HR, 25-11-2014, nr. 13/02062

1. Verdachte is door het Gerechtshof te Amsterdam wegens schuldwitwassen veroordeeld tot een werkstraf voor de duur van 50 uren, subsidiair 25 dagen hechtenis en verbeurdverklaring van twee geldbedragen. Voorts heeft het Hof de teruggave gelast van een aantal voorwerpen aan de verdachte, zoals in het arrest vermeld.

2. Namens verdachte heeft mr. J. Kuiper, advocaat te Amsterdam, één middel van cassatie voorgesteld.

3. Het middel houdt dat het Hof ten onrechte heeft geoordeeld dat de geldbedragen, die verdachte voorhanden heeft gehad en heeft overgedragen, van misdrijf afkomstig waren als in de in art. 420quater Sr bedoelde zin.

4. Het Hof heeft ten laste van verdachte bewezenverklaard dat:

“hij op 14 juni 2005, te Vinkeveen, gemeente De Ronde Venen, tezamen en in vereniging met een ander, voorwerpen te weten geldbedragen van 70.000 euro en 350 euro voorhanden heeft gehad en overgedragen, terwijl hij, verdachte, redelijkerwijze moest vermoeden dat bovenomschreven voorwerpen – onmiddellijk of middellijk - afkomstig waren uit enig misdrijf.”

5. Met betrekking tot het bewijs heeft het Hof overwogen voor zover hier van belang:

“Door de verdediging is ter terechtzitting in hoger beroep het volgende aangevoerd.

De criminele herkomst van het geld kan niet worden vastgesteld. Weliswaar is er sprake geweest van een vorm van Hawala-bankieren, waarbij zonder vergunning geldtransacties worden verricht, maar dat brengt nog niet mee dat gelden die op deze manier worden ingezameld en overgemaakt per se van een misdrijf afkomstig zijn. Hawala-bankieren is strafbaar, maar het levert geen witwassen op. De raadsman heeft hierbij verwezen naar een uitspraak van de Rechtbank Amsterdam van 29 april 2008 (LJN BD2799) en naar een uitspraak van de rechtbank Rotterdam van 9 april 2008 (LJN BC9951).

(…)

Het hof verwerpt dit verweer en overweegt daartoe als volgt. Uit het dossier en het verhandelde ter terechtzitting kan worden afgeleid dat medeverdachte [medeverdachte] binnen het bedrijf [A] de facto een kantoor hield gericht op het verrichten van geldtransacties. Bij dit kantoor konden mensen in Nederland bedragen storten die door of vanwege de verdachte op de één of andere wijze in Suriname terecht kwamen. In het kader van deze geldtransacties werden één à twee keer per week al dan niet grote bedragen geld die in de week waren verzameld, door [medeverdachte] gebundeld en via een derde - in deze de verdachte - afgestort bij een bank ten behoeve van een rekening van een in Suriname gevestigd bedrijf te weten [B] B.V.

Medeverdachte [medeverdachte] verrichtte deze handelingen zonder dat aan hem of aan [betrokkene], in wiens opdracht [medeverdachte] naar eigen zeggen deze handelingen verrichtte, daartoe een vergunning was afgegeven. Zij hebben zich daarbij gerealiseerd - of in ieder geval willens en wetens de aanmerkelijke kans daartoe aanvaard dat een dergelijke vergunning wel nodig was voor deze activiteiten. Het hof leidt daaruit af dat sprake is van opzettelijke overtreding van artikel 3, eerste lid, van de Wet inzake de geldtransactiekantoren hetgeen blijkens artikel 1 sub 2, van de Wet op de economische delicten een misdrijf oplevert. Uit het dossier en het verhandelde ter terechtzitting komen onvoldoende aanwijzingen naar voren dat het geld dat [medeverdachte] van de klanten ontving van misdrijf afkomstig was. [medeverdachte] heeft het geld echter voorhanden gekregen door middel van het opzettelijk begaan van voormeld misdrijf, het zonder vergunning voeren van een geldtransactiekantoor. Daardoor is dit geld aan te merken als 'afkomstig uit enig misdrijf’, als bedoeld in artikel 420bis Wetboek van Strafrecht. De, met het in het kader van de geldtransacties ontvangen geld, verrichte handelingen, te weten het bundelen, overdragen en afstorten van het geld, zijn, naar het oordeel van het hof derhalve vormen van witwassen.”

