10.3.4 Functies ten opzichte van rolreglementen

Mogelijk is derhalve dat een bepaling in een rolreglement, waaraan de rechter in een procedure waarop dat reglement van toepassing is op grond van algemene beginselen van behoorlijke rechtspleging is gebonden2, wegens strijd met de eisen van een behoorlijke rechtspleging of een goede procesorde juist buiten toepassing dient te blijven.

De jurisprudentie van de Hoge Raad biedt tot op heden nog geen voorbeelden van zaken waarin een bepaling van een rolreglement buiten toepassing werd gelaten wegens strijd van de inhoud van die bepaling met de eisen van een goede procesorde. Wel kwam de Hoge Raad in het arrest Ajax/ Valk3 daarbij in de buurt. In het hoger beroep van de zaak die tot dit arrest voerde, had het Haagse hof inschrijving ter rolle geweigerd, omdat de laatste bladzijde van het door appellant uitgebrachte en overgelegde originele exploot tot herstel van de appèldagvaarding ontbrak. Ten gevolge daarvan kon niet worden geverifieerd tegen welke rechtsdag was opgeroepen, aldus het hof. Art. 2.1a van het rolreglement van het hof, waarnaar het overigens niet verwees ter motivering van de beslissing, bepaalde dat de procureur bij het inschrijven van een nieuwe zaak de originele appèldagvaarding en zo nodig het originele herstelexploot ter griffie dient over te leggen. Het reglement stelde echter geen sanctie op het verzuim aan deze eis te voldoen. In cassatie werd betoogd dat het hof de inschrijving van de zaak niet had mogen weigeren, nu de wet - destijds - voor inschrijving ter rolle niet de overlegging van de dagvaarding of het herstelexploot voorschreef. De Hoge Raad oordeelde echter dat, hoewel de wet niet met zo veel woorden de eis stelde dat inschrijving van een zaak ter rolle slechts kon geschieden tegen overlegging van de originele en complete dagvaarding en het origineel van een eventueel herstelexploot, het stellen van deze eis strookte met de eisen van een behoorlijke rechtspleging. Die eisen brachten volgens de Hoge Raad echter, gezien de ingrijpende gevolgen die de weigering om de zaak ter rolle in te schrijven kan hebben, tevens mee dat aan eiser de mogelijkheid zou worden geboden zijn verzuimen met bekwame spoed te herstellen. Zou het reglement van het hof derhalve de sanctie van niet-ontvankelijkheid hebben verbonden aan het verzuim, zonder in een mogelijkheid tot herstel te voorzien, dan had het reglement in zoverre als strijdig met de eisen van een behoorlijke rechtspleging buiten toepassing moeten blijven.