeft opgenomen, doet daaraan niet af nu

Bovendien meent klaagster dat de disclaimer en de eveneens in de akte opgenomen vrijwaring onderstrepen dat de notaris geen behoorlijk onderzoek heeft verricht en dat hij zich daarvan bewust was.

Ten slotte wordt de notaris verweten dat hij door het passeren van de akte gehandeld heeft op een wijze die een notaris niet past, waardoor het vertrouwen van het publiek is geschokt.

De notaris heeft de stellingen van klaagster betwist en zich als volgt verweerd.

Na zorgvuldig en nauwgezet onderzoek waren hem, notaris, geen redenen gebleken op grond waarvan hij zijn ministerie moest weigeren zodat hij zijn ministerie moest verlenen . Ter zake van de bevoegdheid van Rebgun heeft hij om een legal opinion verzocht. Daarin werd bevestigd dat Rebgun bevoegd was om als curator op te treden. Bovendien heeft hij zijn conclusies intercollegiaal laten toetsen.

Voorts heeft de notaris gewezen op het vonnis van 11 augustus 2006 van de voorzieningenrechter van de rechtbank Amsterdam, waarin werd geoordeeld dat naar Nederlands recht een buitenlandse curator bevoegd is om hier als zodanig op te treden. Zonder nader onderzoek naar de feiten zag de voorzieningenrechter geen reden om Rebgun zijn bevoegdheid te ontzeggen. De notaris is op basis van zijn onderzoek tot de conclusie gekomen dat hij Rebgun evenmin de bevoegdheid kon ontzeggen om namens Yukos Oil Company te compareren bij het verlijden van de akte.

Hij heeft een vertaling van de Russische vonnissen ter zake van de vordering gekregen. Over de inhoud daarvan bestond geen twijfel.

Ten slotte heeft de notaris er op gewezen dat hij aan de voet van de akte heeft verklaard:

Ter beantwoording ligt thans de vraag voor of de notaris zijn ministerie heeft mogen verlenen bij het passeren van de akte.

In dat verband is het volgende van belang.

Vast staat dat de notaris kennis heeft genomen van de inhoud van de vonnissen van de voorzieningenrechter in de rechtbank Amsterdam van resp. 11 augustus 2006, 21 september 2006 en 17 november 2006 (verweerschrift in hoger beroep, onder 5.4 en 5.5.c).

Deze vonnissen houden onder meer in — voor zover thans van belang — :

Het hof is van oordeel dat de notaris op grond van deze overwegingen er niet zonder deugdelijk nader onderzoek van uit had mogen gaan dat Rebgun bevoegd was Yukos bij het passeren van de akte te vertegenwoordigen. In deze kort gedingvonnissen wordt immers steeds weer en onomwonden geoordeeld dat de vraag of Rebgun Yukos Oil in Nederland kan vertegenwoordigen eerst kan worden beantwoord nadat er gedegen feitelijk onderzoek naar is gedaan.

Dat door de notaris een dergelijk deugdelijk nader onderzoek naar de bevoegdheid van Rebgun is ingesteld is niet gebleken. De omstandigheid dat de notaris vooraf een (overgelegde) legal opinion van Chadbourne & Parke LLP van 3 mei 2007 heeft verkregen leidt niet tot een ander oordeel, reeds daarom niet nu niet blijkt dat in die opinion ook de inhoud van de hiervoor genoemde kort geding vonnissen is betrokken. Hetzelfde geldt voor het verweer van de notaris dat hij vooraf een seniorpartner om diens mening heeft gevraagd. De notaris heeft immers niet nader toegelicht welke vraag of vragen hij precies aan genoemde seniorpartner heeft voorgelegd, welk onderzoek deze laatste heeft ingesteld om die vraag of vragen te kunnen beantwoorden, en wat die seniorpartner — van wie geen schriftelijke verklaring is overgelegd — precies heeft geantwoord en op welke gronden. Dat betekent dat de onder 5.1. omschreven klacht gegrond is.

Door onder de voormelde omstandigheden, in het bijzonder gezien de inhoud van de bovengenoemde kort geding vonnissen, te lichtvaardig aan te nemen dat Rebgun in deze bevoegd was Yukos Oil te vertegenwoordigen en de akte van schulderkenning te passeren heeft de notaris bijgedragen aan een situatie van onzekerheid bij derden. (Gelet op de inhoud van de hiervoor weergegeven overwegingen van de onder 7.1. genoemde vonnissen had de notaris — het zij herhaald — zich terughoudend dienen op te stellen en pas na nader onderzoek zijn ministerie mogen verlenen.) Het onder 5.3. weergegeven klachtonderdeel is dan ook eveneens gegrond.

Met de kamer is het hof van oordeel dat het klachtonderdeel betreffende de partijdigheid van de notaris ongegrond is. De notaris heeft in de litigieuze akte vastgelegd hetgeen partijen voor ogen hebben gehad met het opstellen van deze akte. Van partijdigheid is niet gebleken.

Op grond van hetgeen onder 7.2 en 7.3 is overwogen stelt het hof vast dat de notaris de in artikel 98 lid 1 Wna geformuleerde norm in ernstige mate heeft overtreden en daardoor tuchtrechtelijk verwijtbaar heeft gehandeld. Het hof acht de maatregel van berisping passend en geboden.

Nu het hof tot een ander oordeel komt dan de kamer kan de beslissing van de kamer niet in stand blijven.

Dit leidt tot de volgende beslissing.

Het hof:

Deze beslissing is gegeven door mrs. A.D.R.M. Boumans, A. Bockwinkel en J.W. van Zaane en in het openbaar uitgesproken op 16 november 2010 door de rolraadsheer.