6. Deze bewezenverklaring berust op onder meer het volgende bewijsmiddel:

“5. Een proces-verbaal van verhoor verdachte van 16 juni 2005, met dossiernummer 33045, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren [verbalisant 1] en [verbalisant 2], bijlage nummer V/3-02.

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als de op 16 juni 2005 tegenover verbalisanten afgelegde verklaring van verdachte:

Er is mij toegezegd dat ik een half procent van het gestorte geldbedrag mag houden als ik dat wil. De kaslijst van 14 juni 2005 die u mij toont (bijlage D/24) lijkt het verhaal te dekken van wat ik u hiervoor heb verteld. Het bedrag van € 70.000,- is het bedrag dat ik op 14 juni 2005 heb ontvangen van [medeverdachte] (het hof begrijpt hier: de medeverdachte [medeverdachte]) en door mij had moeten worden gestort bij de bank. De 0,5% die op de kaslijst staat is de € 350,- die ik als beloning kreeg voor de storting.”

7. In zijn arrest van 28 oktober 2014, ECLI:NL:HR:2014:3044 overwoog de Hoge Raad:

“2.4. Het oordeel van het Hof dat de geldbedragen die verdachte en zijn mededaders in het kader van het bedrijf van betaaldienstverlener zonder vergunning hebben verworven en/of voorhanden hebben gehad en/of hebben overgedragen "daarmee" van misdrijf afkomstig zijn, getuigt van een onjuiste rechtsopvatting. Vermogensbestandsdelen kunnen immers in beginsel slechts worden aangemerkt als "afkomstig (...) uit enig misdrijf" in de zin van de art. 420bis en 420quarter Sr indien zij afkomstig zijn van een misdrijf gepleegd voorafgaand aan het verwerven en/of voorhanden hebben en/of het overdragen daarvan, terwijl de bewezenverklaring kennelijk niet ziet op de mogelijke opbrengst of verdiensten van het zonder vergunning in het kader van het bedrijf van betaaldienstverlener handelen met betrekking tot gelden.”

8. Het door de Hoge Raad aldus overwogene brengt mee dat het Hof ten aanzien van het in de bewezenverklaring genoemde bedrag van € 70.000,-- ten onrechte heeft geoordeeld dat het van misdrijf afkomstig was. Voor het in de bewezenverklaring genoemde bedrag van € 350,-- geldt dit niet omdat dit bedrag blijkens bewijsmiddel 5 de verdienste was van het zonder vergunning in het kader van het bedrijf van betaaldienstverlener handelen met betrekking tot het bedrag van € 70.000,--.

9. Het middel slaagt.

10. Ambtshalve vraag ik aandacht voor het volgende. Verdachte heeft op 4 april 2012 beroep in cassatie ingesteld. De Hoge Raad zal uitspraak doen nadat sedertdien meer dan vierentwintig maanden zijn verstreken. Dat brengt mee dat de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6, eerste lid, EVRM is overschreden. Gelet op de duur van de opgelegde werkstraf1.behoeft dat niet te leiden tot strafvermindering. Dit punt kan echter onbesproken blijven indien de Hoge Raad met mij van oordeel is dat het bestreden arrest om andere redenen niet in stand kan blijven en de zaak dient te worden teruggewezen of verwezen.2.

11. Andere gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen heb ik evenmin aangetroffen.

12. Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest en tot terugwijzing van de zaak naar het Hof dan wel verwijzing van de zaak naar een aangrenzend Hof teneinde op het bestaande hoger beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG