Hof 's-Gravenhage, 03-08-2011, nr. 200.064.953/01

Het hof stelt het volgende voorop. De kantonrechter heeft de beslissing op het verzoek van [verweerder] tot omzetting van het bewind in een ondercuratelestelling aangehouden en in afwachting van een beslissing hierover een provisionele bewindvoerder benoemd.

Appellanten dienen dan ook wegens gebrek aan belang niet-ontvankelijk te worden verklaard in hun verzoek in hoger beroep voor zover dit ziet op hun verzoek tot afwijzing van het verzoek van [verweerder] strekkende tot omzetting van het bewind in een ondercuratelestelling.

In de eerste grief stellen appellanten, kort weergegeven, dat de kantonrechter bij het nemen van zijn beslissing de beginselen van een goede procesorde heeft geschonden, meer in het bijzonder het beginsel van hoor en wederhoor. Zo heeft de kantonrechter zich gebaseerd op documenten waarvan de inhoud appellanten ten tijde van de mondelinge behandeling in eerste aanleg niet bekend was en heeft de kantonrechter het beginsel van hoor en wederhoor niet bewaakt.

Het hof is van oordeel dat, voor zover er sprake zou zijn van de door appellanten gestelde schending van de beginselen van een goede procesorde, dit gebrek in hoger beroep is geheeld. Appellanten hebben in de procedure in appel de beschikking gehad over alle in het geding gebrachte stukken en hebben zich over deze stukken kunnen uitlaten zowel in hun appelschrift en processtukken, als ter zitting van het hof. Gelet op het vorenstaande gaat het hof aan de eerste grief van appellanten voorbij.

De tweede en derde grief van appellanten zien op het ambtshalve ontslag door de kantonrechter van het CAV als bewindvoerder. Appellanten stellen, zakelijk weergegeven, dat het CAV de kantonrechter niet zelf heeft verzocht om ontslagen te worden als bewindvoerder. Nu ook geen sprake was van één van de gronden voor ontslag als genoemd in artikel 1:448 lid 2 BW, stond het de kantonrechter volgens appellanten niet vrij het CAV ambtshalve te ontslaan.

Ter zitting van het hof heeft het CAV expliciet aangegeven dat zij, gelet op hetgeen in de onderhavige zaak is geschied alsmede gelet op het verhandelde ter terechtzitting, niet meer bereid is het bewindvoerderschap uit te oefenen. Gelet hierop behoeven de tweede en de derde grief geen verdere bespreking meer, temeer niet nu appellanten zelf ter zitting uitdrukkelijk te kennen hebben gegeven notaris De Jong geschikt en in staat te achten inhoud te geven aan het bewindvoerderschap.

In grief vier stellen appellanten, kort weergegeven, dat de kantonrechter bij de benoeming van de provisionele bewindvoerder geen rekening heeft gehouden met hun uitdrukkelijke voorkeur voor bepaalde personen en zijn afwijkende beslissing tot benoeming van mr. De Jong als provisionele bewindvoerder niet nader heeft gemotiveerd.

Gelet op hetgeen hiervoor reeds is aangehaald — dat appellanten thans notaris De Jong geschikt achten als provisionele bewindvoerder — gaat het hof ook aan deze grief, wat daar overigens ook van zij, voorbij.

De grieven vijf en zes zien op de benoeming van de provisionele bewindvoerder en de aan hem toegekende bevoegdheden. Het hof zal deze grieven gezamenlijk behandelen.

Appellanten stellen, kort samengevat, het volgende. De benoeming van een provisionele bewindvoerder is volgens de wet slechts dan geïndiceerd indien de belangen van de rechthebbende aanstonds bescherming behoeven en de afloop van de procedure tot ondercuratelestelling niet kan worden afgewacht. Volgens appellanten is hier in het onderhavige geval evenwel geen sprake van, zodat reeds daarom de bestreden beschikking dient te worden vernietigd. Appellanten zijn voorts van mening dat als beschermingsmaatregel voor de rechthebbende kan worden volstaan met bewind al dan niet gecombineerd met mentorschap. Een ondercuratelestelling biedt de rechthebbende niet meer bescherming dan de huidige onderbewindstelling. Onder het huidige bewind kan de rechthebbende zonder goedkeuring van bewindvoerder en kantonrechter slechts het aan hem toegekende huishoudbudget besteden en in het geval van een ondercuratelestelling zullen aan hem ook gelden ten behoeve van huishoudelijke kosten moeten worden uitgekeerd. Een ondercuratelestelling is ook niet nodig om de akte aan te passen, nu [verzoekster 2] zich onvoorwaardelijk bereid heeft verklaard haar medewerking hieraan te zullen verlenen.

