Rb. Midden-Nederland, 04-06-2019, nr. 16/659501-18 (P)

Dit vonnis is op tegenspraak gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzittingen van 23 oktober 2018, 17 januari 2019, 16 april 2019, 14 mei 2019 en 21 mei 2019. De inhoudelijke behandeling van de zaak heeft op 14 mei 2019 plaatsgevonden. Het onderzoek is gesloten op de zitting van 21 mei 2019.

De rechtbank heeft kennisgenomen van de vordering en standpunten van officier van justitie mr. R.J.F. Esbir Wildeman en van hetgeen verdachte en mr. W.J. Ausma, advocaat te Utrecht, naar voren hebben gebracht.

Daarnaast heeft de rechtbank kennisgenomen van hetgeen namens de benadeelde partijen – de ouders en de broer van [slachtoffer] , allen bijgestaan door mr. M.J.J.F. van Raak, advocaat te Oosterhout – naar voren is gebracht. Ook heeft de rechtbank kennisgenomen van hetgeen in het kader van het spreekrecht door de casemanager van Slachtofferhulp Nederland namens de ouders ter terechtzitting naar voren is gebracht.

De tenlastelegging is op de zitting van 14 mei 2019 op vordering van de officier van justitie nader omschreven. De tekst van de nader omschreven tenlastelegging is als bijlage 1 aan dit vonnis gehecht.

De verdenking komt er, kort en feitelijk weergegeven, op neer dat verdachte:

feit 1: primair: op 11 juli 2018 te Utrecht [slachtoffer] met voorbedachten raad van het leven heeft beroofd dan wel (subsidiair) van het leven heeft beroofd;

feit 2: in de periode van 22 juni 2018 tot en met 11 juli 2018 te Utrecht, althans Nederland, [slachtoffer] heeft gestalkt.

De dagvaarding is geldig, de rechtbank is bevoegd tot kennisneming van het ten laste gelegde, de officier van justitie is ontvankelijk in de vervolging van verdachte en er zijn geen redenen voor schorsing van de vervolging.

De rechtbank acht wettig en overtuigend bewezen dat verdachte:

1.

primair

op 11 juli 2018 te Utrecht [slachtoffer] opzettelijk en met voorbedachten rade van het leven heeft beroofd, door die [slachtoffer] meermalen met een mes, in het hoofd en de hals en de pols en de borst, te steken/snijden;

2.

in de periode van 22 juni 2018 tot en met 11 juli 2018 te Utrecht, wederrechtelijk stelselmatig opzettelijk inbreuk heeft gemaakt op eens anders persoonlijke levenssfeer, te weten die van [slachtoffer] , door:

- veelvuldig (al dan niet met gebruikmaking van een valse hoedanigheid) e-mailberichten en een sms-bericht en whatsapp-berichten aan die [slachtoffer] te sturen en

- meermalen (al dan niet met gebruikmaking van een valse hoedanigheid) via Facebook en whatsapp met vrienden van die [slachtoffer] contact te zoeken/trachten te zoeken,

- meermalen (anoniem) telefonisch contact te zoeken met die [slachtoffer] en

- meermalen per dag door de straat te rijden waar die [slachtoffer] woont en door de straat te rijden waar die [slachtoffer] werkt, en

- zich veelvuldig in persoon op te houden in de nabijheid de woning van die [slachtoffer] en bij het werk van die [slachtoffer] (bij het [instelling] ) en in de directe omgeving van de woning en het werk van die [slachtoffer]

en

- meermalen die [slachtoffer] te volgen en zich in de directe omgeving van die [slachtoffer] op te houden/te verblijven, en

- de autoband van het voertuig van die [slachtoffer] lek te prikken en

- meermalen zich (ongewenst) de toegang tot de woning van die [slachtoffer] te verschaffen (door over het balkon te klimmen en met bloemen aan te bellen en naar binnen lopen),

telkens met het oogmerk die [slachtoffer] te dwingen iets te doen en/of te dulden.

Voor zover in het bewezen verklaarde deel van de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze in de bewezenverklaring verbeterd. Verdachte is daardoor niet in de verdediging geschaad.

Hetgeen meer of anders is ten laste gelegd is niet bewezen. Verdachte wordt hiervan vrijgesproken.

Er is geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van het bewezen verklaarde uitsluit, zodat dit strafbaar is.

Het onder 1 bewezen verklaarde levert volgens de wet het volgende strafbare feit op:

moord.

Het onder 2 bewezen verklaarde levert volgens de wet het volgende strafbare feit op:

belaging.

De rechtbank heeft kennisgenomen van het rapport van 25 april 2019 van de deskundigen J. van der Meer, psychiater en J. Heerschop, GZ-psycholoog, beiden verbonden aan het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie, locatie Pieter Baan Centrum te Utrecht (PBC).

Verdachte is gedurende zeven weken in het PBC geobserveerd door een team bestaande uit deskundigen van verschillende vakgebieden. Ook heeft een milieuonderzoek plaatsgevonden, waarbij de levensgeschiedenis en de sociale omgeving van verdachte in kaart is gebracht. Verdachte heeft meegewerkt aan het onderzoek.

Ziekelijke stoornis/gebrekkige ontwikkeling van de geestvermogens

De deskundigen concluderen dat bij verdachte sprake is van een persoonlijkheidsstoornis met zowel narcistische als antisociale kenmerken. Daarnaast is sprake van een lichte stoornis van de geestvermogens in de vorm van afhankelijkheid van alcohol.

De deskundigen beschrijven verdachte als volgt.

Verdachte is een man die geen beperkingen vertoont in het intellectueel functioneren en waarbij geen sprake is van een psychiatrische stoornis in de vorm van een angststoornis, in het bijzonder een Posttraumatische Stressstoornis (hierna: PTSS). Hoewel dit door de verdachte zelf wel wordt gesteld, vinden beide deskundigen na onderzoek aan verdachte onvoldoende onderbouwing dat verdachte zou lijden aan PTSS.

Verdachte externaliseert en kan zich niet in de denk- en gevoelswereld van anderen verplaatsen. Er lijkt weinig berouw te zijn. Hij rechtvaardigt zijn handelen door zichzelf als slachtoffer te zien en houdt zijn broze zelfbeeld overeind door middel van leugens. Deze leugens zet hij ook in om de negatieve consequenties van zijn gedrag te ontlopen. Verdachte erkent tegenover de psychologisch onderzoeker dat hij het moeilijk vindt de waarheid te vertellen en dat hij ertoe neigt zijn functioneren mooier af te spiegelen dan de werkelijkheid betreft. Hij zegt: “Het liegen doe ik van jongs af aan (…). Maar vaak verlies ik mezelf erin.”

De onderzoekers zien in de bij verdachte geobserveerde symptomen en gedragingen de kenmerken van een persoonlijkheidsstoornis. De narcistische kenmerken in deze stoornis worden gezien in de superlatieve zelfpresentatie, de behoefte aan bewondering en erkenning, krenkbaarheid in relaties, gebrek aan reflectie en beperkte empathische vermogens. De antisociale kenmerken bestaan uit de leugenachtigheid, de beperkte gewetensfunctie en de neiging verantwoordelijkheid voor het eigen gedrag te externaliseren. De in consensus afgenomen corresponderende toets laat daarnaast zien dat er trekken zijn van psychopathie.

Beide onderzoekers onderschrijven de conclusie dat er sprake zou kunnen zijn van een lichte stoornis in het gebruik van alcohol (misbruik), maar er geen redenen zijn om te veronderstellen dat er sprake is geweest van een ernstige stoornis in de vorm van afhankelijkheid van alcohol. Ten aanzien van het, door verdachte als problematisch benoemde, gebruik van XTC, ketamine of andere drugs komen onderzoekers geheel niet tot een stoornis.

De persoonlijkheidsstoornis en de ziekelijke stoornis van de geestvermogens wordt volgens de deskundigen als ernstig ingeschat.

Invloed op gedrag tijdens het plegen van de feiten

De persoonlijkheidsstoornis en de lichte stoornis in het gebruik van alcohol waren volgens de onderzoekers aanwezig ten tijde van het plegen van de feiten. De deskundigen menen dat het gedrag van verdachte ten tijde van zowel de stalking als de moord op [slachtoffer] in verband stonden met deze stoornissen.

Hoewel er in de stalking van [slachtoffer] planmatigheid is te herkennen, zijn de onderzoekers van mening dat het handelen van verdachte in belangrijke mate werd beïnvloed door de narcistische persoonlijkheidspathologie. Vanuit deze stoornis verdraagt verdachte het niet om te worden verlaten door een partner. Op deze momenten is verdachte zeer geneigd om contact te blijven zoeken met het slachtoffer en de ander ertoe te dwingen het gevoel van miskenning en krenking op te heffen. Het is ook deze dynamiek, en de invloed van de persoonlijkheidsstoornis, die er voor heeft gezorgd dat verdachte op de ochtend van 11 juli 2018 besloot naar [slachtoffer] toe te gaan.

De onderzoekers concluderen dat zowel de stalking als de moord vanwege de hierboven beschreven persoonlijkheidsstoornis in verminderde mate aan verdachte kan worden toegerekend.

De rechtbank onderschrijft de overwegingen en conclusies van de deskundigen en neemt deze over.

Uit de rapportages of anderszins is niet gebleken van een omstandigheid die de strafbaarheid van verdachte geheel uitsluit, zodat verdachte strafbaar is.

De vordering van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd verdachte ter zake van het door hem bewezen geachte te veroordelen tot een gevangenisstraf voor de duur van 18 jaren, met aftrek van het voorarrest. Daarnaast heeft de officier van justitie gevorderd te gelasten dat verdachte ter beschikking wordt gesteld, met bevel tot verpleging van overheidswege.

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft zich, onder verwijzing naar jurisprudentie, op het standpunt gesteld dat de eis ten aanzien van de onvoorwaardelijke gevangenisstraf te hoog is en niet in overeenstemming met de rechtspraak. De raadsman verzoekt de rechtbank dan ook aansluiting te zoeken bij door hem aangehaalde rechtspraak en een lagere onvoorwaardelijke gevangenisstraf op te leggen dan geëist. Ten aanzien van de vordering van de officier van justitie om te gelasten verdachte ter beschikking te stellen met dwangverpleging, heeft de verdediging aangegeven dat het de wens van verdachte zelf is om naar een kliniek te gaan, maar dat de oplegging van de maatregel van ter beschikking stelling wel moet leiden tot matiging van de gevangenisstraf.

Het oordeel van de rechtbank

Inleidende opmerkingen

Op 11 juli 2018 heeft verdachte het leven van [slachtoffer] op gruwelijke wijze beëindigd. Voor de ouders en broer van [slachtoffer] compenseert geen enkele straf in het Wetboek van Strafrecht het onherstelbare leed dat de verdachte in hun leven heeft veroorzaakt. Dit gevoel zal worden gedeeld door andere mensen die dicht bij [slachtoffer] stonden en vindt zijn weerklank in de maatschappij. Zelfs als zo goed mogelijk rekening wordt gehouden met de in deze zaak aanwezige bijzondere omstandigheden, kan in de ogen van de naasten van een slachtoffer en veel anderen in de samenleving met de strafoplegging nooit volledig recht worden gedaan aan het immense verlies en de wijze waarop dit verlies tot stand is gekomen. De rechtbank ziet dit onder ogen. Het is echter de taak van de rechtbank om te komen tot een zorgvuldige belangenafweging, waarbij niet alleen gewicht wordt toegekend aan de belangen van de nabestaanden, maar ook aan de belangen van de maatschappij en die van de verdachte. Dit fundament van de rechtspraak vormt voor alle inwoners van Nederland een van de pijlers van onze rechtsstaat.

Bij het bepalen van de straf en maatregel heeft de rechtbank dan ook rekening gehouden met de ernst van het bewezen verklaarde, de omstandigheden waaronder dit is begaan en de persoon van verdachte, zoals ter terechtzitting is gebleken.

Ernst van de feiten en persoon van de verdachte

Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan de stalking van en moord op [slachtoffer] .

Verdachte heeft, in de periode voorafgaand aan haar dood, [slachtoffer] op een indringende en manipulatieve manier belaagd. Hij heeft haar veelvuldig telefonisch en in persoon benaderd en was bijna elke dag te zien in haar straat. Hij heeft haar gevolgd naar haar ouders en haar opgezocht op haar werk. Verdachte heeft zich voorgedaan als zijn oom en tante en ernstige verwondingen geveinsd, allemaal om met [slachtoffer] in contact te komen. Hij is haar woning binnengedrongen en heeft [slachtoffer] daar gedwongen om met hem te praten, en hierbij haar telefoon afgepakt en haar fysiek vastgepakt om te voorkomen dat zij de politie zou bellen. Ondanks meerdere waarschuwingen van [slachtoffer] en de politie is verdachte haar blijven achtervolgen. Uit de verklaringen van de vriendinnen en vrienden van [slachtoffer] blijkt dat zij doodsbang en ten einde raad was. Zo schreef [slachtoffer] in een appbericht aan een vriend: ‘soms denk ik dat ik eerst neergestoken moet worden voor er wat gebeurt’. Verdachte heeft met zijn obsessieve, nietsonziende gedrag [slachtoffer] in de laatste weken van haar leven van haar levensvreugde beroofd en haar in grote angst laten leven.

Verdachte heeft [slachtoffer] in de ochtend van 11 juli 2018 met een grote hoeveelheid messteken om het leven gebracht. Hij heeft haar het grootste goed, het recht op leven, ontnomen. Dat heeft hij gedaan in de slaapkamer van [slachtoffer] , een plek waar zij zich bij uitstek veilig en beschermd behoorde te voelen. Verdachte heeft [slachtoffer] op een mensonterende manier het leven ontnomen. Uit het forensisch onderzoek blijkt dat hij haar 26 steek- en 14 snijletsels heeft toegebracht.

Verdachte heeft op geen enkel moment verantwoordelijkheid genomen voor zijn daden. Na zijn aanhouding heeft verdachte zeven verschillende verklaringen afgelegd. Hoewel hij ter terechtzitting aankondigde dat hij met het oog op de belangen van de nabestaanden van [slachtoffer] openheid van zaken zou geven, heeft hij ook toen niet de waarheid verteld. In plaats daarvan heeft verdachte een achtste verklaring afgelegd, waarin hij [slachtoffer] zelf de schuld geeft van haar dood, op een wijze die op geen enkele manier valt te rijmen met de bewijsmiddelen in het dossier. De nabestaanden weten tot op de dag van vandaag dan ook niet hoe het fatale incident zich precies heeft voltrokken. Hoewel externaliserend gedrag onderdeel is van de stoornis van verdachte, rekent de rechtbank verdachte aan – maar in mindere mate dan de officier van justitie – dat hij geen openheid van zaken heeft gegeven en de schuld voortdurend van zich af wil schuiven.

In de namens de ouders afgelegde slachtofferverklaring wordt [slachtoffer] beschreven als een meisje dat midden in het leven stond. De onzekerheid waarin haar familie heeft geleefd nadat zij door het bericht op het nieuws wel een vermoeden maar geen zekerheid hadden dat hun dochter vermoord was, moet voor hun vreselijk zijn geweest. De moeder van [slachtoffer] verwoordt de achtergelaten leegte treffend met de woorden ‘geen kind is zo aanwezig als het kind dat wordt gemist’.

Verdachte heeft de nabestaanden onnoemelijk leed aangedaan. Ook buiten de directe omgeving van [slachtoffer] zijn deze gruwelijke feiten zeer schokkend voor de rechtsorde en zorgen zij voor gevoelens van verbijstering, angst en onveiligheid in de maatschappij.

Bij het opleggen van de straf houdt de rechtbank er verder in strafverzwarende zin rekening mee dat verdachte wat betreft de bewezenverklaarde belaging, eerder is veroordeeld voor soortgelijke feiten, te weten in 2011 voor het stalken van zijn ex-vriendin, waarbij hij zijn ex-vriendin heeft bedreigd met een mes.

Gezien de ernst en de gruwelijkheid van de zaak en het feit dat verdachte geen openheid van zaken heeft gegeven, acht de rechtbank een zeer langdurige gevangenisstraf passend en geboden. Ten aanzien van de lengte van die straf en de vraag of nog bijkomende maatregelen dienen te worden opgelegd overweegt de rechtbank nog het volgende.

Rapportages

In het, reeds hierboven beschreven, onderzoek uitgevoerd in het Pieter Baan Centrum is het volgende vastgesteld. De deskundigen benadrukken dat de persoonlijkheidsstoornis van verdachte nog steeds aanwezig is. Hoewel verdachte zelf heeft aangegeven hulp te willen voor zijn problematiek, zal deze hulp door zijn neiging tot zelfoverschatting en het verdringen van moeilijke zaken moeilijk tot stand komen. Deze conclusie wordt onderschreven door het feit dat een eerdere ambulante behandeling niet is geslaagd.

Het risico op een hernieuwde belaging en agressie naar een toekomstige ex-partner wordt, indien de persoonlijkheidsstoornis van verdachte onbehandeld blijft, als hoog ingeschat. De rechtbank acht het hierbij zorgwekkend dat verdachte eerder is veroordeeld voor belaging van zijn ex-vriendin waarbij hij het slachtoffer ook heeft bedreigd met een mes. Ook het recidiverisico op gewelddadig gedrag in de algemene zin wordt – zonder behandeling – ingeschat als matig tot hoog.

De onderzoekers zijn van mening dat er in verband met de ernstige persoonlijkheidsproblematiek, de ernst van het ten laste gelegde en de hoge kans op recidive in soortgelijke feiten, geen ruimte bestaat voor enige behandeling in een voorwaardelijk kader. Zij verwachten dat een behandeling intensief en langdurig zal moeten zijn en dat deze moeizaam tot stand zal komen vanwege de psychische beperkingen van verdachte. De deskundigen adviseren de rechtbank de maatregel van terbeschikkingstelling met dwangverpleging op te leggen.

De rechtbank onderschrijft de overwegingen en de conclusies van de deskundigen en neemt deze over, waarbij zij net als de deskundigen verdachte voor beide feiten verminderd toerekeningsvatbaar acht. De verminderde toerekeningsvatbaarheid zal de rechtbank als strafverminderende omstandigheid meewegen voor de op te leggen gevangenisstraf.

De rechtbank zal derhalve, in overeenstemming met het gezamenlijk advies van de deskundigen en de vordering van de officier van justitie, de maatregel van terbeschikkingstelling met verpleging van overheidswege opleggen. De bewezen verklaarde feiten betreffen misdrijven waarop een gevangenisstraf van vier jaar of meer is gesteld en de veiligheid van anderen en de algemene veiligheid van personen het opleggen van die maatregel eist. De rechtbank bepaalt hierbij dat de totale duur van de terbeschikkingstelling met verpleging ongemaximeerd zal zijn, nu de terbeschikkingstelling wordt opgelegd voor een misdrijf dat gevaar veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam van een persoon.

Hoewel de door verdachte begane misdrijven als verschrikkelijk zijn aan te merken, mag niet uit het oog worden verloren dat verdachte lijdt aan een ernstige en onbehandelde persoonlijkheidsstoornis. Vanuit het oogpunt van maximale beveiliging van de maatschappij dient de behandeling van deze stoornis, naast het aspect van vergelding en de wens verdachte zo lang mogelijk uit de maatschappij te houden, nadrukkelijk aan de orde te komen en dient de strafoplegging hierop toegesneden zijn.

Alles overwegende is de rechtbank van oordeel dat een gevangenisstraf van 15 jaren, met aftrek van het voorarrest, en de maatregel van terbeschikkingstelling met verpleging van overheidswege passend en geboden is.

De benadeelde partijen [benadeelde 1] (vader van [slachtoffer] ), [benadeelde 2] (moeder van [slachtoffer] ) en [benadeelde 3] (broer van [slachtoffer] ) hebben zich gevoegd in het strafgeding. De vorderingen zijn ter terechtzitting door de advocaat onderbouwd en deze zullen hieronder worden besproken.

De benadeelde partij [benadeelde 1]

De benadeelde partij [benadeelde 1] (vader van [slachtoffer] ) heeft zich als benadeelde partij in het geding gevoegd en vordert een totaalbedrag van € 48.664,21. Dit bedrag bestaat uit materiële en immateriële schade, ten gevolge van het aan verdachte onder feit 1 ten laste gelegde feit. De vordering is opgebouwd uit de volgende posten:

Totaal € 48.664,21 (inc. wett. rente)

De benadeelde partij heeft verzocht het gevorderde bedrag geheel toe te wijzen en dus het door het Schadefonds Geweldsmisdrijven uitgekeerde bedrag niet in mindering te brengen op de vordering.

Ook heeft hij verzocht de vordering te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf het moment van het ontstaan van de schade en de schadevergoedingsmaatregel (als bedoeld in artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht) aan verdachte op te leggen. De benadeelde partij heeft de wettelijke rente zelf begroot op een bedrag ad € 742,10 voor de periode tot en met 7 mei 2019.

De benadeelde partij [benadeelde 2]

De benadeelde partij [benadeelde 2] (moeder van [slachtoffer] ) heeft zich als benadeelde partij in het geding gevoegd en vordert een totaalbedrag van € 45.772,88. Dit bedrag bestaat uit materiële en immateriële schade, ten gevolge van de aan verdachte onder feit 1 ten laste gelegde feiten. De vordering is opgebouwd uit de volgende posten:

Totaal € 45.772,88 (inc. wett. rente)

De benadeelde partij heeft verzocht het gevorderde bedrag geheel toe te wijzen en dus het door het Schadefonds Geweldsmisdrijven uitgekeerde bedrag niet in mindering te brengen op de vordering.

Ook heeft zij verzocht de vordering te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf het moment van het ontstaan van de schade en de schadevergoedingsmaatregel (als bedoeld in artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht) aan verdachte op te leggen. De benadeelde partij heeft de wettelijke rente zelf begroot op een bedrag ad € 667,75 voor de periode tot en met 7 mei 2019.

De benadeelde partij [benadeelde 3]

De benadeelde partij [benadeelde 3] (broer van [slachtoffer] ) heeft zich als benadeelde partij in het geding gevoegd en vordert een totaalbedrag van € 20.329,86. Dit bedrag bestaat uit immateriële schade, ten gevolge van de aan verdachte onder feit 1 ten laste gelegde feiten. De vordering is opgebouwd uit de volgende posten:

Totaal € 20.329,86 (inc. wett. rente)

Ook heeft hij verzocht de vordering te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf het moment van het ontstaan van de schade en de schadevergoedingsmaatregel (als bedoeld in artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht) aan verdachte op te leggen. De benadeelde partij heeft de wettelijke rente zelf begroot op een bedrag ad € 329,86 voor de periode tot en met 7 mei 2019.

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat de vorderingen, voor zowel de materiële als immateriële schadeposten, integraal kunnen worden toegewezen. De officier van justitie verzoekt hierbij de vorderingen te vermeerderen met de wettelijke rente en de schadevergoedingsmaatregel op te leggen aan verdachte.

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft zich wat betreft de materiële schadepost van de vorderingen van de benadeelde partijen gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank. Wat betreft de immateriële schadevergoeding heeft de raadsman aangevoerd dat vergoeding voor shockschade in dit geval (nog) niet toewijsbaar is. De raadsman heeft de rechtbank dan ook verzocht dit deel van de vorderingen af te wijzen dan wel niet-ontvankelijk te verklaren.

Het oordeel van de rechtbank

Artikel 51f, tweede lid, Wetboek van Strafvordering geeft, in samenhang met de artikelen 6:106 en 6:108 Burgerlijk Wetboek (BW) een regeling voor kosten die nabestaanden kunnen vorderen als benadeelde partij in het strafproces bij het overlijden van iemand als gevolg van een strafbaar feit. Artikel 6:108 BW geeft een limitatieve (uitputtende) opsomming van wat gevorderd kan worden. Alleen de kosten die in dit artikel worden genoemd, kunnen voor vergoeding in aanmerking komen. Het gaat dan bijvoorbeeld om de kosten van de begrafenis. Ook kosten die verband houden met het verkrijgen van voldoening van deze schade zijn in beginsel voor toewijzing vatbaar.

Vordering tot vergoeding van de materiële schadeposten

De vorderingen tot vergoeding van de materiële schade van de benadeelde partijen zijn door de verdediging uitdrukkelijk niet betwist. Naar het oordeel van de rechtbank zijn deze kosten voldoende onderbouwd en bovendien komen deze kosten de rechtbank niet onredelijk voor. De rechtbank zal dan ook de door [benadeelde 1] en [benadeelde 2] gevorderde materiële schade in zijn geheel toewijzen, vermeerderd met de gevorderde wettelijke rente.

Shockschade

Shockschade komt onder omstandigheden voor vergoeding in aanmerking. Volgens vaste jurisprudentie moet daarvoor sprake zijn van geestelijk letsel, voortvloeiend uit een hevige emotionele schok door het waarnemen van het misdrijf of door de directe confrontatie met de ernstige gevolgen daarvan, hetgeen zich met name voor zal doen als sprake is van een nauwe (affectieve) band met degene die, zoals in deze zaak, door het misdrijf om het leven is gekomen. Daarbij valt in de eerste plaats en met name te denken aan familieverhoudingen.

Voor de ouders moet de confrontatie met hun overleden dochter zeer ingrijpend zijn geweest. [slachtoffer] is, voordat haar ouders haar mochten zien, uitgebreid onderzocht door de forensische opsporingsinstanties. Uit de slachtofferverklaring van de moeder blijkt dat zij het ontzettend moeilijk heeft gevonden dat zij het lichaam van haar dochter al die tijd niet heeft mogen zien of aanraken. Toen haar ouders eindelijk bij [slachtoffer] mochten, werden zij - ook al waren haar vele verwondingen afgedekt met huidkleurige tape - geconfronteerd met het zwaargehavende lichaam van hun [slachtoffer] . De verdediging heeft niet bestreden dat deze confrontatie voor de ouders heeft geleid tot het gestelde psychische letsel. Blijkens de overgelegde stukken is bij zowel de vader als de moeder van [slachtoffer] als gevolg van de directe confrontatie met de ernstige gevolgen van de moord op hun dochter PTSS gediagnostiseerd. Zij zijn daarvoor onder behandeling van (onder meer) een psycholoog. De rechtbank is van oordeel dat door de ouders voldoende is onderbouwd dat zij ten gevolge van de directe confrontatie met de ernstige gevolgen van het misdrijf geestelijk letsel hebben opgelopen. De rechtbank gaat ervan uit dat de ouders als gevolg van deze confrontatie langdurig ernstige klachten zullen ondervinden, en voor de verwerking van de traumatische gebeurtenissen langdurig zullen worden behandeld.

De volgende vraag is welk bedrag als vergoeding van shockschade dient te worden toegekend. Ingevolge artikel 6:106 lid 1 BW dient de hoogte daarvan door de rechter naar billijkheid vastgesteld te worden. De rechtbank begroot de omvang van de shockschade voor elk van de ouders van [slachtoffer] op het bedrag van € 30.000,00.

Hoewel de rechtbank ervan overtuigd is dat de dood van [slachtoffer] ook op het leven van haar broer een desastreuse invloed heeft gehad, ontbreekt bij zijn vordering een schriftelijke onderbouwing van een psychisch erkend ziektebeeld. Uit vaste rechtspraak volgt dat de maatstaf bij de beoordeling van een vordering tot vergoeding van shockschade is of sprake is van geestelijk letsel in de vorm van een psychiatrisch erkend ziektebeeld. Nader en aanvullend onderzoek van zijn vordering vraagt om nader onderzoek en aansluitende standpuntwisseling tussen deze benadeelde partij en de verdediging. Een dergelijk aanvullend onderzoek zou een onevenredige belasting opleveren van het strafgeding. Op grond hiervan zal de vordering niet-ontvankelijk worden verklaard. Dit gedeelte van de vordering kan nog wel worden aangebracht bij de burgerlijke rechter.

Reeds uitgekeerde schadevergoeding

Gelet op artikel 6 van de Wet schadefonds geweldsmisdrijven in combinatie gelezen met het door het schadefonds geweldsmisdrijven geformuleerde beleid, stelt de rechtbank vast dat het schadefonds aan de slachtoffers weliswaar een bedrag beschikbaar heeft gesteld, maar dat daaraan een einde komt of kan komen zodra en voor zover de schade wordt vergoed door de verdachte (vlg. Hof Arnhem-Leeuwarden, 12 april 2017, ECLI:NL:GHARL:2017:3129 en de conclusie van A-G Padriaens van 28 mei 2019, ECLI:NL:PHR:2019:535). Daarover zal het schadefonds geweldsmisdrijven een aparte beslissing nemen.

Gelet hierop acht de rechtbank geen termen aanwezig om de uitkeringen die door het schadefonds geweldsmisdrijven aan de benadeelden zijn gedaan in mindering te brengen op de vorderingen.

Wettelijke rente

Zoals uit het voorgaande blijkt, is bij de toegewezen bedragen aan materiële schadevergoeding de wettelijke rente inbegrepen tot met 7 mei 2019. Het bedrag aan materiële schade dat wordt toegekend, zal dan ook worden vermeerderd met de wettelijke rente met ingang van 8 mei 2019. Met betrekking tot de toegewezen immateriële schadevergoeding, wordt de wettelijke rente toegewezen met ingang van 13 juli 2018, de dag van de confrontatie van de ouders met het lichaam van [slachtoffer] .

Kostenveroordeling

Verdachte zal ook worden veroordeeld in de kosten die de benadeelde partijen hebben gemaakt en ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog zullen maken. Deze kosten worden op dit moment begroot op nihil.

Schadevergoedingsmaatregel

Als extra waarborg voor de betaling zal de rechtbank ten behoeve van de benadeelde partijen aan verdachte de verplichting opleggen tot betaling aan de Staat van het toegewezen bedrag.

Nu het – gelet op de omstandigheid dat aan verdachte een langdurige gevangenisstraf wordt opgelegd, alsmede de maatregel van terbeschikkingstelling met dwangverpleging – nog maar zeer de vraag is of verdachte in de toekomst in staat zal zijn om aan zijn betalingsverplichting te kunnen voldoen, zal de rechtbank, ondanks de hoogte van het toegewezen bedrag, aan het opleggen van de schademaatregel, slechts één dag vervangende hechtenis verbinden. Toepassing van de hechtenis heft de betalingsverplichting niet op.

De betaling die is gedaan aan de Staat wordt op de verplichting tot betaling aan de benadeelde partijen in mindering gebracht. Dit geldt andersom ook indien betaling is gedaan aan de benadeelde partijen.

De beslissing berust op de artikelen 36f, 37a, 37b, 57, 63, 285b en 289 van het Wetboek van Strafrecht, zoals de artikelen luidden ten tijde van het bewezen verklaarde.

De rechtbank:

Bewezenverklaring

- verklaart het onder 1, primair, en 2 ten laste gelegde bewezen zoals hiervoor in rubriek 5 is vermeld;

- verklaart het onder 1, primair, en 2 meer of anders ten laste gelegde niet bewezen en spreekt verdachte daarvan vrij;

Strafbaarheid

- verklaart het onder 1, primair, en 2 bewezen verklaarde strafbaar en kwalificeert dit zoals hiervoor in rubriek 6 is vermeld;

- verklaart verdachte strafbaar;

Strafoplegging

- veroordeelt verdachte tot een gevangenisstraf van 15 jaren;

- beveelt dat de tijd die door veroordeelde voor de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering en in voorlopige hechtenis is doorgebracht, bij de tenuitvoerlegging van die straf in mindering gebracht zal worden;

Maatregel

- gelast dat verdachte ter beschikking wordt gesteld en beveelt dat hij van overheidswege wordt verpleegd;

Benadeelde partij [benadeelde 1]

- wijst de vordering van [benadeelde 1] toe tot een bedrag van € 38.664,21;

- veroordeelt verdachte tot betaling aan [benadeelde 1] van het toegewezen bedrag, vermeerderd met de wettelijke rente over dit bedrag voor zover dit ziet op het gedeelte van de materiële schade, zijnde in totaal € 8.664,21, met ingang van 8 mei 2019 en voor zover het ziet op de immateriële schade, zijnde in totaal € 30.000,00, met ingang van 13 juli 2018 telkens tot de dag van volledige betaling;

- veroordeelt verdachte ook in de kosten door de benadeelde partij gemaakt en ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog te maken, tot op heden begroot op nihil;

- legt verdachte de verplichting op ten behoeve van [benadeelde 1] aan de Staat € 38.664,21 te betalen, bij niet betaling aan te vullen met 1 dag hechtenis;

- bepaalt dat verdachte van zijn verplichting tot het vergoeden van schade is bevrijd als hij op een van de hierboven beschreven manieren de schade aan de benadeelde dan wel aan de Staat heeft vergoed;