[verzoekster 2] heeft de dagelijkse verzorging van de rechthebbende. De rechthebbende en [verzoekster 2] hechten dan ook aan een formalisering van de bestaande situatie door middel van een onderbewindstelling in combinatie met een door [verzoekster 2] uit te voeren mentorschap. Mocht het hof wel termen aanwezig achten om een provisionele bewindvoerder te benoemen, dan stellen appellanten dat de aan deze bewindvoerder toe te kennen bevoegdheden beperkt dienen te worden tot de thans nog voorliggende kwestie met betrekking tot de partnerschapvoorwaarden. Het huis van de rechthebbende is namelijk inmiddels verkocht en de inboedel is opgeslagen. Het toekennen van alle bevoegdheden die een curator krachtens de wet heeft, grijpt onnodig en te diep in de persoonlijke levenssfeer van de rechthebbende in een provisionele bewindvoerder in onderhavig geval ten zeerste geboden. De benoeming van alleen een bewindvoerder acht het hof niet voldoende. Nu geen van partijen nog bezwaar heeft tegen de persoon van mr. De Jong, zal het hof de bestreden beschikking ook in zoverre bekrachtigen. In deze hoedanigheid kan mr. De Jong de thans nog voorliggende kwestie van de reparatie van de partnerschapvoorwaarden regelen. Het hof ziet voorts geen aanleiding om de aan mr. De Jong toegekende bevoegdheden te beperken. Het hof laat hierbij meewegen dat mr. De Jong ter zitting onweersproken heeft gesteld dat thans ook nog speelt een kwestie met betrekking tot de huishoudelijke kosten.

Met betrekking tot de aan mr. De Jong als provisionele bewindvoerder door de kantonrechter toegekende bevoegdheden, oordeelt het hof voorts als volgt. Mr. De Jong heeft ter zitting aangegeven dat hij zich het liefst wil beperken tot de vermogensrechtelijke belangen van de rechthebbende. Appellanten hebben ter zitting van het hof aangegeven graag te zien dat [verzoekster 2], zonodig, tot mentor van de rechthebbende wordt benoemd.

Het hof verstaat dit als een instemming van de rechthebbende en [verzoekster 2] met het inleidend verzoek in die zin dat, indien het hof ook bescherming van de rechthebbende noodzakelijk acht ten aanzien van zijn belangen van niet-vermogensrechtelijke aard, [verzoekster 2] tot mentor dient te worden benoemd. Het hof zal daarom, mede gezien hetgeen ter zitting te dien aanzien aan de orde is geweest, overgaan tot het benoemen van een mentor ten behoeve van de rechthebbende. Gelet op het feit dat [verzoekster 2] en de rechthebbende samenwonen en zij al gedurende lange tijd de dagelijkse zorg voor de rechthebbende heeft, zal het hof [verzoekster 2] tot mentor benoemen.

Nu [verzoekster 2] als mentor de niet-vermogensrechtelijke belangen van de rechthebbende zal beschermen, zullen de aan de provisionele bewindvoerder toegekende bevoegdheden beperkt worden tot alle vermogensrechtelijke handelingen, te weten de beheer- en beschikkingshandelingen, met inachtneming van het in artikel 1:458 BW bepaalde. De mentor is derhalve bevoegd in aangelegenheden van verzorging,verpleging, behandeling en begeleiding van de rechthebbende ook waar het de financiële kanten daarvan betreft.

De zevende grief van appellanten, door hen zelf een allesomvattende grief genoemd, heeft geen zelfstandige betekenis, zodat het hof aan deze grief voorbij gaat.

Gezien het feit dat er sprake is van een familierechtelijk geschil acht het hof het redelijk en billijk om de proceskosten tussen partijen, zowel in eerste aanleg als in hoger beroep, te compenseren en wel in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt.

Gelet op het vorenstaande wordt derhalve als volgt beslist.

Het hof oordeelt als volgt. De rechter bij wie een verzoek tot ondercuratelestelling in behandeling is kan desverzocht of ambtshalve een provisionele bewindvoerder benoemen.

Deze benoeming kan geschieden in gevallen waarin de rechter van oordeel is dat onmiddellijke bescherming van de rechthebbende door de benoeming van een provisionele bewindvoerder noodzakelijk is en de periode tot aan het instellen van een curatele dan wel tot het moment dat een verzoek tot ondercuratelestelling wordt afgewezen aldus wil overbruggen. Kennelijk heeft de kantonrechter in dit geval het ingestelde beschermingsbewind als een ontoereikende bescherming van de belangen van de rechthebbende aangemerkt en aanleiding gezien voor de benoeming van een provisionele bewindvoerder. Van belang daarbij is dat de mogelijke bevoegdheden van de provisionele bewindvoerder en die van de bewindvoerder bij een beschermingsbewind immers verschillen. Het provisionele bewind kan worden beschouwd als een voorlopige curatele.

De rechter kan de provisionele bewindvoerder het bewind over bepaalde of alle goederen van de rechthebbende opdragen. De rechter kan aan deze bewindvoerder ook andere bevoegdheden toekennen, voor zover het bevoegdheden betreft die een curator ook heeft. De rechter kan de bevoegdheden van de provisionele bewindvoerder derhalve uitbreiden, mits het geen bevoegdheden zijn die een curator niet heeft. De bevoegdheden van de bewindvoerder bij een beschermingsbewind kunnen niet worden uitgebreid. Op dit punt verschillen de aan de provisionele bewindvoerder toe te kennen bevoegdheden in het kader van een lopende procedure tot ondercuratelestelling derhalve met die van een bewindvoerder bij een beschermingsbewind.

In de onderhavige zaak heeft de kantonrechter een beslissing op het verzoek van [verweerder] tot ondercuratelestelling van de rechthebbende aangehouden, omdat [verweerder] zijn verzoek nog nader dient te onderbouwen met medische informatie omtrent de geestelijke toestand van de rechthebbende. Daarnaast heeft de kantonrechter in het procesdossier en het verhandelde ter zitting kennelijk aanleiding gezien om een provisioneel bewindvoerder te benoemen en voorts aan deze bewindvoerder verdergaande bevoegdheden toe te kennen dan aan het CAV hadden kunnen worden toegekend.

Uit de aan het hof overgelegde stukken en het verhandelde ter zitting is het hof het volgende gebleken. De rechthebbende is een man van 91 jaar, die enkele jaren geleden is getroffen door een beroerte en een revalidatieproces heeft doorlopen. Enige maanden geleden is de rechthebbende wederom in het ziekenhuis opgenomen. Voor zijn leven werd gevreesd maar hij is inmiddels weer thuis. Hij wordt thuis verzorgd door [verzoekster 2] met intensieve hulp van thuiszorg gedurende 4 uur per dag. De rechthebbende kan zich moeilijk uitdrukken omdat hij door het hersenletsel een spraakstoornis heeft opgelopen. Vast staat dat het contact tussen de betrokkene en [verzoekster 2] enerzijds en de kinderen van de rechthebbende anderzijds uiterst moeizaam verloopt. Ter zitting van het hof heeft mr. De Jong reeds in de eerste termijn uitdrukkelijk verklaard dat de rechthebbende volgens hem niet meer in staat is rechtsgeldig zijn wil te bepalen. Appellanten hebben hier niets tegenin gebracht, behalve de opmerking van [verzoekster 2] dat de rechthebbende zich goed non-verbaal kan uitdrukken. Zowel [verweerder] als [belanghebbende 1] heeft voorts verklaard dat de rechthebbende volgens hen handelingsonbekwaam is.

Gelet op het vorenstaande is de situatie naar het oordeel van het hof thans zodanig dat, teneinde de belangen van de rechthebbende te waarborgen, het einde van de procedure tot ondercuratelestelling niet kan worden afgewacht. Op grond van het hiervoor overwogene — in het bijzonder onder 16,17 en 18 — acht het hof evenals de kantonrechter de benoeming van