Benadeelde partij [benadeelde 2]

- wijst de vordering van [benadeelde 2] toe tot een bedrag van € 35.772,88;

- veroordeelt verdachte tot betaling aan [benadeelde 2] van het toegewezen bedrag, vermeerderd met de wettelijke rente over dit bedrag voor zover dit ziet op het gedeelte van de materiële schade, zijnde in totaal € 5.772,88, met ingang van 8 mei 2019 en voor zover het ziet op de immateriële schade, zijnde in totaal € 30.000,00, met ingang van 13 juli 2018 telkens tot de dag van volledige betaling;

- veroordeelt verdachte ook in de kosten door de benadeelde partij gemaakt en ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog te maken, tot op heden begroot op nihil;

- legt verdachte de verplichting op ten behoeve van [benadeelde 2] aan de Staat € 35.772,88 te betalen, bij niet betaling aan te vullen met 1 dag hechtenis;

- bepaalt dat verdachte van zijn verplichting tot het vergoeden van schade is bevrijd als hij op een van de hierboven beschreven manieren de schade aan de benadeelde dan wel aan de Staat heeft vergoed;

Benadeelde partij [benadeelde 3]

- verklaart [benadeelde 3] niet-ontvankelijk in de vordering en bepaalt dat de vordering kan worden aangebracht bij de burgerlijke rechter;

- compenseert de kosten door de benadeelde partij en door de verdachte gemaakt en ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog te maken, tot op heden begroot op nihil.

Dit vonnis is gewezen door mr. A.J.P. Schotman, voorzitter, mrs. R.L.M. van Opstal en I.G.C. Bij de Vaate, rechters, in tegenwoordigheid van mr. H.L. Kappel, griffier, en is uitgesproken op de openbare terechtzitting van 4 juni 2019.

Bijlage: de tenlastelegging

Aan verdachte wordt ten laste gelegd dat:

1.

primair

hij op of omstreeks 11 juli 2018 te Utrecht, althans in het arrondissement Midden-Nederland, [slachtoffer] opzettelijk en met voorbedachten rade van het leven heeft beroofd, door die [slachtoffer] meermalen met een mes, althans een scherp en/of puntig voorwerp, in het hoofd en/of de hals en/of de pols en/of de borst, in elk geval in het bovenlichaam, te steken/snijden;

subsidiair

hij op of omstreeks 11 juli 2018 te Utrecht, althans in het arrondissement Midden-Nederland, [slachtoffer] opzettelijk van het leven heeft beroofd, door die [slachtoffer] meermalen met een mes, althans een scherp en/of puntig voorwerp, in het hoofd en/of de hals en/of de pols en/of de borst, in elk geval in het bovenlichaam, te steken/snijden;

art. 289 Wetboek van Strafrecht

art. 287 Wetboek van Strafrecht

2.

hij in of omstreeks de periode van 22 juni 2018 tot en met 11 juli 2018 te Utrecht, althans in Nederland, wederrechtelijk stelselmatig opzettelijk inbreuk heeft gemaakt op eens anders persoonlijke levenssfeer, te weten die van [slachtoffer] , door:

- veelvuldig (al dan niet met gebruikmaking van een valse hoedanigheid) e-mailberichten en/of sms-berichten en/of whatsapp-berichten aan die [slachtoffer] te sturen en/of

- ( meermalen) (al dan niet met gebruikmaking van een valse hoedanigheid) via Facebook en/of whatsapp met vrienden en/of familie van die [slachtoffer] contact te zoeken/trachten te zoeken,

- meermalen (anoniem) telefonisch contact te zoeken met die [slachtoffer] en/of

- meermalen per dag door de straat te rijden waar die [slachtoffer] woont en/of door de straat te rijden waar die [slachtoffer] werkt, en/of

- zich veelvuldig, althans meermalen, in persoon op te houden in de nabijheid de woning van die [slachtoffer] en/of bij het werk van die [slachtoffer] (bij het [instelling] ) en/of in de directe omgeving van de woning en/of het werk van die [slachtoffer]

en/of

- ( meermalen) die [slachtoffer] te volgen en en/of zich in de directe omgeving van die [slachtoffer] op te houden/te verblijven, en/of

- de fietsband van die [slachtoffer] leeg te laten lopen en/of de autoband van het voertuig van die [slachtoffer] lek te prikken en/of

- meermalen zich (ongewenst) de toegang tot de woning van die [slachtoffer] te verschaffen (door over het balkon te klimmen en/of met bloemen aan te bellen en/of naar binnen lopen), in elk geval door meermalen in die woning binnen te dringen,

(telkens) met het oogmerk die [slachtoffer] te dwingen iets te doen, niet te doen, te dulden en/of vrees aan te jagen.

art 285b lid 1 Wetboek van Strafrecht